Jaren en drie platen lang je zachtjes ontwikkelen, groeien, je muzikale kleur ontdekken. En dan op plaat vier met brio oogsten. Dat is wat Eefje De Visser doet op Bitterzoet, een plaat die in onze taal haar gelijke in de verste verte niet kent.
Al op debuutalbum De Koek sijpelde er elektronica door die ontgroenende songs. Op het sfeervolle Nachtlicht werd steeds duidelijker wat een meerwaarde die ontbolsterde elektronica biedt voor De Vissers stem én songs. “Scheef” is niks minder dan een moderne klassieker. Een even logische als uitstekende zet dus dat zowat alle instrumenten behalve synths uit de studio van De Visser en echtgenoot (en co-producer) Pieterjan Coppejans zijn buitengetrapt.
Het resultaat is een zwoele, zinderende nachtelijke trip waarin songs, sound en stem een gouden, in sensualiteit badende driehoek vormen die Eefje De Visser finaal boven het maaiveld in ons taalgebied katapulteert. Fenomenaal hoe natuurlijk ze onze taal als klankkleur gebruikt en hoe ze de songs daarmee beeldend versterkt (“We drinken roodoranje lucht uit onze glazen” is meteen kandidaat voor mooiste zin van het jaar). Er wordt gezweet, aangeraakt, gedronken, naar elkaar en van elkaar weg gekeken, gedroomd, geobserveerd, gedwaald door straten en in gedachten.
Bitterzoet laat zich inderdaad luisteren als een avondlijke rit door de stad, die begint met een gloedvolle zonsondergang om dan loos te gaan in een nachtelijk kleurenpalet van rood en blauw. Intimiteit tegen de achtergrond van een feestende stad, een pas de deux tussen weemoed en een euforische roes, tussen zelfobservatie en het observeren van mens en maatschappij rondom. Zoals in een van de sleutelnummers, het bloedmooie, van melancholische spanning zwangere “De Parade”: “Het plafond van de stad barst uit, spat uiteen vannacht / Alle mensen heffen het glas / Nergens en overal op niemand en iedereen / En ik val in je armen op de parade vannacht”. De vaak licht surrealistische, dromerige weerhaakjes doen denken aan de mooiste momenten van de nachttrips in pakweg “Mulholland Drive” en “Eyes Wide Shut”. Niet toevallig twee films die ook broeien en bloeien doordat ze op een razend sensuele onderstroom deinen.
Inhoudelijk gaat de plaat meerdere kanten uit. De Visser mijmert over de perceptiemaatschappij (“Pixels”), maakt zich zorgen over de stilstand waar teveel mensen in verzeild raken, verlamd als ze zijn door een drang naar veiligheid, en analyseert op een poëtische wijze de aard, afstand én intimiteit van menselijke relaties. En dat tegen de achtergrond van nu eens dreunende synths en beats, dan weer sfeervolle, meer weemoedige soundscapes, om al eens tot een donkere sfeer te komen die geen donkerte an sich, maar steeds een vorm, of vervorming, van schoonheid nastreeft. Bitterzoet is een spiegelpaleis van woord, beeld, sfeer en klank.
In opbouwende volgorde van belangrijkheid. Wat Bitterzoet nog uniek in z’n soort in ons taalgebied maakt, is dat de drang om alle woorden met het tekstvel te volgen uitblijft. Muziek in onze taal wordt veel te vaak veel te letterlijk beleefd, onbegrijpelijk genoeg in hokjes geduwd door de teksten. Die barrières vallen weg op Bitterzoet, doordat De Vissers stem, die ze veelzijdiger dan ooit gebruikt, diep in de muzikale roes gemixt is. En doordat de enorme muzikale en melodieuze rijkheid voor een veel te zeldzaam geslaagd huwelijk tussen sfeer en song zorgt. Getuige daarvan het internationale appeal waar De Visser aan wint, zoals blijkt uit de tour met Balthazar en Eurosonic eerder dit jaar. Bitterzoet verliest niet aan impact zonder de teksten, omdat ze als muzikale kameleon rijk genoeg is om als soundtrack bij eigen gedachten en gevoelens te fungeren. Ze wint alleen aan impact bij wie zich wel aan de teksten vastklampt. Altijd gewonnen. Perfect voorbeeld daarvan is de absolute klasse van het titelnummer.
Met dat in het achterhoofd kunnen we zeggen dat onze taal nog nooit zo sensueel klonk als op Bitterzoet. Dat Eefje De Visser met léngtes voorsprong de koningin van het Nederlandstalige lied is. Maar Nederlandstalig is geen genre, en de taalgrenzen zijn te verstikkend voor Bitterzoet. Want dit is een popplaat die hetzelfde edelmetaal rond de nek mag krijgen als de beste platen van Robyn, Christine And The Queens, Banks, Solange, noem ze maar. In die Champions League van de pop speelt ze met brio mee, mede door een ijzersterke live-act die nog extra lagen van deze zinderende plaat lijkt bloot te leggen. Internationale Popplaat en Popact van het jaar?
