Fischer-Z: groot geworden eind jaren zeventig met songs als “Marlies”, “The Worker” en “So Long”, om daarna weg te deemsteren en langzamerhand in een vergeethoek te geraken. Maar, John Watts is een overlever. En een rasperformer, die niets liever doet dan mensen op een empatische manier overtuigen van zijn gelijk. En ook al is Fischer-Z geen oldies-band, toch is het raar om hen op het Nostalgie Beach Festival terug te vinden. Al ziet Watts dit zelfs als een opportuniteit:
John Watts: “Het is de kans om een nieuw publiek aan te boren. We spelen enkele nummers die iedereen kent, en voor de rest stel ik het publiek bloot aan andere, minder gekende of onbekende nummers. Het is een uitgelezen kans om jezelf te tonen, het is niet alleen een herleving van mijn eigen jongere jaren.”
enola: Is er een verschil tussen een John Watts album en een Fischer Z-album?
Watts: “Had je mij dat jaren geleden gevraagd, dan was het antwoord “ja”. Maar nu ben ik eerder geneigd om “nee” te zeggen. Mijn jongste zoon was een aantal jaren mijn manager, en hij wist mij te overtuigen dat de mensen mij zagen als die vent van Fischer-Z en dus zat er niks anders op dan me daarmee te verzoenen. Weet je, de meeste groepen uit de jaren 80 spelen ouder materiaal, maar dat interesseert me niet, ik wil altijd nieuwe albums maken.”
enola: Vandaar dus “Swimming in Thunderstorms”. Het album is politiek geïnspireerd, maar gaat ook over het leven en de liefde. Was dat de bedoeling?
Watts: “Iedere artiest zal je vertellen dat hun werk een weerspiegeling is van hoe zij de wereld zien, en aangezien er momenteel heel wat eigenaardige dingen gebeuren in de wereld, vind je dat ook bij mij terug. “Swimming in Thunderstorms” gaat enerzijds over onzekere tijden, terwijl het anderzijds ook een spannende en belachelijke tijd is.”
enola: Waarom belachelijk?
Watts: “Ik ben een kind van de jaren 50, en sindsdien is er een enorme revolutie geweest, alles gaat steeds sneller. De laatste jaren staan liberale democratiën enorm onder druk. Als het er echt toe doet, kan je met een coalitieregering niet echt een coherent beleid voeren, en dat blijkt nu net een probleem te worden, want dat is de perfecte voedingsbodem voor extreemrechts gedachtengoed. Alweer.”
“Weet je, ik heb groot respect voor de persoon Angela Merkel, voor haar houding, haar respect voor anderen, maar minder voor de politica Merkel. Ze heeft een regering gevormd met bijna alle democratische partijen, en daarom kan ze niet echt een beleid uitvoeren. Regeringen moeten een beleid hebben waarop ze kunnen bouwen, waarmee ze vooruitgang kunnen maken. Velen denken ook dat ze de wereld kunnen veranderen via hun telefoon. Wat ook al echt gebeurd is: er worden volop leugens verspreid én geaccepteerd. Ik zag onlangs een programma waarin bepaalde mensen werden geïnterviewd die een No Deal Brexit steunen. Ze gaven ook gewoon toe aan de interviewer dat ze logen, want hun job is niet het vertellen van de waarheid, maar het verspreiden van het ideeëngoed van hun klanten. Ze moeten mensen overtuigen van een bepaald idee. Maar als je dat doortrekt naar het politieke speelveld, wordt dat natuurlijk iets anders.”
“Mensen denken ook dat ze zelf het beleid in hun land kunnen bepalen, in plaats van de gekozenen in het parlement. Dat is een gevaarlijke denkpiste. Heel wat zogezegd gezond-denkende mensen vonden de Brexit te gek voor woorden, maar je moest maar kijken naar welke kranten er gelezen worden in Engeland, en dan had je die hele malaise heel makkelijk kunnen voorspellen. De groep mensen met een extreemrechts gedachtengoed of met gekke ideeën krijgt veel meer aandacht dan anderen.”
enola: Is er volgens jou een uitweg?
Watts: “Niet op dit moment. Weet je, ik geloof in slingerbewegingen in de politiek, en ik vermoed dat dit wel een jaar of 8 gaat duren.”
enola: In totaal? Of hebben we al een paar jaar achter de rug?
Watts: “Ik schat dat we toch nog een jaar of 6 te gaan hebben. Het ziet er momenteel naar uit dat Trump opnieuw zal verkozen worden (nvdr – dit was midden juli). De situatie in Groot-Britannië is raar: alhoewel de conservatieve partij uit elkaar aan het vallen is, is er niet echt een alternatief. Labour, zeg je? In het verleden was dat mijn keuze, maar ik zal nooit voor Corbyn stemmen. Hij is een idioot. We hebben op dezelfde universiteit gestudeerd, en toen al behoorde hij tot een groepje sociaal geïnspireerde studenten: stuk voor stuk saaie en suffe mannen met slechte kledingssmaak en geen gevoel voor muziek (lacht). Hij is nog altijd diezelfde saaie vent die vasthoudt aan dogma’s, en deze politiek is puur tijdverlies: compromissen sluiten is de manier om te regeren, je moet alleen proberen voor jezelf de beste deal uit het compromis te halen. Dat is zo in alle relaties. Een van de beste definities die ik ooit over het huwelijk gehoord heb is: je moet de juiste persoon kiezen om die gevechten en compromissen aan te gaan.”
“Nigel Farage is een kei in het gebruiken van de media, hij heeft een duidelijk politiek beeld, en daar houden de mensen van, ook al zijn zijn ideeën verwerpelijk. In Frankrijk wordt op bijeenkomsten van uiterst rechts gezegd “wear your racism as a badge of pride”. Dat zou je 3 jaar geleden nooit in de kranten gelezen hebben. Ik ben enorm geïnteresseerd in hoe taal inwerkt op de mensen. Bijvoorbeeld: als je lang genoeg over worsten praat, verliest dat woord zijn betekenis. Hetzelfde geldt dus voor No-Deal Brexit: geen mens weet wat dat betekent. De Britten hebben indertijd voor of tegen een Brexit mét deal gestemd. Er is geen enkel mandaat van het Britse volk voor een Brexit zonder deal.”
enola: “Stamp it Out” gaat voornamelijk over die media, en je vermeldt ook de jaren 30. Denk je echt dat we teruggaan naar een gelijkaardige situatie?
Watts: “Gelijkaardig, niet dezelfde situatie.”
“Ironisch genoeg zijn het net de Duitsers die het meest gevoelig zijn voor al wat naar extreemrechts neigt. Maar extreemrechts verschilt van land tot land: in Zweden zitten ze in de regering, in Engeland gaat het om een gesofisticeerd deel van de elite, terwijl het in Duitsland een bende luidruchtige amokmakers zijn. Waardoor je ze dan wel weer gemakkelijk kan identificeren.”
“De oorlogsvoering zal in de toekomst anders zijn, hoezeer Trump ook terug wil naar het nucleair tijdperk. Alles gebeurt nu online: iedereen kan zomaar ziekenhuizen platleggen, of de elektriciteitsvoorzieningen aanpassen. Wat nogal beangstigend is.”
“Ik was een grote aanhanger van nucleaire energie: het creëerde een bepaald evenwicht tussen grootmachten, niemand durfde nog iets te proberen. Dat is nu anders, eender wie kan een grote ramp veroorzaken.”
enola: Nog zo’n actueel thema, is de hele vluchtelingenproblematiek. In “Islamic American” zing je daarover.
Watts: “Dat is een waargebeurd verhaal over een Syrische familie die naar Scandinavië wilde, maar daar waren ze niet welkom. En dus belandden ze in Texas, dik tegen hun zin, en ook tegen de zin van de buren. Het meest ironische is wel dat hun tweede zoon in Texas geboren is, en dus een Amerikaan is, een “Islamitische Amerikaan” dan wel.”
enola: In “Prime” zing je: “Love is such a dangerous word, the most dangerous word I ever heard”. Maar is er een alternatief?
Watts: “Geen idee. “Liefde”, dat vind ik nu echt eens een moeilijk begrip om te definiëren. Ik heb 5 kinderen, dus ik denk wel dat ik weet hoe dat zit. Maar het woord liefde wordt nu veel lichtzinniger gebruikt, ik vermoed dat dit door de hele emoji-cultuur komt, iedeeren zet maar hartjes bij al zijn uitspraken. Ik hoor het ook als mijn dochters aan de telefoon hangen, het is constant van love you. Ik gebruik het woord niet te pas en te onpas. Dus als ik het al doe, dan meen ik het, dan heeft het een betekenis.”
enola: Ben ik juist als ik zeg dat empathie in je teksten belangrijk is?
Watts: “Hmmm, ja, dat geldt voor de meeste van mijn teksten, maar niet allemaal (lacht).”
“Ik vind het intrigerend om te zien wat de mensen drijft. Ik heb psychologie gestudeerd omdat ik meer wou weten over hoe de mens in elkaar zit, niet omdat ik het als dé carriere zag. Ik was al met muziek bezig op mijn 13de, dus voor mij was het duidelijk: de muziek was mijn toekomst, niet de psychologie.”
“Ik ben meer schrijver en performer dan muzikant. Ik kan wel instrumenten bespelen, maar ik probeer het zo simpel en universeel mogelijk te houden, zodat meer mensen zich ermee kunnen identificeren. Ik streef naar universaliteit in alle kunstvormen, en niet naar het compromis. Pas als je je volledig compromisloos, en met hart en ziel inzet, is het universeel genoeg voor anderen.”
