Na bijna zes decennia op de planken acht de ondertussen 77-jarige Joan Baez, de grande dame van de Amerikaanse folk, de tijd rijp om te stoppen met optreden. Haar uitgebreide Fare Thee Well-tour bracht haar naar de statige Henry Le Boeuf-zaal in de Brusselse Bozar, voor het eerste van haar twee Belgische optredens.
1959. Dwight D. Eisenhower was nog president van de Verenigde Staten, zo lang geleden is dat al. Het was ook het jaar waarin Joan Baez haar debuutalbum uitbracht. Spoedig schoot ze als een komeet naar de top van de Amerikaanse folkscene. Zij was het die de jonge Bob Dylan onder haar hoede nam in Greenwich Village, die er bij was toen Martin Luther King op Washington marcheerde. Altijd bleef ze politiek actief en bleef ze het geweldloos verzet in de traditie van King en Ghandi verkondigen. Schop de mensen een geweten maar dan met een gitaar, dat was haar doel. Hoewel haar ster nooit meer zo zou fonkelen als tijdens de eerste jaren van de sixties, bleef ze altijd boeiende muziek maken. Eerder dit jaar verscheen Whistle Down The Wind, een ideale kapstok om haar afscheidstournee aan op te hangen.
Helemaal alleen verscheen ze met haar gitaar op het podium, net zoals ze zestig jaar geleden debuteerde in de koffiehuizen van New York. De cirkel is rond, ofzo. “There But For Fortune” van haar betreurde generatiegenoot Phil Ochs zette meteen de toon. Haar stem die ze zelf vroeger haar grootste gift noemde – haar autobiografie heet niet voor niks And A Voice To Sing With – heeft niet meer het bereik en de scherpte van weleer, maar wat ze daar verloor won haar stem aan warmte en tederheid. Een pakkend “God Is God” van Steve Earle volgt, maar het is pas bij Dylans “Farewell, Angeline” dat het eerste herkenningsapplaus door de zaal gaat.
Daarna riep ze haar twee begeleiders op het podium, al noemt een goedgemutste Baez het gekscherend haar “big band”. Dick Powell nam allerhande snaarinstrumenten voor zijn rekening, terwijl zoonlief Gabe Harris de – steeds sobere – percussie voor zijn rekening nam. Een hele reeks covers volgde, van zowel leeftijdsgenoten van Baez (zoals “Me And Bobbie McGee” van Kris Kristofferson) tot selecties van hedendaagse artiesten (zoals “Another world” van Anthony & The Johnstons”). De nummers kregen misschien nergens een definitieve versie mee, maar ze waren ook op geen enkel moment minder dan goed.
Tweemaal kwam er nog een nummer van de onvermijdelijke Dylan langs. “It’s All Over Now, Baby Blue” werd enthousiast onthaald, terwijl ze met “Seven Curses” ook wat dieper in het oeuvre van de grootmeester dook. Maar een eigen nummer passeert de revue. Op “Diamonds and Rust” toont ze met vocale hulp van Grace Strumberg dat ze ook zelf weet hoe een goeie song te schrijven. Het publiek kreeg ze op haar hand door een nummer in het Frans te zingen. Haar versie van “Chanson pour l’Auvergnat” van George Brassens was dan misschien wel verdienstelijk maar had niet echt gemoeten.
Hoogtepunten waren er wanneer Baez nummers met een ruimere maatschappelijke boodschap zong. Met “Dit is een nummer voor de vluchtelingen” kondigde ze Woody Guthries “Deportee (Plane Wreck At Los Gatos)” aan, een nummer met een boodschap die nog altijd brandend actueel was. Ook haar versie van “The President Sang Amazing Grace” over Obama die zijn afschuw bij een zoveelste shooting niet in woorden kon uiten zorgde voor een kippenvelmoment. Ook sterk: haar versie van “Darling Corey”, dat ze lang geleden van Pete Seeger leerde.
Dat ze de set afsloot met “Gracias A La Vida” van de Chileense folkzangeres Violetta Parra was gezien haar Mexicaanse roots niet echt verrassend. Twee keer kwam ze nog terug voor bisnummers. Kregen we het van “Imagine” — een nummer waarvan we eigenlijk hopen het nooit meer te moeten horen — en een wat aarzelend “Le Temps Des Cérises” van Yves Montand niet meteen warm, dan wist ze met “The Boxer” en “Sing Low, Sweet Chariot” wel te bekoren.
De roadie mocht na afloop meedoen met de buiging naar het publiek, dat een staande ovatie gaf. Om maar te zeggen: een genereuze Joan Baez was oprecht dankbaar voor het enthousiaste publiek. Een afscheid in schoonheid.
Op 9 februari 2019 speelt Joan Baez haar allerlaatste concert op Belgische bodem in de Stadsschouwburg (Antwerpen).
