In 2016 werd Klaas Delrue na een lang proces dan eindelijk vader, maar de aanslagen in Brussel, enkele maanden vooraf kon de Yevgueni-frontman ook niet negeren. Beide gebeurtenissen, en meer, vonden hun weg naar het nieuwe Tijd is alles, waar licht aan de horizon gloort, maar al te gretige opinietoeteraars nog maar eens een veeg uit de pan krijgen.
Het mag niet verbazen dat Tijd is alles zichzelf niet schreef. Delrue en zijn vrouw moesten een jarenlange strijd met de natuur aangaan voor er van kinderen sprake kon zijn. Daar maakt de perstekst ook geen geheim van. In het AB Café legt de zanger het in gezelschap van toetsenist Geert Noppe en gitarist Maarten van Mieghem het allemaal wat breder uit. Of we het een soort van writer’s block mogen noemen? “Misschien wel.”
Delrue: “De afgelopen jaren zijn heftig geweest. We hebben zes jaar op onze dochter moeten wachten, en dat zorgde voor heel wat negatieve gevoelens. Aan het einde was mijn zin om te schrijven weg, en begon ik zelfs te twijfelen aan mijn talent. Plots werkten mijn voelsprieten niet meer. Ik vond geen onderwerpen meer in de wereld, omdat ik werd geconfronteerd met ergere dingen.”
“In tegenstelling tot wat ik dacht sloeg dat ook niet meteen om bij de geboorte. Ik kreeg dan wel een vloedgolf van ideeën, de tijd ontbrak me om ze ook tot goeie nummers uit te werken. ‘Schrijf over wat je bezig houdt’, raadde Jo me aan, en dat zorgde ervoor dat ik vrij snel nadien “Adem” schreef: de eerste afgewerkte song sinds lang. Een nummer dat aanvoelde als een bevrijding, en eenmaal dat er was, gutste alles eruit, de ene song na de andere.”
enola: Ik heb er de laatste jaren van opgekeken hoeveel mensen ook in mijn buurt hebben moeten vechten om een kind te krijgen, tot IVF toe.
Delrue: “Je kent ons repertoire: al in 2011 was er in “Propere ruiten” op Welkenraet sprake van een kroost dat onzichtbaar op de achterbank zat. Dat was zes jaar geleden, maar op Van Hierboven kon ik het daar niet over hebben. Ik wilde niet elk interview moeten praten over hoe slecht ik me voelde. We hebben daar toen als band op gelet, dat er nog licht aan het einde van de tunnel was, want donkere, sombere platen zijn ons handelsmerk niet.”
“We waren geen uitzondering, nochtans. Eén koppel op de vijf of zes zijn de cijfers die ik hoor. Maar je weet het vaak niet, hé. Het is iets waar men niet over spreekt. Ik wel nu, en bewust, zelfs al ben ik niet de man van ‘het verhaal achter de plaat’. Deze keer mag het wel uitgesproken worden, want als ik één ding heb geleerd de laatste jaren, door dit mee te maken, is het wel hoe een taboe werkt. Het is niet alleen de maatschappij die dat creëert, maar ook als ‘slachtoffer’ kies je er vaak voor om er niet over te praten. Je wil immers niet vereenzelvigd worden met je probleem, dus zwijg je maar, en draag je je lot in stilte. En dan wordt het eenzaam, als iedereen rond je kinderen krijgt, en jullie achterblijven. Nu het eindelijk wel gelukt is, wil ik ook iets voor zo’n mensen betekenen. Misschien schrijf ik wel een soort zelfhulpboek.”
enola: Ondanks je kindergeluk vind ik Tijd is alles toch best een donkere plaat.
Delrue: “Dat heeft dan weer veel te maken met de tijdsgeest. Het was in elk geval een interessant spanningsveld in 2016 tussen mijn ultieme geluk en de wereld daarbuiten. Mijn dochter is drie weken na de aanslagen in Brussel geboren, dat was een extreem contrast. Ik ben ook op een leeftijd gekomen dat er genoeg mensen rond me het niet gemakkelijk hebben: van burn-out tot kanker. Mijn zus is ondertussen genezen van borstkanker en is fanatiek beginnen fietsen. Onze drummer heeft net na het afwerken van Van hierboven lymfeklierkanker ontwikkeld, ging hetzelfde doen. En zo is er een tweede rode draad in de plaat gekropen: opnieuw de draad oppikken, na een dramatische gebeurtenis. Ook daar gaat “Adem” over, maar ook “Nooit naar nergens” en “Wat nu belangrijk is”. Tja, als je veertig bent, dan zijn er nu eenmaal meer mensen die het moeilijk hebben dan als je vijfentwintig bent. Dat is misschien wat donker, niet duister, maar ik vind dat de muziek daar plaats voor maakt, dat die wel sprankelt en hoopvol blijft. Al is “Opinie” op dat vlak misschien een uitzondering.”
enola: Laten we het eens over dat nummer hebben, anders. Het moet zowat de vierde keer zijn dat je uithaalt naar luide mensen met een mening.
Delrue: “Dat probleem verkleint dan ook niet, maar eigenlijk is ‘Opinie’ vooral bedoeld als ode aan mensen die na de aanslagen in Brussel spontane acties van solidariteit en medeleven opzetten. Dat dat gebeurde heeft me aangenaam verrast, en net dan voelde het contrast wel heel scherp met het soort volk dat op zo’n moment enkel bits begint te ventileren en met de vinger te wijzen in de waan dat iemand daar iets aan heeft.”
enola: Het is moeilijk om daarbij niet aan de eerste Theo van het land te denken.
Delrue: “Daar ben je niet alleen in, maar het verbaast me toch, want voor één keer heeft hij er niets mee te maken. Het was eerder één specifiek opiniestuk dat heel snel na de aanslagen kwam, dat me toen zo ergerde. Want dat is ook zo iets: die wedloop om toch maar per sé binnen de drie uur op de krantensite een opiniestuk hebben, om toch maar de eerste te zijn. Misschien wil dat per definitie al zeggen dat je er niet tien keer over nagedacht hebt, en het achteraf dus niet de meest genuanceerde opinie van de dag zal blijken. Van die meningprofessionals die onder tijdsdruk toch iets moeten formuleren, daar is de waarheid, of toch zeker de nuance, niet mee gediend.
enola: Midden in die hele crisis besloten jullie ook met Jo Francken te werken als producer voor de volgende Yevgueniplaat. Wat hoopte je bij hem te vinden?
Delrue: “Voor een Vlaamse groep is Jo altijd één van de namen die je overweegt, maar je wil natuurlijk wel zeker zijn dat niet iederéén net met hem werkt. Nu was het een juist moment om dat te doen, dat niets met die situatie te maken had. We wilden na Van hierboven echter de weg van wat meer weerstand bewandelen, en daar is hij de geknipte man voor. Zo hebben Geert Verdickt (van Buurman, mvs) en Wannes Cappelle (van Het Zesde Metaal, mvs) me hem ook aangeraden: dat hij niet alleen de songschrijver, maar ook de rest van de muzikanten uitdaagt, meer eist dan wat hun eerste idee is. En dat zochten we, want we wilden vermijden dat we onze vorige platen nog eens dunnetjes zouden overdoen. Je wil elke keer toch iets anders doen, en dit keer mocht dat nog net iets drastischer zijn dan op vorige platen.”
Noppe: “Het grote verschil tussen Jo en andere producers is dat anderen veel meer de neiging hebben om mee dingen uit te werken of te arrangeren. Bij Jo moest alles van onszelf komen, en hij gaf vervolgens zijn ongezouten mening. Soms was dat zelfs zonder uit te leggen wat specifiek goed of slecht was. Je moest het zelf maar oplossen, tot hij vond dat het de moeite was om op te nemen. Dat was een erg intensief proces, want op die manier waren we voortdurend samen hard aan het zoeken, soms zelfs zonder te weten of we wel op het goede spoor zaten. Een illustratie daarvan is dat we bij Van hierboven zo’n zeventig demoversies van de verschillende nummers hadden, voor deze plaat waren dat er honderdzeventig. Dat doet Jo: hij creëert een sfeer van twijfel, waardoor hij de lat altijd maar hoger legt.”
enola: Zou het geen idee zijn om eens met een buitenlandse producer te werken, die zich puur op de muzikale kant van Yevgueni toelegt?
Delrue: “Dat idee is er, en we hebben ooit heel dicht bij een samenwerking met John Parish gestaan. Financieel bleek het verrassend haalbaar, maar logistiek was het niet handig. Komt daarbij dat ik al te vaak verhalen heb gehoord over Belgische bands die met een buitenlandse producer in zee gaan, maar eigenlijk een week met de assistent zijn opgescheept en we dus op onze hoede zijn. Niettemin: we staan er absoluut voor open.”
(zucht) “Het blijft de vraag hé: wat als we niet in het Nederlands zongen? Hoe zou men ons dan percipiëren? Het duwt ons in een hokje. En natuurlijk zijn we geen rockband, maar als we in het Engels zongen, zou men toch anders naar ons kijken. Nu fixeert men op mijn teksten, terwijl je er van zou opkijken welke namen bij de opnames worden opgeworpen. Soms is dat effectief Raymond van het Groenewoud, maar veel vaker is dat Wilco, of zelfs The Whitest Boy Alive.”
Van Mieghem: “Zelfs The XX is ter sprake gekomen, bij het arrangeren van “Adem”: dat, en die weidse gitaren van Bon Iver.”
Noppe: “Het feit dat we Nederlandstalig zijn vind ik ook niet per sé negatief. Het zorgt voor een extra gevoelsfactor. We brengen geen Wilconummers, zelfs al kijken we voor de gitaarklank soms in die richting, maar Nederlandstalige nummers met verhalen van Klaas die iedereen begrijpt.”
enola: Zijn er dingen die binnen Yevgueni niet kunnen? Omdat het dan niet meer bij de identiteit van de band past?
Delrue: “De vraag is altijd of het inspeelt of onze sterktes, of binnen een groeimarge past. Het heeft geen zin om zot te doen om zot te doen, en bij wijze van spreken een plaat lang onherkenbare muziek af te leveren. Er is een zekere begrenzing, dus, maar het spanningsveld is dat je die elke plaat weer wat wil oprekken. Verder vertrekt alles bij het verhaal. We zouden er niet voor terugschrikken om een song te maken zonder muziek, of een nummer met alleen zang en ruis, als dat het mooiste arrangement was. Als het maar past bij de tekst, dan is het Yevgueni, want dan maakt mijn stem dat wel.”
Van Mieghem: “De begrenzing is de song, die kun je niet gaan verkrachten.”
Noppe: “Nog voor we bij Jo terecht kwamen, hebben we ons afgevraagd of we niet eens iets helemaal anders dan een popplaat wilden maken. Er was een vaag idee om een soort conceptplaat te schrijven, en daar een film bij te laten maken, als was het de soundtrack daarvan. Het leek ons toen nog iets te vroeg, maar dat plan is niet begraven. Dat zou wel eens verrassend kunnen worden, want dan ben je ook niet verplicht om alleen maar afgelijnde popsongs te maken.”
enola: Er worden ondertussen Vlaamse films genoeg gemaakt, tijd om met iemand over soundtrackwerk te praten?
Delrue: “Daar wil ik wel eens wat visjes over te gaan uitwerpen, want met zoiets zouden we veel mensen nogal kunnen verrassen. Dan draait het immers niet meer om mijn stem en teksten, maar kunnen we de nadruk op onze instrumentale capaciteiten leggen. Ach, we zijn nog jong, we zullen onszelf nog wel eens moeten heruitvinden, en die druk wordt met elke plaat explicieter. We zitten aan Album Zes, het blijft de uitdaging om elke keer een beetje te veranderen, maar de sterktes van wat vooraf ging wel mee te nemen.”
Yevgueni stelt Tijd is alles op 16 november voor in de Ancienne Belgique.
