Ondertussen is het geen verrassend nieuws meer: we blijven allemaal in ons kot. Terwijl we alternatief proberen te tuinieren, te veel thee drinken, nog steeds te weinig boeken lezen en twintig keer dezelfde taart bakken (zonder te hamsteren uiteraard), bereiken de solidariteitsinitiatieven ongeziene hoogten. Daar hebben ook kunstliefhebbers baat bij; musea zijn volop bezig hun collecties digitaal beschikbaar te maken. Tijd om de kunsthonger een beetje te stillen!
Het internet is een wonderlijke plaats. In zijn ondertussen al oneindige en continu uitbreidende magazijn is het heerlijk grasduinen. En verdwalen. Van Italië tot New York zijn musea, tijdelijke tentoonstellingen, vernissages en zelfs afgelopen tentoonstellingen via Virtual Reality, foto’s of (360°-)filmpjes online te vinden. Waar eerst naartoe? Nu bijna alle landen negatief reisadvies uitsturen, is plots de hele wereld voorhanden.
Madrid it is! Arbitrair. Het Museo Thyssen-Bornemisza heeft een indrukwekkend online bezoek beschikbaar. Achter gesloten deuren hangen op dit moment magnifieke portretten van de zeventiende-eeuwse, Nederlandse kunstschilder Rembrandt van Rijn (1606-1669), zijn tijdgenoten, voorlopers en navolgers. Vanuit de luie zetel kan iedereen heerlijk rondstruinen in negen verschillende zalen, hier en daar vergezeld van een woordje uitleg of zelfs een gedetailleerde close-up van het werk.
Wat Rembrandt onderscheidt van zijn tijdgenoten, is zijn uitstekende gebruik van chiaroscuro, het contrast tussen licht en donker. In zijn Self-portrait wearing a hat and two Chains (ca. 1642-1643), dat hangt in de zaal A Change of Style, is dat prachtig zichtbaar. De virtuele bezoeker kan heel ver inzoomen op het werk, die gedetailleerde beelden waren al beschikbaar na uitgebreid wetenschappelijk onderzoek over het werk.
Hier is Rembrandt in vooraanzicht te zien, afgebeeld in een simpele pose tot net onder de borst, donker gekleed op de lichte accenten van zijn witte onderhemd en zijn oranje-gele ketting na. Daarnaast valt zijn bleke gezicht prachtig op door de donkere achtergrond. Het schilderij wordt ook wel beschreven als de spiegel van zijn ziel. Hij schilderde het in een periode waarin zijn persoonlijke leven ingrijpend veranderde, zijn zoontje Titus was net één jaar oud toen zijn vrouw Saskia Van Uylenburgh stierf in 1642. Het werk reflecteert zijn toenmalige gevoelens en gemoedstoestand op een serene manier.
Hoewel het virtuele bezoek aan Thyssen-Bornemisza heerlijk uitgebreid en diepgaand is, is er uiteindelijk niets vergelijkbaar de ‘real deal’. Dat virtuele mist nét de nuances van het kunstwerk én het museumbezoek. Zeg nu zelf, de ervaring delen met onbekende medebezoekers, de textuur en de grootte van een schilderij van heel dichtbij kunnen bekijken… Het doet mijmeren naar postcoronatijden. Snel weer een museum in, misschien zelfs snel in Madrid!
Rembrandt and Amsterdam Portraiture 1590-1670, Museo Thyssen-Bornemisza, Madrid online, 18 februari tot 24 mei 2020.
