In november 1993 viel er een kleine bom in hiphopland: uit het niets verscheen het collectief Wu-Tang Clan, dat met hun debuutEnter the Wu-Tang (36 Chambers) bijna meteen geschiedenis schreef en New York opnieuw op de kaart zette. Dr. Dre veranderde eind `92 al de West Coast-hiphop voorgoed met The Chronic. Maar waar Dr. Dre koos voor een laidback aanpak en meteen ook de befaamde G-funk introduceerde, was Wu-Tang vlijmscherp en hard waarbij droge beats met kungfusamples en soul doorspekt werden.
Dat beide albums in de voorbije vijfentwintig jaar hun plek in de muziekgeschiedenis verworven hebben, staat buiten kijf. Tezelfdertijd hebben hun respectievelijke makers een heel ander parcours afgelegd. Terwijl Dre vooral achter de schermen steeds meer als producer optrad en zo mee de carrière van Snoop Dogg, 50 Cent, Eminem en Kendrick Lamar lanceerde, hield de Wu-Tang Clan en vooral hun leider Rza een heel ander perspectief voor ogen. Volgens de legende had producer/mc Bobby Briggs na een moeizame start als Prince Rakeem namelijk het idee opgevat om de platenwereld van binnenuit te veroveren met behulp van een aantal getalenteerde mc`s, waarbij hij hen rijkdom en roem beloofde in ruil voor een totale controle van vijf jaar.
Het hele verhaal rond het hoe en wat is ondertussen bekend. Tijdens die eerste vijf jaar werd niet alleen het briljante debuut uitgebracht, maar ook vijf van de negen mc`s stegen naar de top met indrukwekkende soloalbums alvorens het collectief opnieuw naar voren trad met het wisselvallige Wu-Tang Forever. De daaropvolgende twintig jaar was er nog meer een vallen en opstaan waarbij het Wu-universum verder uitbreidde en interne spanningen en ruzies naar boven kwamen. Niet elk volgende album was artistiek noch commercieel even succesvol en verschillende groepsleden, in het bijzonder zij die pas later solo aan de beurt kwamen, voelden zich gepasseerd. Toch was in tussentijd het Wu-merk uitgegroeid tot een household name en dat allemaal dankzij een album dat in 1993 de wereld stormenderhand veroverde.
Vijfentwintig jaar na zijn verschijnen, besloot Will Ashon, voormalig muziekjournalist en oprichter van het alternatieve (hiphop)label Big Dada, een heel boek aan het album te wijden. Met Chamber Music. Over de Wu-Tang (In 36 stukken) gaat Ashon verder dan een soort biografie of ontstaansgeschiedenis van het album: hij wil zowel het fenomeen Wu-Tang Clan blootleggen alsook de groep en hun muziek binnen een bredere geschiedenis van de hiphop en de VS plaatsen. Hierbij snijdt hij zowel muzikale als maatschappelijke thema`s aan, waarbij hij meer dan eens teruggrijpt naar deze of gene song op het album, met soms verrassende en boeiende inzichten tot gevolg.
Ashon, zo wordt al snel duidelijk, ademt duidelijk muziek en hiphop in het bijzonder. Bovendien heeft hij een goede kennis van hoe het genre ontstond en welke maatschappelijke fenomenen tijdens de jaren dat de Wu tot stand kwam een rol speelden in de VS, meer bepaald in New York. Het gaat daarbij van afwezige vaders over het dealen van crack tot en het huisvestingsbeleid in de vaak armere buurten waar veel Afro-Amerikanen opgroeien, waaronder ook de leden van de Wu-Tang. In de manier waarop Ashon hier een beeld schetst van een bepaalde periode in de VS spreekt duidelijk een kennis van zaken zonder dat het meteen belerend of uitvoerig wordt. Ashon raakt deze en andere thema`s dan ook aan in zoverre ze mee kunnen helpen het verhaal en de mythe van het album te duiden.
Maar waar sommige van zijn uiteenzettingen, onder meer over de Five Percent Nation (een nogal warrige mix van verschillende ideologieën en religieuze ideeën), boeiend zijn en objectief gebracht worden, verraadt hij op andere momenten zijn persoonlijke voorkeuren en afkeer op een weinig relevante manier. Zo zijn enkele laatdunkende uitspraken over gitaarrock en zelfs Dr. Dre te lezen, die al bij al weinig onderbouwd zijn en veeleer een vooringenomenheid verraden. Ook trapt hij nu en dan in de val van het identitaire denken dat r in bepaalde academische en sociale mediakringen opmars maakt, zonder dat de invalshoek echt bijdraagt tot een relevante insteek (zo vraagt hij zich af of hij als hoger opgeleide Britse man wel over een zwart VS-fenomeen kan schrijven). Op die manier is niet elk hoofdstuk even relevant of waardevol en lijkt het wel of Ashon zichzelf genoodzaakt zag voldoende thema`s te vinden om het zesendertig stukken vol te houden.
De liefde voor hiphop en Enter The Wu-Tang (36 Chambers) spat echter geregeld haast van de pagina`s af. Hoewel het album en het collectief centraal staan, is Ashon als auteur even aanwezig als zijn onderwerp. Het is een betrokkenheid die evenzeer opvalt, boeit als stoort, want in zijn drang tot reflectie en interpreteren, vergaloppeert Ashon zich geregeld. Hoe intrigerend of zelfs vermakelijk sommige van zijn denkbeelden en theorieën ook zijn, andere keren lijkt hij zo hard zijn best te doen om een diepere betekenis te vinden dat het haast gênant wordt. Eén stelling die beide kanten op kan gaan, is zijn visie op hoe niet Rza maar Ghostface Killah de echte bedenker en grondlegger van Wu-Tang Clan is. Het gaat volledig in tegen de klassieke overlevering, maar Ashon weet zijn casus wel te verdedigen en te onderbouwen. Zelfs als het niet waar is, blijft het een intrigerend idee.
Chamber Music. Over de Wu-Tang (in 36 stukken) is geen klassieke biografie of geschiedschrijving geworden, maar een heel eigenzinnige reflectie op een collectief, plaat, genre en maatschappelijk fenomeen in een. Meer dan eens gebruikt Ashon het album, een nummer of mc om breder te reflecteren, terwijl hij op andere momenten net inpikt op een specifiek moment, stijl of zelfs tekstflarden van een van de mc`s. Ashon heeft zich ingelezen in de materie, zoveel is duidelijk, en vertrekt vanuit zijn kennis en liefde voor een genre om een plaat te kaderen en te interpreteren. Dat hij daarbij meer dan eens de bal misslaat of uitschuift, doet er niet eens toe, want als geheel werkt het boek en geeft het een heel eigenzinnige kijk op een album dat ook buiten hiphop zijn plek in de muziekgeschiedenis meer dan verdiend heeft.
