In december praat de enola-redactie met de artiesten die dit jaar kruidden, of net onterecht onder de radar bleven.
Joshua Tillman heeft er een lang jaar opzitten, met veel interviews. Héél veel interviews. De nukkigheid won het initieel dan ook van de goesting. Gelukkig draaide de man achter Father John Misty uiteindelijk toch nog bij om het fantastische Pure Comedy van tekst en uitleg te voorzien. En zich af en toe te verliezen in kritische bespiegelingen over onze hedendaagse samenleving, dat ook.
enola: Je hebt er een jaar vol interviews opzitten, inclusief heel wat meta-journalistiek en sappige quotes. Waarbij het dan helaas zelden over muziek ging.
Josh Tillman: “It’s a mess. Ik las vandaag een recensie in The Guardian over mijn optreden van enkele dagen geleden. Het merendeel van het artikel ging over iets wat ik vlak ervoor op Facebook gezet had. De journaliste zag in een zaal iets menselijks gebeuren, en tóch was iets wat online gebeurde zoveel “echter” dan het optreden, dat zij de nood voelde daar het grootste deel van haar aandacht aan te schenken.”
enola: Je hebt je al eens eerder van sociale media teruggetrokken.
Tillman: (onderbreekt) ”Zelfs dit, waarom zijn we nu wéér over sociale media bezig. Zo gaan ál mijn interviews. Ik zít niet op sociale media, ik wíl er niet over praten.”
enola: We wilden eerder vragen wanneer voor jou het humoristische aspect de muziek in de weg begint te zitten en wanneer je het eerste zou laten vallen, bijvoorbeeld op sociale media.
Tillman: “Ik denk niet dat het een verschil zou maken. Zelfs als ik nu definitief alle sociale media verlaat, zou men over twintig jaar nog steeds praten over wat ik als laatste gepost heb en wat voor een internettrol ik wel niet ben. Als iemand op mijn muziekcarrière zou terugkijken, is dat deel van het verhaal geworden. Althans, dat hangt ervan af waarop je je concentreert, welke conversatie je met me hebt. De media bekijkt mij heel anders dan iemand op een optreden van me. Ik ging er altijd van uit dat de muziek centraal stond. Ik neem Leonard Cohens interviews of drugsverslavingen niet als lens om hem te begrijpen. Ik luister naar zijn muziek, en dat is het zo’n beetje. Al de rest doet er niet toe. Wat interesseert mij het met wie Bob Dylan in de jaren tachtig allemaal een affaire had. Het maakt allemaal niet uit. Zelfs dit interview is onzin. Het boeit toch niemand. We proberen gewoon allemaal een beetje zin aan ons leven te geven, ook jij. Zelfs de lezer van dit interview is zich gewoon aan het vervelen op het werk, hen kan het ook al niet schelen. We zouden hier evengoed een uur over sinaasappelen kunnen praten, het zou hetzelfde zijn als dat ik jou mijn meest intieme geheimen zou opbiechten. Het beste wat ik eigenlijk zou kunnen doen voor dit interview, is iets vertellen dat mijn leven zou verwoesten. Dat zou het beste zijn voor jou, het zou het meest entertainend zijn voor de lezer. En het is onzin dat ik er mij nu wéér druk in aan het maken ben.”
enola: En denk je dat journalistiek ooit iets anders geweest is?
Tillman: “Ja en neen. Het resultaat is hetzelfde gebleven, het is alleen dat we nu entertainment gebruiken om datzelfde resultaat te bereiken. We presenteren alles alsóf het entertainment is. Het nieuws, religie: ze gebruiken allemaal dezelfde trucs als de entertainmentsector. In Amerika ziet iedereen iemand als Stephen Colbert bijvoorbeeld als een soort morele gids. Dat is totaal cynisch. Zij doen dat ook maar uit eigenbelang. Het blijven gewoon entertainers. Ze zijn gekweekt om een zekere vorm van gezag en betrouwbaarheid uit te stralen. Terwijl: zij lezen ook maar hun kaartjes af zonder echt te begrijpen waar ze het over hebben. En het is niet zo dat zij per se slechte mensen zijn, alleen dat ze in een cynische business zitten. Toen ik mijn zogezegde meltdown had vorig jaar (op het WXPN-festival, toen Tillman zijn publiek tien minuten de les las over de nominatie van Trump, ml) vroeg ik me luidop af of we binnenkort een “hilarische” revolutie zouden voeren. En ja, blijkbaar denken mensen écht dat we Trump met humor gaan verslaan.”
enola: Wat me stoorde bij heel de heisa rond je tirade toen, was dat je oprecht kwaad was en mensen het toch wegzetten als “typisch Tillman”.
Tillman: “Dat zie je ook met die seksschandalen nu: het kan mensen alleen iets schelen als het entertainend is, als het over het beroemdheden gaat. Want álles wat er met hen gebeurt is entertainend, zelfs als het zoals nu over iets afschuwelijks gaat. Toen Pure Comedy uitkwam praatte ik vaak heel gewichtig over hoe entertainment een state of mind is. Nu blijkt dat de entertainers zelf even ziek zijn. Je kan in heel abstracte termen zeggen dat entertainment slecht voor je is, en ik dacht ook dat het in het abstracte zou blijven. Maar nu blijken die mensen létterlijk heel gevaarlijk zijn, veel letterlijker dan ik had gedacht.”
enola: Toen Pure Comedy uitkwam, noemden sommigen het een cynisch album.
Tillman: “Ik vind het geen cynisch album. Veel mensen weten gewoon niet goed wat cynisme echt betekent. Cynisme is wanneer je iets puur uit eigenbelang doet. Harvey Weinstein die een feministische schrijfschool opricht: dát is cynisme. Hij deed dat enkel om zijn eigen identiteit te verbergen. Het is cynisch feminisme en racisme, echte problemen van echte mensen, financieel uit te buiten en jezelf er dan ook nog eens moreel voor op de borst te kloppen, zoals Hollywood zo vaak doet. Maar ik ben wel in staat tot cynisme, zoals toen ik de inauguratie van Trump zag en dacht: dit zou perfect zijn voor mijn videoclip. Dat was cynisch. Ik excuseer me hierbij dan ook aan de wereld (lacht).”
enola: Ik hoorde dat Pure Comedy eerst een musical was, of was dat een leugen?
Tillman: (lacht) “Neen dat was echt de bedoeling. Ik gebruikte veel drugs toen, en ik begon echt mijn greep op de realiteit te verliezen. Ik had een musical geschreven, iedereen was mee aan boord. Maar toen ik opnieuw nuchter was, besefte ik hoe waanzinnig het hele plan was. Ik zou een lening moeten genomen hebben om de boel te kunnen realiseren. Het was gewoon op elk vlak een slecht idee.”
enola: Pure Comedy gaat over grote thema’s, maar toch betrek je ook de actualiteit. Ben je dan niet bang dat je album sneller gedateerd gaat zijn dan jij wilt?
Tillman: “Neen dat denk ik niet. Is Moby Dick niet meer relevant omdat we niet meer op walvissen jagen? De dieperliggende thema’s zijn universeel. Dat is het punt van het album: wij denken dat we er als mensheid op vooruit gaan, maar dat is een illusie. We blijven altijd dezelfde problemen hebben, en een iPhone in iemands handen steken verandert daar niets aan. Daarover gaat een song als “Ballad Of The Dying Man”, met de zin “The world made in his image/ as of yet to realize”. We zitten allemaal maar wat te wachten tot de wereld eruit ziet zoals wij zouden willen. Dat gebeurt echter niet, en dan worden we boos. Alleen kruipen we tegenwoordig achter onze computer om ons kwaad te maken. Mensen hebben een verkeerd beeld van vooruitgang. Ze zien het als wit en zwart kunnen identificeren en van elkaar onderscheiden. Dat is onzin. Je moet juist inzien dat ze niet zonder elkaar bestaan. Dát is de strijd van onze tijd. Er waren liberalen die kwaad waren omwille van “Two Wildley Different Perspectives”. Ze vonden het oneerlijk dat ik hen gelijkstel aan de conservatieven. Terwijl: ze bestaan dankzij elkaar. Ze kunnen niet zonder elkaar! Je moet dieper kijken dan die oppervlakkige tegenstellingen. (komt op dreef) Dan heb ik het over het systeem dat onder die oppervlakte zit. En dan besef je dat we gewoon allemaal fragiel zijn, en een psychopaat misschien ook alleen maar wat te weinig geknuffeld is door zijn moeder. Het is beangstigend te weten dat we bijna geen controle hebben over de dingen die er toe doen. De meest stupide zaken kunnen we controleren, maar als het er écht op aankomt, zijn we verloren. Hetzelfde met stemmen: we denken dat we grote intellectuele keuzes aan het maken, maar uiteindelijk zetten we ook maar een kruisje naargelang ons temperament. Misschien hebben empathische mensen ook maar gewoon aan de juiste borst gelegen vroeger? Maar in het beste geval eindig je dan nog met liberal thought police, mensen die zeggen dat je iets niet enkel moet doen, je moet het ook zelf oprecht voelen. Wat dan ook weer tot chaos leidt, want niemand houdt ervan als je hen beveelt hoe ze zich moeten voelen.”
enola: Verplicht jij jezelf ook niet om vanuit een bepaald gevoel te schrijven als je een album rond een groot idee centreert?
Tillman: “Het is een andere manier van muziek schrijven. En het compenseert het feit dat ik niet de oppervlakkige voordelen van popsterren heb. Ik ben ook maar gewoon een dertiger, wat heb ik eigenlijk te bieden aan de mensen? Wel, blijkbaar is mijn x-factor dat ik grote ideeën in songs kan gieten. Het is een beetje mijn gimmick, veronderstel ik, En dat bedoel ik niet cynisch, ik probeer enkel te verklaren waarom ik toch succes heb. Er zijn véél singer-songwriters op deze planeet, en het is al geen al te populair genre op dit moment. En for better or for worse, diegene die eruit springen hebben dan meestal één of andere vreemde gimmick. En bij mij zijn dat die grote onderwerpen. Mijn muziek heeft dezelfde aantrekkingskracht als die waardoor mensen naar extreme sport kijken: gaat hij écht een 360° doen en dan landen? Gaat hij écht over God, economie en de menselijke natuur zingen? En gaat hij landen of te pletter slaan? Dat is wat het spannend maakt, denk ik.”
enola: Bedankt trouwens voor de video van “Total Entertainment Forever”. Zelden zo goed gelachen dit jaar.
Tillman: (lacht) “Graag gedaan. Ik hou ook veel van die video.”
enola: Is Adam Green (Ex-Moldy Peaches, regisseur van de videoclip, ml) iemand met wie je je verbonden voelt?
Tillman: “We begrijpen elkaar gewoon heel goed. Ik denk dat zowel Adam als ik artiesten zijn die makkelijk te bespotten zijn omdat we wat we doen een beetje verbergen onder frivoliteit. Bijvoorbeeld mijn houding tijdens optredens, mijn artiestennaam of mijn kinderlijke albumhoezen. Het is heel artificieel, en toch liggen die dingen me heel nauw aan het hart. Ik heb ze nodig, ook al ben ik misschien de enige die volledig begrijpt waarom. De rare naam, de rare danspasjes: that’s mine.”
enola: Zou je zoals in de video een goed dictator kunnen zijn?
Tillman: (lacht) “Is niet iedereen er stiekem, diep verborgen van overtuigd dat het beter voor iedereen zou zijn als hij alle touwtjes in handen zou hebben? Kijk naar mij: met wiens autoriteit loop ik rond om te doen wat ik doe, te zeggen wat ik zeg? Niemand heeft me deze job gegeven. Ik heb mezelf deze job gegeven, wat heel raar is. Het is hetzelfde met muziekcritici: wie autoriseert jouw mening? Jijzelf! Eigenlijk ben jij net zoals een artiest, namelijk nét gek genoeg om te denken dat wat jij schrijft ertoe doet. En dat het grote publiek er iets aan heeft. Dat is vrij waanzinnig (lacht). Én griezelig.”
enola: Wanneer je een zin schrijft als “Bedding Taylor Swift/ every night inside the Oculus Rift”, leun je dan achterover en geniet je van wat je net geschreven hebt?
Tillman: “Het is een rare vorm van extase, gevolgd door schaamte. Die zin over Taylor Swift het ik duizend keer proberen herschrijven, maar het lukte me gewoon niet. Op een bepaald moment moet je gewoon accepteren dat die zin het wordt, en dat je daar dan maar mee moet leven. Het is hetzelfde met mijn artiestennaam. Die vond ik ook te onnozel voor woorden, en ik heb me het hoofd gebroken om met iets anders op de proppen te komen. Ik vond gewoon geen alternatief. En de titel van mijn volgend album is ook weer iets bizars dat plots is komen aanwaaien en dat mensen ongetwijfeld verkeerd gaan interpreteren. Maar ergens moet het ook wat een risico blijven. Goeie dingen zijn riskant.”
enola: Het is dan wel jammer dan mensen niet voorbij het eerste deel van die zin over Taylor Swift kijken, want het is juist het tweede deel (” After mister and the missus/ finish dinner and the dishes”) dat het geheel grappig maakt.”
Tillman: ”Exact! Ik weet het! Het is een surrealistische tekst, het gaat me niet om gewoon iets vies over Taylor Swift te schrijven. Die heisa was zo idioot. Als jij je als luisteraar over die zin opwindt, you’re not gonne enjoy human life. Het leven gaat op een miljoen verschillende manieren je dag ruïneren, telkens opnieuw. Mijn teksten zijn lucide, maar nu eenmaal op een rare manier. Maar de meeste tekstschrijvers tegenwoordig, zoals Bon Iver, zijn vooral heel impressionistisch. Een gedachte gaat nooit langer dan twee zinnen mee. Ik probeer ideeën uit te spreiden over drie, vier coupletten. Maar ik denk dat mensen op den duur getraind zijn om in individuele zinnen te denken. “Bedding TayLor Swift/ every night in the Oculus Rift” is dan het einde van die gedachte. Dan ben ik weer de pervert, in plaats van dat die zin in zijn bredere context gezet wordt. Ik denk dat singer-songwriters het de laatste tijd wat laten hangen op tekstueel vlak. Terwijl dat in principe zo’n beetje onze specialiteit zou moeten zijn.”
: Toen je een song als “Leaving L.A.” geschreven had, dacht je toen: niemand gaat dit pikken?
Tillman: (lacht) “Toen mensen me naar deze plaat begonnen vragen, antwoordde ik altijd dat het of mijn meesterwerk zou zijn, of dat ik totaal mijn verstand kwijt geraakt was. Om eerlijk te zijn, toen ik “Leaving L.A.” geschreven had, vond ik het de beste song die ik ooit geschreven had. Ik dacht dat mensen het geweldig zouden vinden. Ik vind het een prachtige song, een geschenk aan de wereld! (lacht) En opnieuw, dat is niet cynisch bedoeld. Het is gewoon dat wanneer je jezelf zo bloot geeft als ik in dat nummer, je de luisteraar ook een beetje ontwapent. Dan hoop je dat ze ook even zo eerlijk zijn tegenover zichzelf, over zichzelf.”
enola: Het is de song waarin je empathie krijgt voor de schrijver, een fragiele song. Op hetzelfde moment voer je een treiterige Mara-figuur op en zing je: “I used to like this guy/ this new shit really kinda makes me wanna die”.
Tillman: “Het is pijnlijk dat te doen ja. Wat ik eigenlijk wou doen, was het idee van de singer-songwriter de nek omwringen. Mannen met akoestische gitaren zijn de reden dat ik van muziek hou, dat ik muziek schrijf. Dat zijn mijn helden. Maar onze cultuur heeft beslist dat er geen plaats meer is voor die muziek. Een groot deel van “Leaving L.A.” gaat daarover: het archetype van de songschrijver die sterft, en dus ook ikzelf. En de teleurstelling, het verdriet dat daarmee gepaard gaat. Mara is de demon van het Boeddha-verhaal, maar zijn treitering gedrag doorstaan, betekent ook de laatste stap naar verlichting. Het Mara-verhaal gaat erover dat iemand tegen je zegt: “Wie gaat er naar jou luisteren? Waar ben jij in godsnaam mee bezig, en wie denk je wel dat je bent?” En je vervolgens verzoenen met jezelf. Ik kan me daar wel mee identificeren. ik ben nu eenmaal wie ik ben, creatief gezien, ook al zeggen mensen: “Oh jeetje, weer zo een kerel met een gitaar”.”
enola: De laatste twee nummers van het album, “So I’m Growing Old On Magic Mountain” en “In Twenty Years Or So”, geven een soort escapistische kans om de veilige foetushouding aan te nemen. Net zoals dat op i Love You, Honeybear het geval was.
Tillman: (lacht) “Zeker. Ik denk dat al mijn albums dat waarschijnlijk wel hebben. Ik hou van de laatste songs op een plaat. “Twenty Years Or So” is ook cruciaal voor het concept van het album. Het is de punchline van de komedie, namelijk dat er niets te vrezen valt. Dat het antwoord op de grote vragen eigenlijk even simpel is als de straat oversteken. Dát is de grap.”
