Geef toe: meestal zijn ze uw geld niet waard, de verzamelaars van uw favoriete groep die u in de winkel vindt. De platenfirma denkt dat enkel singles in aanmerking komen en een artiest zelf is ook al zelden goed geplaatst om eigen werk te beoordelen. Tijd dus dat het eens aan professionals wordt overgelaten, en wie beter dan een team kenners van enola om de vijftien beste tracks van een artiest te selecteren. Deze keer aan de beurt: The Notwist.
- Good Lies
The Notwist at 40. Letterlijk, want Acher en co zaten ongeveer in die fase van hun leven toen The Devil, You + Me verscheen. “Good Lies” is de ultieme eerlijke ode aan de sleur van een kleinburgerlijk doch comfortabel bestaan, iets waar je met enig geluk ooit aan toe komt. Zo’n bitter nummer zou eigenlijk nooit zo mooi mogen klinken.
Hoogtepunt: 1’28”. Dat kan niets anders zijn dan de verpletterende vaststelling ‘’let’s just imitate the real until we find a better one’’.
- Blank Air:
Een op zichzelf staande single uit 2010, een periode waarin de band zich vooral met zijprojecten en soundtracks bezig hield. Geen idee waarom The Notwist deze prachtsong zo’n anoniem, verdoken bestaan gaf. “Blank Air” is een tedere akoestische wintersingle, de perfecte soundtrack van een krakende ijswandeling. Weemoed valt in dikke druppels van de sobere bliepjes, en maakt van “Blank Air” zowel een wiegeliedje als een melancholische mijmering. Het zal die snik in de flinterdunne stem van Markus Asscher zijn. “B
lank Air” is één van de schoonste songs van The Notwist, hét tegenargument voor wie de band verwijt een bende klinische computernerds te zijn.
Hoogtepunt: 0’50”. “ You know you never can walk on blank air”: in al zijn abstractie heeft het iets extreem troostend.
- Trashing Days
De orkestrale aspecten van de muziek van The Notwist zijn ontzettend belangrijk – Steve Reich moét wel een invloed zijn – en specifiek de houtblazers verdienen extra aandacht in hun oeuvre. Nergens treden deze zo op de voorgrond als in “Trashing Days”, nochtans een van de nummers op die van onderkoelde indietronica doorspekte doorbraakplaat Neon Golden. Op “Trashing Days” worden die warme blazers tegenover een schamel banjo-deuntje geplaatst. En dat werkt. Jonny Greenwood wenst vast dat hij dit arrangement had verzonnen.
Hoogtepunt: 3’00”. De outro verraadt alsnog dat dit nummer bijna twintig jaar oud is. Dat is gewoonweg een prettige vaststelling, omdat je herinnerd wordt aan hoe goed Neon Golden de tand des tijds heeft doorstaan.
- Puzzle
Was er een leven voor Neon Golden? Ja, een vrij zorgeloos leven wellicht. Van een band die de tijd nam om te zoeken naar een smoel en wiens geduld werd beloond door het vinden van een sound die met de jaren alleen maar grootser wordt en stilaan de erkenning krijgt dat het verdient. “Puzzle” is een echte relikwie van de ‘oude’ Notwist: rechttoe-rechtaan drums, heerlijk pittig refrein waar de herkenbare melancholie al doorheen schemert en ergens nog een spoor van jaren ’90-naïviteit in het kielzog van vroege postrockbands als daar zijn Slint. Wie weet, had Steve Albini The Notwist op z’n pad tegengekomen, dan waren de Duitsers nooit zo goed geworden. “Puzzle” laat vooral horen dat The Notwist ook met simpele recepten muziek weet te maken die zich in sneltempo een weg naar je ziel baant.
Hoogtepunt: 2’50”. Een complexloos rockend The Notwist compleet met noiselaag waar Acher rond minuut drie stoïcijns uitkruipt op de manier die we een kwarteeuw later intussen perfect kennen. Shape of things to come.
- Kong
Met Kong levert de band het best bewijs dat The Notwist anno Close To The Glass nog stevig kon rocken. “Kong” is een les in hoe een indiesong te schrijven en hoe die zelfs in je veertiger jaren relevant en geloofwaardig te laten klinken. Je zou het immers gaan vergeten onder al die bliepjes, maar The Notwist weet hoe je een gitaarsong moet schrijven. Het nummer doorbreekt ook de soms klinische sfeer van de plaat door een stevige injectie energie en oprechte emotie te injecteren in het wisselvallige Close To The Glass.
Hoogtepunt: 2’36”. De band gelooft erin. De gitaar ook. Wij dus ook.
- Gravity
Een heftig, bitter nummer in het hart van The Devil, You + Me, een plaat over het leven accepteren zoals het komt, en niet zoals jij het wilt. “Gravity” vertaalt de groeipijnen daarvan met een cynische zanglijn en een verbeten gitaarsolo. Het levert een van de meest meeslepende maar ook bittere songs van The Notwist op. Het ritme is nerveus, de gitaar laat langzaam het hoofd hangen, de tekst verhaalt over ergens anders willen zijn. “Gravity” vormt zo misschien wel het hart van escapismeplaat The Devil, You + Me.
Hoogtepunt: 2’48”. Na een kort instrumentaal intermezzo, inclusief atypisch bijtende solo, hervat Asscher zijn klaagzang over de sleur van het leven.
- One Dark Love Poem
De eerste t
wee platen van The Notwist, vol hardere alternatieve rock en hardcore, worden veelal onder de mat geveegd in het verhaal van de band, en daar is een goeie reden voor. De originaliteit en torenhoge kwaliteit van hun later werk ontbreekt, maar ook in vergelijking met werk van andere alternatieve bands uit de vroege jaren ‘90 schieten de platen tekort. “One Dark Love Poem” is een van de enige songs waar nog wel eens naar teruggegrepen wordt, ook door de band zelf. Terecht: het nummer knalt je met zijn hard zacht dynamiek recht tegen het plafond. De opbouw van het nummer zit helemaal juist en de groep gaat met plezier helemaal over de rooie in het refrein. Je voelt hier ook al de zaadjes van latere indierock songs als “Kong” of “One With The Freaks”.
Hoogtepunt: 0’02”: Het nummer schiet uit de startblokken en je staat er even van versteld dat dit dezelfde groep is van Neon Golden, maar dat vergeet je meteen weer om helemaal los te gaan.
- 12
Titelnummer van de derde plaat van The Notwist, uit 1995, de eerste waarop de band haar vleugels uitsloeg en aan genres zonder gitaren begon te snuffelen. Dit is nog lang niet de band die elektronica ruim baan zou geven, maar “12” is wel het nummer waarop de The Notwist de klik maakt naar meer te zijn dan een band uit de jaren ’90 en langzaam terrein wint op de talloze andere gitarenbands uit die tijd. Subtiliteit, opbouw en gelaagdheid nemen het over van het agressieve geluid van de beginjaren van de groep. Zachte blazers doen hun intred
e en de gitaren hoeven niet meer enkel hard, snel en luid te klinken. En weerklinkt daar nu ergens een freejazztrompet? The Notwist was in ieder geval klaar voor het betere werk.
Hoogtepunt: 2’35”. De groep houdt even in voor ze zich weer in de asymmetrische maatsoorten stort en je telkens op het verkeerde been zet.
- Das Spiel ist aus
The Notwist componeert ook regelmatig muziek voor theater en radiovoorstelling, verzameld in het lijvige Messier Objects. Deze “Das Spiel ist aus” is daar het twaalf minuten durende orgelpunt van, en ook meteen de meest interessante song die 
de uitstapjes van de band hebben opgeleverd. Nuja, het is maar wat je een song noemt: de groep omarmt hier helemaal het experiment. Het levert een extreem repetitieve, langzaam opbouwende, nerveuze trip die evenveel Steve Reich als krautrock is. Een nummer voor de doorbijters die willen ontdekken hoe ver The Notwist hun experimentele kant kan en wil opzoeken.
Hoogtepunt: 11’00”. in de laatste minuten lijkt de groep wel de postrocktour op te willen gaan en laat ze een stuwende bas en grauwe ruis het overnemen.
- Pilot
En dan specifiek de live-versie die op Superheroes, Ghosts-Villains + Stuff (2016) staat. Een ingetogen en tegelijk puntig en poppy nummer dat zoals veel ander werk van The Notwist treinen en sporen als metaforen gebruikt. Klinkt aanvankelijk simpel, tot dat heerlijke melancholische refrein je weer eens meesleurt en alles in elkaar valt. Vijf jaar geleden verkeerden de heren van The Notwist in de op één na beste vorm van hun carrière – het hoogtepunt vindt momenteel plaats – en dat uitte zich met name live. Het fr-fr-Freestyle-gehalte van hun shows toen is legendarisch te noemen. Specifiek het contrast tussen de onderkoelde, quasi-neurotische zang van Acher en de speelsheid van de band is wat “Pilot” en andere nummers naar nieuwe hoogtes heeft gebracht.
Hoo
gtepunt: ‘10’11”. ’Could be enough, if only we are pilots once a day’’, kurkdroog en met een Dik Duits accent gezongen na een instrumentale breakdown van bijna tien minuten waarin onder meer dub en live sampling van het hoogste niveau een hoofdrol spelen, al wordt het pas helemaal bonkers rond minuut tien. Neen, dat is niet Underworld, het is nog steeds The Notwist. Horen om te geloven, die live-versie.
- Into Another Tune
Ook de live-versie. Te meer omdat dit nummer ook bij de magische 2014-2016 tour hoort en dus bij Close to the Glass, momenteel een onterecht vergeten Notwist-album, want het niveau is net zo goed als alles vanaf ‘Neon Golden’. Het orkestrale – heerlijk minimalisme, overigens
– van “Into Another Tune” draagt een urgentie in zich die alleen maar geassocieerd kan worden met de betere break-ups. Een zoveelste Notwist-nummer dat eigenlijk helemaal niet vrolijk mag maken, maar dat -althans in de live-versie- toch maar lekker doet omdat het instrumentaal zo waanzinnig goed in elkaar steekt.
Hoogtepunt: 0’38”. De echo bij ‘’Stop!’’ [to lie].
- One With The Freaks:
Je moet maar een blik op The Notwist werpen en je weet: dit zijn niet de populairste gasten van de speelplaats. Het verwondert dan ook niet dat net zij een song kunnen schrijven dat het gevoel van de eeuwige buitenstaander te zijn zo goed vat. One With The Freaks is dan ook nog eens de perfecte alternatieve popsong, lijzig zijn tijd nemend met een pracht van een melodie om uiteindelijk volledig open te barsten. Het is een song die duidelijk kant kiest: van zij die weten hoe het is om messed up te zijn. Maar de groep herinnert je er zo ook aan dat dat oké is, dat stiekem niemand van iets weet, dat het leven een zootje is, en giet het gemeenschapsgevoel onder de buitenbeentjes om in een parel van drie minuten.
Hoogtepunt: 2’30”: “ Have you ever been all messed up”. Zoeken naar de bevestiging, om gelijkgezinden te ontdekken in een wereld die enkel maar het succes en de maakbaarheid van het leven weet te vieren.
- Chemicals
Vaandeldrager van Shrink, album nummer vier (1998) waarop The Notwist definitief de 
beetje nerdige band werd die we nu kennen. Daar zijn de knisperende beats en andere elektronica-invloeden, Martin Gretschmann is gearriveerd en zet zich meteen op de kaart binnen de groep. Deze knoppenwizard maakte sinds een jaar deel uit van de band (en zou dat blijven tot 2014) en luidde een nieuw tijdperk in voor The Notwist. Ondanks dat de groep wat meer voet aan de grond kreeg met Shrink, kwam het album toch nog iets te vroeg. Enkele jaren later, toen de jaren ’90 achter ons lagen, was het met Neon Golden wél raak. Maar de melancholische, gelaagde indietronica, ook al was ze nog niet geperfectioneerd, is wel al duidelijk aanwezig, met het trieste en inventieve “Chemicals” als beste voorbeeld.
Hoogtepunt: 2’25”. Het weemoedige hoogtepunt van “Chemicals”, het geluid van iemand op zoek wat zekerheid, naar een identiteit. Net zoals The Notwist zelf op dat moment.
- Gloomy Planets
Beste songtitel ooit? Het nummer maakt de verwachtingen in ieder geval helemaal waar. ‘Gloomy Planets’ blinkt vooral uit in een vlot meanderende onvoorspelbaarheid, alsof er meerdere nummers tegelijk gespeeld worden zonder dat je het in de gaten hebt. ‘’ Why is everything so locked up’’, vraagt Markus Acher zich herhaaldelijk af. En dan breekt het nummer
helemaal open, alsof de lucht opklaart en het in de hoofden gaat dagen waarom de dingen zijn zoals ze zijn.
Hoogtepunt: 3’40”. De aanzwellende overgang richting een onbepaald en volledig instrumentaal einde waarbij de blazers steeds luider worden.
- Consequence / Gone Gone Gone
We kunnen niet kiezen. Tja, de 15 beste nummers van The Notwist is een beetje zoals de eerste van de tweede ploeg onderscheiden bij Manchester City: beter maak je een top-30. Dura lex, sed lex. Eindigen (en een beetje valsspelen) doen we dan maar met wat al jaren het vaste afsluitende duo is van elk concert van de band. “Consequence” en “Gone Gone Gone” laten hun respectievelijke albums als de allermooiste nachtkaars uitgaan. Beide nummers zitten tjokvol troost en berusting en behouden net genoeg afstandelijkheid zodat je jezelf niet helemaal verliest in Traurigkeit.
Hoogtepunt: De elektronische melodie van ‘Consequence’ lijkt bijna op een mechanisch klinkend instrumentaal slaapliedje dat in één van die hangende speeltjes voor baby’s steekt. Want soms heeft een mens dat nodig.
