Eerst De Mens, dan Therapy? — alsof het nog altijd 1998 is, ergens op een Grote Vlaamse Wei. Je zou zo’n klassieke rockavond voor de langzaam uitdijenden belegen kunnen vinden, maar de line-up besliste daar anders over. Zowel Frank Vander linden als Andy Cairns mogen dan op tram 5 zitten, het spelplezier en de vitaliteit spatten van beiden af.
Plezante gedachteoefening tijdens De Mens: wat zou Andy Cairns van zijn voorprogramma vinden als hij toevallig opzij stond te kijken? “Pretty decent band”, dat om te beginnen. Stilletjesaan zijn derde decennium afsluitend, is Frank Vander lindens groepje een goed gerodeerde machine die zoveel hits heeft dat er na een openend ‘nieuwtje’ — een aardig “Dit zou het kunnen zijn” — gerust een paar meteen als captatio benevolentiae gelost kunnen worden.
Eerst “Ergens onderweg”, dan “En in Gent”. De dubbelslag voelt euforisch en knalt als het slot van een set. “Dat was het dan, we kunnen naar huis”, grijnst de frontman wanneer hij het gejoel en applaus overschouwt. Niet dus. “Oh wat ben je mooi (als je weer wegloopt)” laat horen dat Vander linden twintig jaar na die geweldige eerste platen nog altijd een aardig nummer kan schrijven. En passant introduceert hij David Poltrock, de meest recente aanwinst van de band.
Die toetsenist blijkt een erg waardevolle aanvulling voor het rocktrio. Van achter zijn batterij instrumenten geeft hij ook de oude nummers een boeiende nieuwe kleur. En dat “Sex verandert alles” aanvankelijk volledig hapert, lijkt eerder aan het oorspronkelijke trio te liggen, dat elkaar muzikaal voor de voeten loopt. Vander lindens oplossing? Stug doorzingen, en hopen dat hij en bassist Michel De Coster dan toch in dezelfde groove zullen belanden. Het duurt even, maar: het komt goed. En het wordt beter.
“Veel meer is het niet: vier akkoorden”, gaat de eerste single van recentste album 24 uur, en het is het bewijs dat er ook niet meer nodig is voor een prettig rocknummer. Het is het startschot van een eindspurt waarin alles uit de kast mag: een meegebruld “Zonder verlangen”, een daverend “Kamer in Amsterdam”, een triomfantelijk “Jeroen Brouwers (schrijft een boek)”. In de bisronde — “Irene” en “Maandag” in een razende horlepiep — valt het besef echter binnen: die teksten, waarom dié zo goed zijn, dat krijg je een Ier nooit uitgelegd. We kunnen dus gerustgesteld ademhalen: De Mens, dat nemen ze ons nooit af.
Therapy? doet niet moeilijk om een evenwichtige setlist uit zijn carrière te distilleren. Laatste plaat Cleave is nog maar een half jaar oud, het is al last year’s news: wanneer die deur met een daverend klap in het slot valt, en de groep aftrapt met de zinderende riff van Joy Divisioncover “Isolation”, weet je opnieuw dat dit 2019 is, en Troublegum, de briljante vierde plaat van het trio, dus 25 jaar oud is. Komt goed uit: dit publiek is er eentje dat op dit soort tienernostalgie uit is, en Andy Cairns schenkt het sentiment met gulle geut.
Maar liefst negen nummers van die doorbraakplaat zullen we krijgen, en ze laten stuk voor stuk horen waarom het album zo’n bom was. Die gruizige riff die “Unbeliever” voortdrijft! Die als mortiervuur ratelende snaredrum! Die stuwende bas! En plots valt op hoe Troublegum ook de plaat was waarop Andy Cairns het “twee killerhooks per nummer, anders doen we het niet” –principe van ABBA tot eenzame metalhoogtes dreef. “Screamager” is het typevoorbeeld: eerst de staccato openingsriff, dan de cirkelzagende melodie, en dat afwisselend het hele nummer door. “Trigger Inside”? Zelfde aanpak, maar dan nog iets zwaarder aangezet. En over dat alles heen? De kletterende drums van Neil Cooper, die speelt alsof hij, en niet oorspronkelijke drummer Fyfe Ewing, die geniale ritmes bedacht.
Zo straf Troublegum was, zo wisselvallig was de verdere output van Therapy? de voorbije kwarteeuw. Ook Cleave was niet de verhoopte return-to-form, maar Cairns haalt er met “Kakistocracy” en “Callow” de lekkerste brokken uit. Toch valt op hoe de tijd zijn sloopwerk heeft gedaan op de zanger: “Lonely Crying Only” — opgedragen aan Cairns’ Chelseaheld Eden Hazard — moet een octaaf lager gezongen worden, en klinkt daar raar door. Ook flauw: dat een vierde bandlid onvermeld achteraan het podium in het duister voor extra steun moet zorgen.
“Gun die mens toch gewoon een plekje in de band”, denk je dan, want ook wanneer de groep voor “Diane” resoluut een tape laat lopen, is hij van de partij. Het is een gedurfde zet, die eerst vreemd aanvoelt, maar tegelijk ook een krachtig statement is over de onverwoestbare kracht van de albumversie: terwijl de trieste cellomuziek uit de boxen vloeit, neemt Cairns de microfoon voor een topprestatie. Met bassist Michael McKeegan en die naamloze derde is Therapy? even een straf vocaal trio. En mocht dit te soundmixshow aanvoelen? Dan knalt de band meteen daarna toch gewoon in het oude, industrieel aandoende “Teethgrinder”: alles davert, alles dreunt.
Te dwaas en showbizzig: drummer Neil Cooper een drumsolo gunnen “omdat het vandaag zijn verjaardag is”, terwijl dat niet zo is. Het tekent het soms iets té behaagzieke Therapy? Het is een kleine kanttekening in de marge, want wat kun je kritiek geven op een groep die niet alleen een wereldsong als “Nowhere” heeft geschreven, maar die ook met veel gusto met een flard van Judas Priests “Breaking The Law” inleidt?
En dit mocht dan een verjaardagsshow zijn, die het recente werk geen plek op het voorplan gunde, de trots is er toch om afscheid te nemen met het nieuwe “Success? Success Is Survival”. Het is een galmend statement van een band die inderdaad alles — van drugs- en drankgebruik tot muzikantenwissels — overleefd heeft, maar er nog altijd staat. Je kunt dat dan nostalgie en jeugdsentiment noemen, het is ook gewoon het verdiende resultaat van dertig jaar hard werk dat tot op vandaag doorgaat. Wild in’t Park liet vrijdag horen hoe er zo, mits genoeg olie, geen sleet op de machine komt.
