In het distopische Isle Of Dogs, vervuld van humor en liefde voor de Japanse cinema, trekt Wes Anderson ons andermaal zijn unieke universum in. We begrijpen enkel de taal van de honden, verbannen naar een vuilniseiland, en zien een dictatoriale wereld doorheen hun ogen. Het resultaat is zo volgestouwd met details en referenties dat de film er om smeekt meermaals bekeken te worden.
Na Fantastic Mr. Fox is Isle Of dogs de tweede stop-motion film van Anderson. Deze keer zijn het geen vossen, niet de mens, maar zijn beste vriend de hond, die het witte doek bewandelt, en is de setting een fictief, futuristisch Japan. Net als zijn voorganger volgt de film een even simpele – maar niet simplistische – plot om zo gecompliceerdere thema’s aan te raken.
Het is namelijk geen toeval dat de viervoeters zijn verbannen naar een Wall-E achtig vuilniseiland . De nieuwe leider van Japan is namelijk een vastberaden kattenmens. In zijn rijk zijn honden de boosdoeners en hij voert hevige propaganda tegen de beestjes. Isle of Dogs wordt zo een waanzinnig grappige en ernstige parodie over dictatuur en weet onwaarschijnlijk goed de absurditeit van een autocratie te vatten.
Kurosawa-kenners zullen hun lippen likken bij de vele referenties. Zo is de soundtrack geïnspireerd op traditionele Japanse percussieritmes, en zijn er verwijzingen naar Japanse prentkunst. In één scene wordt De golf van Hokusai zelfs letterlijk overgenomen. dat Anderson zijn inspiratie ook bij meesters als Hayao Miyazaki haalt is zichtbaar in het contrast tussen de mooie en de afschuwelijke zijde van Japan. Andersons film puilt uit van de details, maar de algemene setting en sfeer van de film is ironischer dan in de blijmoedig-melancholische films van Miyazaki.
Anderson houdt ons op een afstand en maakt ons ervan bewust dat we naar een film kijken door de ‘boodschappen naar de kijker’ in de tussentittels. Zo weet hij ons in het begin mee te delen dat de Japanners niet ondertiteld zullen zijn en we ontdekken het verhaal vanuit het gezichtspunt van de Engelssprekende honden, wier stemmen onwaarschijnlijk goed gecast zijn.
Als auteur weet Anderson andermaals op een eigenzinnige manier zijn filmisch universum te behouden, door ook uitgebreid gebruik te maken van de mogelijkheden van zijn medium.. In Isle Of Dogs gebruikt de cineast de taal van oude cartoons, van actiefilms als James Bond (dat splitscreen!), van klassieke mangaverhalen, van de Japanse cinema en de prentkunst, van de Disneyfilms over honden (Lady and the Tramp, 101 Dalmatiërs) om deze samen te voegen tot een prachtige collage die helemaal zijn eigen stempel draagt.
Critici die Andersons humor niet weten te vatten, bekritiseren de stereotypering van Japan en de simpele weergave van de dictatuur, maar dit is een kritische strategie die de absurditeit en domheid van de menselijke conditie aan het licht brengt. Wat is trouwens een beter wapen om domheid te verslaan dan humor? Zo heeft de blanke heldin, die Atari bijstaat in zijn strijd een afro kapsel en brengt ze de black powergroet. De film is bij momenten lichtelijk politiek incorrect, waarmee hij op humoristische wijze imiteert wat hij bevecht. Zo valt het exotisme in Isle of Dogs te begrijpen als een waarschuwing voor de angst voor ‘de Ander’.
Andersons filmische wereld wordt al te vaak als ‘te artificieel, speels en kleurrijk’ afgeschilderd, maar er is een zwarte ironische ondertoon aanwezig die vlijmscherp de wereldproblematieken weet te vatten en zijn werk een enorme stuwkracht geeft. Elk shot is een wondermooie constructie die het waard is om in te kaderen. Is artificiële constructie trouwens niet inherent aan het medium film?
Isle of Dogs laat een frisse wind waaien en is een bewijs van de onderliggende kracht van de Andersons liefde voor de cinema – en voor… honden – die hij weet te vertalen in een zeer gelaagde film.
