“Met onze vorige plaat hebben we ons eerste decennium afgerond, dit is de start van het volgende”. Franz Ferdinandfrontman Alex Kapranos windt er geen doekjes om: Always Ascending, de vijfde van de Schotse band, vertegenwoordigt een tweede leven. Eentje waarin onder andere twee nieuwe leden dienden ingehaald. “Wat ons het meest verrast heeft? Dat we een meesterwerk hebben gemaakt. Grapje, dat wisten we.”
Misschien kon het niet anders gaan. Met Right Thoughts, Right Words, Right Actions had Franz Ferdinand zijn eerste decennium met een klapper uitgezwaaid, de samenwerking met Sparks had FFS opgeleverd: de kers op de taart. En toen vertrok gitarist Nick McCarthy. Dat dat toch even slikken moet zijn geweest, werpen we Kapranos en nieuwe synthman Julian Corrie voor de voeten in een Brussels hotel. Het zal niet de laatste keer zijn dat de frontman ons beleefd maar beslist corrigeert: het was géén drama.
Kapranos: “We wisten al lang dat het er aan zat te komen, die gesprekken met Nick hadden we al tijdens de tour met Sparks. Toen hij effectief vertrok, zijn we echter bewust niet op zoek gegaan naar een vervanging. Julian hebben we niet aan boord gehaald om puur zijn partijen te recreëren. We wilden geen nieuw ex-lid maar een nieuw lid, met zijn eigen muzikale smoel. Julian heeft drie platen gemaakt met de groep Miaoux Miaoux, hij is geen onbeschreven blad dat we maar even in te vullen hadden.”
enola: Was er een plan toen jullie aan deze plaat begonnen?
Kapranos: “Er worden altijd talloze regels afgesproken als we de studio intrekken, maar deze gold eerst en vooral: het moest het geluid zijn van vier mensen die live spelen met maximum één extra overdub. Pas daarna hebben we ons gerealiseerd dat je op die manier vijf mensen hoort, dus hebben we Dino (Bardot, toetsenist, red) gevraagd om ook lid van de band te worden. Misschien vindt Nick het nu wel een fijn idee dat we twee mensen nodig hadden om hem te vervangen, maar dat is helaas niet waar.” (lachje)
enola: Niettemin: heeft die dubbele personeelswissel de banddynamiek veranderd?
Corrie: “Op Always Ascending probeerden we onder andere dansmuziek te maken als liveband. Alles wat je op de plaat hoort, is dus echt gespeeld, zonder sequencing, zonder grid, .. Als je dan meeneemt dat we Alex nu soms puur zanger laten zijn, en niet langer ook gitarist, dan gebeurt het wel eens dat oude nummers als “Stand On The Horizon” nu anders klinken. Het heeft nieuw leven in onze backcatalogue gestoken ”
enola: Always Ascending klinkt anders dan het oude Franz Ferdinand, maar voelt toch niet als een verrassing. Voor mij lijkt het een logisch uitvloeisel van hoe jullie de laatste jaren live Donna Summers “I Feel Love” coverden.
Kapranos: “Ja! Ik denk niet dat we op deze plaat echt het geluid van Giorgio Moroder, die dat nummer schreef, na-apen, maar ik hou wel van zijn werk. Klopt dus: er hangt wel een dansvloersfeertje over de plaat, het doet hetzelfde als een goeie Morodertrack doet. Weet je trouwens hoe hij “I Feel Love” heeft geschreven? Hij wilde muziek van de toekomst maken, en dat klinkt ook wel een beetje als wat onze ambitie bij deze plaat was, want we wilden iets schrijven dat zou passen bij wat wij dachten dat 2018 zou worden. ”
enola: Een nieuwe start maken kan verschillende richtingen uit. Lagen er andere opties op tafel naast ‘dansmuziek maken’?
Kapranos: “Het ging ons er niet alleen om een dansbare plaat te maken, ook op tekstueel vlak had ik zo mijn voornemens. Twee dingen had ik nog niet geprobeerd en wilde ik deze keer doen: schrijven over verzonnen personages en dat even emotioneel oprecht doen als ik het over mezelf doen. Heel erg confessioneel, zoals John Lennon dat over zijn eigen jeugd en leven deed op zijn eerste debuutplaat. En wat ook is: de wereld waarover we schrijven, is niet meer dezelfde als toen we in 2004 begonnen. Een song als “The Academy Award” hadden we vroeger niet kunnen schrijven, want die kwestie bestond toen nog niet. ”
enola: Dat mag je me gerust nog eens uitleggen, want ik denk niet dat ik elke verwijzing in dat nummer heb begrepen.
Kapranos: (lacht) “Het is nogal ingewikkeld hé. Om te beginnen is er natuurlijk die verwijzing naar de Academy Awards. De Oscars, zeg maar. Die krijg je voor je performance, en dat is wat we allemaal doen sinds we een smartphone hebben. Dat is geen telefoon meer, maar een camera geworden waarmee we fijne momenten vatten. Of waarop we spelen dat we het goed hebben. Daar verdienen sommige mensen wel een prijs voor.”
“En dan is er dat zinnetje ‘Show me the body’, dat inspecteur Columbo altijd zegt als hij de kamer met het lijkt binnenwandelt. Steevast zat er in de aflevering ook een film- of televisiester, vol ijdelheid, die hij met dat ‘My wife is such a fan’ op hun kwetsbare plek, hun ijdelheid, pakte. Tot slot haal ik ook de ‘Hikikomori’ aan; Japanse jonge mannen die bij hun ouders blijven wonen, achter hun computerscherm. Ze kennen geen vrouwen behalve wat ze daar zien, ze zien hen niet als personen. En gaandeweg draai ik al die personages in één soep vol ijdelheid. ”
enola: In “Huck And Jim” bulkt het dan weer van de Amerikaanse referenties.
Kapranos: “Dat nummer mag je dan ook gerust beschouwen als een nogal direct antwoord op de huidige toestand van de Verenigde Staten. Het begon met dat refrein, dat klonk als Amerikaanse slackerrock. Weezer, Archers Of Loaf of Silver Dews; dat soort. Toen ik daar nogal grappend ‘We’re going to America’ begon over te zingen, kwam de rest vanzelf. Wat gaan we daar dan doen? ‘Tell ‘em about the NHS’; zo blij dat ik dat zinnetje erin heb gesmokkeld, want nu mag ik in elk interview over de staat van onze National Health Service, onze gezondheidszorg, praten.”
“Nu Trump Obamacare zo hardnekkig probeert af te schaffen, blijf ik er immers bij: je meet het beschavingspeil van een land af aan hoe het met zijn zieken en armen omgaat, en hoe je iedereen onderwijst. Enfin, ik doe dat toch, en ik vind dat de Verenigde Staten op al die vlakken faalt. Ze zouden er een voorbeeld kunnen nemen aan onze NHS, die mijn leven zo vaak heeft gered zonder eerst te vragen hoeveel geld ik had, en of ik wel verzekerd was. En nu zitten we bij ons met eenzelfde hebzuchtige regering die dat systeem op de schop wil omdat ze dezelfde lelijke zelfzuchtige drijfveren hebben als Trump.”
“Ik ging op zoek naar de meest iconische Amerikaanse figuur om daar tegenover te zetten, en dat was Huckleberry Finn. En als je Huck zegt, moet je het over zijn zwart vriendje Jim hebben. Als je jong bent, zie je die verhalen als twee kinderen die op avontuur trekken. Hun verhalen hebben mijn vroege beelden van Amerika heel erg beïnvloed; het leek me een wilde, opwindende plek. Als volwassene zie je dat Huck eigenlijk wegloopt van zijn white trash alcoholistische vader die hem mishandelt, dat Jim een slaaf is die wegloopt van zijn zogezegd welwillende eigenaar die hem ging verkopen. Als je wil begrijpen waarom zwarte Amerikaanse voetballers op dit moment weigeren om nog voor de vlag te knielen, moet je naar de relatie tussen Jim en Huck gaan kijken. Daar zit een les in voor elke post-koloniale samenleving, of het nu Engeland of België is. Die twee namen alleen al, Huck & Jim, schetsen zoveel. ”
enola: Hard gelachen met de zin ‘Oh the over-thirties singles night, it’s bleak, it’s bleak, it’s bleak’ uit “Lois Lane”. Wie van jullie heeft de onverkwikkelijke ervaring gehad?
Kapranos: “Dat was ik, vrees ik. Toen ik 24 was, woonde ik samen met een gast wiens dertigste verjaardag we gevierd hebben op zo’n feestje in een hotel in de buurt. Man, dat was echt triest. Vanuit mijn standpunt leek het echt alsof je leven voorbij was als je dat punt had bereikt.” (lacht)
enola: Nu je een tweede leven bent gestart: enig idee waar het heengaat van hier?
Kapranos: “Neen. Dat is net het spannende hieraan: we zijn iets begonnen en weten niet waar het nu naartoe gaat. Julian vragen om bij de band te komen, was op zich ook al een sprong in het duister. Ik wist wat hij vooraf had gedaan, maar hoe dat ging werken tussen ons? Neen! En zo’n verrassingen wilden we op onze weg vinden. ”
enola: Wat heeft je het meest verrast aan je huidige bestemming?
Kapranos: “(met uitgestreken gezicht) Het was een aangename verrassing dat we een meesterwerk hadden gemaakt. (schatert het uit) Sorry, ik probeer in elk interview toch minstens een compleet bezopen arrogante uitspraak te doen. Neen dus, dat was geen verrassing. We wisten dat we een meesterwerk maakten.” (grijnst)
Corrie: “We hebben bij het maken veel gepraat over het feit dat het als een soort tweede debuut moest voelen, en ik denk dat dat gelukt is. Het DNA van Franz Ferdinand zit erin, maar het is iets nieuws. Daar ben ik echt blij mee.”
Kapranos: “Hoe een nummer als ‘Lois Lane’ is uitgedraaid hadden we niet voorzien. Het was aanvankelijk de bedoeling om de plaat op te vatten als een groot songboek, met klassieke songs die op elke mogelijke manier gespeeld zouden kunnen worden. En zo is dat nummer ook geschreven, op akoestische gitaar, maar uiteindelijk is het helemaal anders uitgedraaid: geen gitaar, spaarzaam arrangement, … Altijd leuk als je zo uit je vaste patronen kunt breken.”
enola: En, Alex, met een tweede leven komt een nieuw imago, zie ik?
Kapranos: “Hoezo? Oh, het blonde haar! Ach, voor mij is dat niets nieuws hoor. Ik heb al vaker een gebleekt kopje gehad voor Franz Ferdinand er was. Het was een voorstel van een vriendin, en ik vond het wel een leuk idee. Ik zie haar volgend weekend weer, trouwens. God weet hoe ik er daarna dus zal uitzien.” (lacht)
