The Invisible Life of Eurídice Gusmão (A Vida Invísivel)

Wie ooit de Vlaamse zondagavondfictie Vriendinnen zag, heeft aan The Invisible Life of Eurydice Gusmao een gelijkaardige, soms magere kluif. Gebaseerd op het gelijknamige boek van de jonge Martha Batalha, doet Braziliaanse filmmaker Karim Ainouz het relaas van twee onafscheidelijke – maar gescheiden – zusters.

In het Portugees is er een woord dat bijna geen vertaling kent – ‘saudade’ is een melancholische uiting van intens gemis. In Invisible Life begrijp je zonder nadenken wat dat is. In het Rio de Janeiro van de jaren vijftig leven zussen Guida (Julia Stockler) en Eurydice (Carol Duarte) onder het dreigende patriarchale oog van hun strenge vader, een bakker die zijn oersaaie buurtdiners spijst met superlatieven over bepaalde soorten meel. De een wil de liefde, de ander wil naar het verre Wenen om pianiste te worden. Wanneer de passionele Guida haar matrozenminnaar volgt naar Griekenland, in de overtuiging dat daar haar geluk ligt, verandert alles. De strenge vader Manoel (António Fonseca) verklaart zijn dochter dood, en doet de ste meer zijn best om van de ernstige Eurydice een droomdochter te maken. Hij bezorgt haar een sociaal geschikte, maar amoureus geflipte echtgenoot en ontneemt haar alle kansen op het conservatorium. Wanneer Guida haar affaire snel opdoekt en huiswaarts keert, houdt Manoel haar niet-bestaan vol. De zussen leven een leven lang langs elkaar, in het broeierige Rio de Janeiro. En ondanks hun wederzijdse verlangen lukt het hen maar niet elkaars pad te vinden. Een helft ontbreekt, een half leven wordt geleefd.

Ainouz volgt, na deze opzet, het leven van de twee zussen op de voet. Hij kiest scènes en momenten uit om hun leven zonder zielsverwant te schetsen en ontwikkelt in beide vrouwen een bestaan dat wordt getorst, niet geleefd. Zijn versie op de jaren vijftig loopt vol mysogiene monsters, die elk vleugje hoop in een vrouw ontnemen. Dat voelt soms juist, als een postkaart van een tijd waar we blij zijn niet meer in te leven, maar wordt soms al snel simplistisch. Eurydices echtgenoot is vast een ploert – maar wie is hij daarnaast? In een film met een speelduur zoals deze, is het jammer dat dit soort dynamieken op een weinig originele of genuanceerde manier in beeld worden gebracht. Waar de eerste scènes er keihard inhakken, geraakt je medeleven al snel afgemat – wat moet je immers met beelden die je steeds opnieuw ziet, als daar verder weinig aan wordt verbonden?

Er wordt nochtans aan begin en eind op een prachtige wijze de tijd genomen om deze personages te leren kennen, te onderzoeken en te beleven. Ainouz’ hete, donkere Rio is niet alleen fijn om naar te kijken, maar werkt ook sterk als visuele vertelling. De dode, des te meer geleefde tijd die Ainouz inzet doet Invisible Life immers ontsnappen aan het melodramatische karakter waarin alles nogal makkelijk zou kunnen verzanden. Het is dan ook jammer dat hij soms niet de juist scènes of momenten lijkt te hebben gekozen. Is Eurydices eerste huwelijksnacht tegelijk onzeker, ongemakkelijk en hels pijnlijk, dan weten we nadien weinig meer over het huwelijk waarin ze intussen toch twee kinderen grootbrengt. Ergens vraag je je ook af of het nodig is zo vaak te benadrukken hoe erg de zussen naar elkaar verlangen – dat is immers bijna een gegeven na de sterke start en het droombeeld dat het geheel verbindt. Dat laat weinig tijd om het interessantste – hoe ga je verder en leef je je leven wanneer je familie uiteen gereten is – echt te onderzoeken. Wanneer dat wél gebeurt, is dat ook enkel bij Guida, wiens leven écht in een andere versnelling komt te staan. Daardoor kiest Ainouz voor Eurydices helft soms vreemde momenten en tijdssprongen, en laat hij soms jammere eindjes hangen.

Het einde voelt dan weer als een onverdiend, maar waarachtig emotioneel moment en  doet sommige bestaande hiaten en gemiste kansen vergeten. The Invisible Life of Eurydice Gusmao is desondanks een mooie, sfeervolle prent, maar wel één met behoorlijk wat ‘paths not taken’. De saudade die kan ontstaan in een zussenduo is dan weer een gevoel dat cinematografisch zo sterk werkt, dat Ainouz met zijn langoureuze vertelling toch weet te beklijven.

Met:
Julia Stockler, Carol Duarte, Flávia Gusmão
Regie:
Karim Ainouz
Duur:
139
2019
Brazilië

verwant

Abril Despedacado

105 min. / Brazilië /2001 Wie aan Braziliaanse cinema denkt,...

Cidade Baixa

De trailer van 'Cidade Baixa' zag er veelbelovend uit....

aanraders

Madeleine Collins

Regisseur Antoine Barraud is geen grote naam in het...

Belfast

Naar eigen zeggen had Kenneth Branagh al jaren plannen...

Blaze

Hoewel hij vooral bekendheid geniet als een acteur...

recent

David Bowie :: EART HL I NG

Beste album ooit !

test

Sparklehorse :: Bird Machine

We dachten dat het nooit meer zou gebeuren, maar...

Nicolas Barral :: Als de fado weerklinkt

De periode Salazar is een donkere bladzijde in de...

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Schrijf uw reactie
Vul hier uw naam in