U vond die laatste plaat van Beyoncé een wervelend feministisch statement? Vergeleken met het oeuvre van Jenny Hval was dat toch maar een brave bedoening, als u het ons vraagt. Harde bewijzen? Wat dacht u van een conceptalbum over menstruatie?
In zijn populaire filosofische roman De Ondraaglijke Lichtheid Van Het Bestaan heeft Milan Kundera het ergens over hoe we in literatuur en kunst ook banaliteiten en schaamonderwerpen bespreekbaar moeten maken. Kundera had het specifiek over stront en de daad die stront als eindproduct heeft, maar in feite resoneert dat idee best goed met Hvals recentste plaat Blood Bitch, waarop ze het tien nummers lang op allerhande manieren heeft over bloed, maandstonden en alles wat daarbij komt kijken. Titels als “Female Vampire”, “In The Red” en “Period Piece” liegen er niet bepaald om.
Het is natuurlijk niet alsof Hval uit het niets met dit soort onderwerpen komt aanzetten. Postmoderne meditaties over feminisme zijn een constante doorheen haar carrière, en zeker met de twee laatste platen Innocence Is Kinky en Apocalypse, Girl zette ze zich in de kijker als compromisloze provocateur die haar feminisme in verdomd intrigerende muziek wist te gieten. Daarbij kwam het muzikale soms een beetje secundair te staan tegenover de conceptuele aanpak (wat live al helemaal tot opmerkelijke theatrale shows leidde), een euvel dat op Blood Bitch grotendeels wordt opgelost.
Hval en producer Lasse Marhaug trekken hier volop de kaart van de synthesizers om Hvals mijmeringen, voordrachten en zangmelodieën te omkaderen. Dat neigt hier en daar naar synthpop (zet een steviger beat onder “The Great Undressing” en het zou een dromerige dansvloerstamper kunnen zijn en “Secret Touch” doet wat denken aan Björks eerste platen), maar is eigenlijk veel meer schatplichtig aan synthexperimenten uit de krautrockperiode en de meer alternatieve geluiden uit de jaren tachtig. Het resultaat is een sound die als geheel veel meer samenhangend klinkt dan haar twee vorige platen. Een terugkeer naar het dreunende folkgeluid van onze persoonlijke favoriet Viscera is dit weliswaar niet, maar we zijn wel erg blij Hval opnieuw meer muziek te horen maken.
Al is dat natuurlijk steeds met de nodige opvallende invalshoeken. Hval gebruikt haar stembanden bijvoorbeeld nog steeds voor allerlei ongewone geluiden. Zo zet ze in “In The Red” de synthesizersequence van voorganger “Female Vampire” verder door ritmisch te hijgen. Ook de collage-aanpak die op eerdere platen opdook, maakt hier enkele verschijningen, met “The Plague” als pièce de resistance: een stuk dat vijf minuten schippert tussen synthdrones, ijle sirenenvocals, een kampvuurtje en zelfs een stuk dat naar platte EDM neigt (zij het dat er volkomen hysterisch over geschreeuwd wordt). Een feministische versie van “Revolution No. 9” anno 2016.
Maar het fijne is dus dat al die elementen hier veel beter werken in het geheel dan op voorgaande platen. Zelfs dat hyperconceptuele “The Plague” weet best te overtuigen en draagt bij aan het tot denken aanzettend narratief over menstruatie dat Hval vertelt. De grote merite hier is dat je niet per se elke conceptuele draai moet gaan onderzoeken om het werkstuk te appreciëren, maar geregeld ook gewoon kan genieten van de muzikale omkadering waarin het gebracht wordt.
Jenny Hval speelt op 21 oktober in de ABClub.
