Bon Iver :: 22, A Million

82820232

Kid A was geboren uit de noodzaak van Radiohead om zich niet alleen te verzoenen met zijn status, maar ook met z’n stem (Yorke) en instrumenten (de hele band). De parallellen met Bon Iver, de ultieme indie-knuffelbeer van deze tijd, zijn treffend. Of zoals Justin Vernon zelf al zong op de recentste plaat van James Blake: “I Need A Forest Fire”. Maar 22, A Million is geen tactiek van de verschroeide aarde. Bon Iver’s derde is een even uitmuntende als logische (op het tweede of vierde gehoor althans, dat hangt van u af) volgende stap in de zoektocht naar zichzelf. Een van de boeiendste muzikale zoektochten van deze generatie.

Met For Emma, Forever Ago was een nieuwe mythe geboren: Vernon nam de plaat op tijdens een drie maanden durend verblijf in de winterhut van zijn vader, terwijl hij niet alleen de breuk met zijn band en vriendin verwerkte, maar ook aan een ernstig geval van klierkoorts leed. Die “folkplaat”, die de nadruk legde op zijn meerlagige falsetto en onderstreept door de spaarzame begeleiding, katapulteerde Bon Iver naar de hoogste regionen. Dat een van de meest vileine break-upsongs, “Skinny Love” een populaire openingsdans op huwelijksfeesten werd, zegt veel over de status die Vernon op heel korte termijn bereikte. Hij raakte een snaar bij mensen die niet beseffen dat ze snaren hebben. Zo word je een “ster”. Probleem dus, voor een introvert als Vernon.

Daarbovenop huivert hij ervoor een one trick pony te zijn. Muziek is een vehikel voor wat hij wil vertellen. Dat punt maakte hij al snel met de daaropvolgende e.p. Blood Bank, waarop hij zijn debuut tot pixels afbrak om er nieuwe figuren mee te bouwen. Slotnummer “Woods” kan zelfs zomaar op dit 22, A Million staan. Op de tweede volwaardige plaat Bon Iver, Bon Iver kon Vernon, bijgestaan door een voltallige band, dan weer volop zijn fascinatie voor prog en electronica botvieren. Fans, in dit geval een eufemisme voor puristen, struikelden over elkaar om slotnummer “Beth/Rest”, dat klonk als een weemoedig-authentieke pastiche op jaren 80-pop, te veroordelen. Nogmaals: muzikale begeleiding als vehikel, zanglijnen en melodieën als constante. Vernon wil een verhaal vertellen. Altijd onderweg, instrumenten als wagens waarmee hij naar z’n bestemming kan liften. Als hij die al wil bereiken.

Het punt is: de meerlagigheid en aparte songstructuren liggen al sinds For Emma, Forever Ago voor het oprapen. Op 22, A Million gaan de kenmerkende falset, eigenzinnige arrangementen en een oor voor knappe melodieën opnieuw hand in hand en verleiden ze de (welwillende) luisteraar wederom subtiel. Deze plaat verhoudt zich tot zijn voorganger, zoals Bon Iver zich verhield tot For Emma, Forver Ago. Was op de vorige plaat de saxofoon een opvallende toevoeging, dan is de saxofoon nu een baken van herkenbaarheid in een (beheerste) storm van elektronica, stuiterende beats en vocoder-effecten. In de eerste helft van de plaat althans.

Want bewust tegendraads of niet, Vernon opteert ervoor om niet het venijn maar wel de schoonheid in de staart te stoppen. De verstilde, wondermooie ballade “0000 Million” mag het album afsluiten met niet veel meer dan een meanderende piano en Vernons sterkste stroeven: zijn stem en zanglijnen. Het klinkt als een beloning voor wie op de achterbank bleef zitten tijdens zijn eerste liften op deze plaat. Opener “22 (OVER S∞∞N)” laat een autotunestem overgaan in een zeurderige keyboardtune die knap in contrast gaat met Vernons fraaie falset. De soulvolle invulling die langzaam maar zeker de song overneemt, roept vergelijkingen op met Kanye West. Dat is het ’m net: Vernon werkte intens samen met West en James Blake de afgelopen jaren, maar gebruikt die samenwerkingen puur als middel om z’n verhaal te vertellen, en niet als doel. De indrukwekkende (pompeuze?) chaos van Yeezus puurt hij hier uit tot de uiterste basis, de electrosoul van Blake boetseert hij tot de organische essentie.

Vernon toont zich dus wederom een meester in evenwichtsoefeningen. “10 d E A T h b R E a s T ⚄ ⚄” lijkt zich op het eerste gehoor te verliezen in goedkope electro-experimentjes, maar ondanks of dankzij die vreemde invulling onderstreept dat net de kracht van de song. Nog meer gefriemel (in de best mogelijke zin van het woord) volgt in het bevreemdende “715 – CRΣΣKS”, waar autotune, falset en overdubs opteren voor een experimenteel triootje. Ook in eerste hoogtepunt “33 GOD” primeren metalige klanken, maar Vernon fluistert de song een hart en een ziel in. De samenvatting van de hele plaat, eigenlijk. Het ingetogen “29 #Strafford APTS” laat een Vernon/Iver horen die niet misstaan zou hebben op zijn debuutplaat.

Dat nummer blijkt het breekpunt op de plaat, want ook op “666 ʇ” schuift Vernon zijn experimenteerdrift naar het achterplan om zijn stemfraseringen alle ruimte te geven. Een geniale zet, want niet alleen is het daardoor meteen toegankelijk, maar maakt het paradoxaal genoeg ook duidelijk hoe ingenieus de songs op deze plaat wel niet zijn. Gedwongen om voorbij de stem ook de arrangementen te horen, wordt pas echt duidelijk hoe complex het nummer en bij uitbreiding (opnieuw) de hele plaat wel niet is. Met “21 M♢♢N WATER” wordt voorzichtig naar een nieuw evenwicht gezocht waarbij krakend, slepend en sleurend gezucht wordt zonder dat Vernon zelf het hoofd laat hangen. Want ook tekstueel stelt Vernon zich veel vragen. Van Blake heeft hij de opbouwende herhaling van frasen geleend, maar voorts zijn z’n teksten even gefraseerd en stuiterend als de muziek. Zoeken is een doel, geen middel. Misschien schuilt daar net het geheim van de louterende kracht van Bon Iver’s platen.

Van een zoveelste verstoorde blazer (alhoewel, geen enkele klank is zeker) schrik je aan het einde van de plaat niet meer, maar “8 (circle)” zorgt voor de ultieme emotionele pay-off, de “Holocene” of (ach, ja) “Skinny Love” van deze plaat. Alsof Vernon, al was het maar een illusie voor even, z’n bestemming heeft bereikt: synths van de meest introverte Angelo Badalementi, zanglijnen en stem met de meest beheerste soul, en zoals hijzelf zingt: “I can leave behind the harbour”. Dus hier leidde het naartoe, denk je even, en al is het een foute interpretatie, het laat je de plaat -tig keer opnieuw beluisteren.

Kort gezegd weten weinige artiesten op zo een organische manier soul te koppelen aan kille klanken. De stempel van nauwe samenwerkingen met James Blake en vooral Kanye West is duidelijk hoorbaar, maar wat Vernon op beiden voor heeft, is dat hij nooit de warmte of emotie uit het oog verliest. 22, A Million is geen plaat die zich bij een eerste luisterbeurt laat kennen, maar meerdere kansen vraagt, net vanwege zijn emotionele gelaagdheid. Is dat niet de ultieme liefdesrelatie? Maar ach, voor we afdwalen: 22, A Million is een klassieker voor de 21e eeuw.

http://boniver.org/
Jagjaguwar

verwant

Big Red Machine :: How Long Do You Think It’s Gonna Last?

How Long Do You Think It’s Gonna Last? is...

Bon Iver :: AUATC

Sinds Bon Iver in 2007 zijn liefdesverdriet van zich...

Bon Iver :: i,i

Justin Vernon aka Bon Iver heeft blijkbaar iets met...

aanraders

David Bowie :: EART HL I NG

Beste album ooit !

Sparklehorse :: Bird Machine

We dachten dat het nooit meer zou gebeuren, maar...

The Slow Show :: Subtle Love

Eigenlijk had The Slow Shows daags na verschijnen van...

Goes & Goes :: Nie Gezeverd

Bestaat er zoiets als blues uit Vlaamse klei getrokken?...

Public Service Broadcasting :: This New Noise

Geef J. Willgoose, Esq. een oubollig onderwerp en hij...

recent

David Bowie :: EART HL I NG

Beste album ooit !

test

Sparklehorse :: Bird Machine

We dachten dat het nooit meer zou gebeuren, maar...

Nicolas Barral :: Als de fado weerklinkt

De periode Salazar is een donkere bladzijde in de...

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Schrijf uw reactie
Vul hier uw naam in