Allan Sekula (1951-2013) verbaast en laat verwonderen met zijn kunst. Zijn woorden en beelden zijn toegankelijk, filosofisch, belangrijk. Wat hij afbeeldt en wat hij daarmee bedoelt, ziet zijn toeschouwer vanzelf. Voor wat zijn toeschouwer kan of wil zien, laat hij interpretatieruimte vrij. Zijn beelden spreken duidelijke taal en stellen tegelijk oneindig veel vragen. Wat een museum kan zijn, wat kunst kan zijn, wat een archief kan zijn. Hij creëert een eigen wereld met zijn wortels stevig in de bestaande wereld, zweverig met beide voeten op de grond.
Vanaf 2010 tot aan zijn overlijden in 2013 werkte de Amerikaanse fotograaf, schrijver en filmmaker Allan Sekula aan het grootschalige project het Ship of Fools / The Docker’s Museum. Vanuit het perspectief van de dokwerker (Ship of Fools, 33 ingelijste foto’s en 2 projecties), bracht Sekula wat op het eerste zicht onbeduidende objecten zijn, samen (The Docker’s Museum). Zonder overkoepelend thema, zonder vooropgesteld plan. De dokwerker beweegt zich aan de grens tussen land en zee, wat metaforisch toegepast kan worden op de kunst die de brug tussen museum en publiek bouwt. Die willekeurige objecten benoemt hij als kunst, door ze in een traditionele setting tentoon te stellen. De kritische blik van de toeschouwer als tussenpersoon wordt uitgedaagd en uitgerekt, zoals de dokwerker zich dan eens aan land en dan op zee bevindt.
Om de mening van het publiek over wat kunst en een museum kan zijn scherp te stellen, worden de meer dan 1250 objecten uit de verzameling nooit samen tentoongesteld. In een kleine zaal in het MHKA in Antwerpen kan de bezoeker de uitdaging aangaan tussen een dozijn aan objecten en foto’s. Onder het toeziend oog van prachtig afgebeelde dokwerkers, is er ruimte voor hoognodige interpretatie. De limieten van wat kunst is, worden gevoelig en voelbaar afgetast.
Filosofisch is Ship of Fools / The Docker’s Museum geniaal. Sekula reflecteert door middel van materiële zaken over het functioneren van onze menselijke wereld en de rol van kunst, vanuit het dagelijkse leven van gewone mensen. Hiërarchie bestaat niet meer, een brede waaier aan verschillende objecten staan op één lijn naast elkaar. Esthetisch is Ship of Fools / The Docker’s Museum ook geniaal. De foto’s van de dokwerkers beelden echte zielen af, volledige persoonlijkheden stralen vanop de prints rechtstreeks de ruimte, en het hart van de kijker, in.
Het project, zijn impact en omvang proberen te vatten in een korte recensie, is onbegonnen werk. Het fysiek bekijken ervan in één enkele ruimte is bijna verloren moeite, maar wel absoluut de moeite waard. Door zijn gigantische omvang, zowel in denkwijze als in boodschap en samenstelling, is een eenzijdige of korte blik onvoldoende. Het volledige kunstinstituut, zijn werking, zijn inhoud en tegelijk het menselijke leven en het belang dat we alle voorgaande hechten, worden prachtig, kritisch en langdurig in vraag gesteld. Allan Sekula (1951-2013) verbaast en laat verwonderen met zijn kunst.
Allan Sekula, MHKA, Vaste Collectie.
