John Hollenbeck (The Claudia Quintet) :: ”Die Claudia hebben we nooit meer gezien”

Is het jazz? Hedendaagse gecomponeerde muziek met een pop-randje? Of misschien toch minimalisme? Weinig bands die zo moeilijk te categoriseren zijn als The Claudia Quintet uit New York, een meer dan 15 jaar oud ensemble onder aanvoering van drummer en componist John Hollenbeck. In volle verwachting van een nieuwe plaat en met gepakte koffers voor een Europese tournee – die hen ook langs het S.M.A.K. in Gent zal brengen – sprak enola met de opperman.

enola: The Claudia Quintet is een project dat al meer dan anderhalf decennium standhoudt, maar al van bij haar eerste album een instant herkenbare sound heeft, iets wat nog maar weinig hedendaagse jazzgroepen kunnen zeggen. Was dat een van de doelstellingen toen je de band oprichtte?

Hollenbeck“Er was zeker en vast wat geluk mee gemoeid. Toen ik de groep oprichtte was ik al even op zoek naar iets bijzonders, en door de combinatie van de verschillende instrumenten, de chemie tussen de muzikanten en de composities kwam The Claudia Quintet uiteindelijk tot die specifieke sound. Ondertussen is het wel iets geworden dat ik koester.”

enola: Ik noem het dan wel een jazzgroep, maar toen ik dit interview begon voor te bereiden, besefte ik dat The Claudia Quintet een van die ensembles is die recensenten en journalisten voor problemen stellen: hoe moet je de muziek ervan benoemen? Is het jazz? Hedendaagse gecomponeerde muziek? Of iets anders? Houdt dat jou überhaupt bezig?

Hollenbeck“Ik probeer net muziek te schrijven en te spelen die genreloos is. Van zulke muziek hou ik echt. Ik snap wel dat het frustrerend is voor mensen die per se willen weten naar welke muziek ze op dat moment aan het luisteren zijn, maar eigenlijk is het veel mooier om al die categorieën te laten varen, je oren en je hart te openen en gewoon te luisteren. Het zou je leven wel eens kunnen veranderen.”

enola: Een iets directere vraag dan. Stel, je bent eigenaar van een platenwinkel. In welke sectie zouden we de albums van The Claudia Quintet dan kunnen terugvinden?

Hollenbeck“Juist ja, die problemen zijn er natuurlijk ook. Als ik uitbater van een platenwinkel was, dan stond alles alfabetisch gerangschikt, ha! (grijnst) Het is eigenlijk boeiend om te zien hoe mensen ons voortdurend categoriseren. Onze albums komen uit op Cuneiform Records, een Amerikaans label dat vooral bekend staat om zijn progrock, en dat is voor sommigen al voldoende om ons in het vakje “progrock” te stoppen. Anderen beschouwen ons dan weer als een jazzgroep, terwijl bepaalde mensen er niet voor terugdeinzen om nieuwe termen als post-jazz uit hun hoed te toveren. Toen ik naar jazz begon te luisteren, hield ik echter net van het mysterie. Ik wist niet wat er allemaal ging gebeuren. Van het moment dat ik wist wat er aan de hand was stopte het voor mij om jazz te “zijn”. Het “was” jazz, snap je? De vernieuwers binnen de jazz hadden duidelijk hetzelfde idee daarover. Ik denk niet dat ze bezig waren met namen of categorieën. Daar hebben andere mensen voor gezorgd. Eenmaal de muziek gecodificeerd was, stopte het te zijn wat het was. Dus als je het zo bekijkt, dan probeer ik eigenlijk gewoon jazz te schrijven en te spelen.” (lacht)

enola: Naar verluidt zit er een grappig verhaal achter de naam van de groep. Mogen we meelachen?

Hollenbeck“Een kleine twintig jaar geleden speelde ik met Ted Reichman en Reuben Radding in een trio genaamd Refuseniks. Bij een van onze eerste shows in een internetcafé kwam tijdens de pauze een vrouw genaamd Claudia vol enthousiasme vertellen dat ze vanaf nu geen enkel concert van ons meer wilde missen, en ook al haar vrienden naar onze shows zou meebrengen. Ik was helemaal in de wolken, maar Reuben vertelde me vlak voor we aan de tweede set begonnen: ‘die komt nooit meer terug’. En hij bleek gelijk te hebben. Het werd toen een beetje een running gag tussen ons: ‘Ik heb Claudia bij de bakker gezien. Volgende week gaat ze zeker komen!’ en zo van die dingen. Claudia bleef dus afwezig en niet veel later ging ook Reuben weg uit New York om te gaan studeren. Toen ik enkele maanden later een nieuw kwintet oprichtte, besloot ik om die groep The Claudia Quintet te noemen, ter ere van hem.”

enola: In veel van je projecten spelen zangers en vocalisten een voorname rol, mensen als Theo Bleckmann bijvoorbeeld. Maar je werkt ook samen Meredith Monk en je componeert zelfs voor haar. Met The Claudia Quintet maakte je met enkele zangers het prachtige What Is The Beautiful?, dat draaide rond de poëzie van Kenneth Patchen en waarop je enkele heel speciale compositietechnieken toepaste. Wat heb je met vocale muziek?

Hollenbeck“Ik hou ervan om te werken met vocalisten. Zo herinnert Meredith me er voortdurend aan dat drums en de menselijke stem de eerste instrumenten waren. Ze zijn beide even primitief en daardoor zijn er heel wat emotionele en spirituele banden. Theo is mijn oudste en tevens meest belangrijke muzikale partner. Ik heb enorm veel opgestoken door al die verschillende muziek met hem te spelen in die vele projecten. Meredith beschouw ik – net als Bob Brookmeyer overigens – eerder als een mentor, een constante bron van inspiratie en steun. Eigenlijk wil ik gewoon in haar wereld leven.”
What Is The Beautiful maakten we dan weer met Theo en Kurt Elling. Kurt is eigenlijk niet te vergelijken met Theo en Meredith, maar hij is even verbluffend. Hij kende die gedichten van Patchen écht en wist hoe hij ze tot leven moest laten komen. We namen hem eerst op terwijl hij de gedichten voorlas en rond die opname componeerde ik dan muziek. Ik maakte daarnaast ook nog twee albums met Theo en Kate McGarry, en momenteel werk ik met Sissel Vera Pettersen binnen een nieuw project met het Trondheim Jazz Orchestra.”

enola: Als ik me visueel laat gaan, stel ik me The Claudia Quintet voor als verfijnd machinewerk met allemaal tandwielen en radertjes. Een Zwitsers horloge ongeveer. De muziek van het ensemble, de manier van musiceren is helder en klaar, waardoor je elk detail hoort.

Hollenbeck “Aha, daar ik hou ik van. Ik streef naar die klaarheid, zodat je alle instrumenten kan horen. Tegelijkertijd willen we samen een soort hyper-instrument zijn – jouw Zwitsers horloge is daar een mooi voorbeeld van. Voor sommige stukken die we spelen, heb ik de groep wel eens gevraagd om het ensemble te zien als een gigantische kalimba. We zitten absoluut op dezelfde lijn daar.”

enola: Wat kunnen we verwachten van het concert dat jullie zullen spelen in het S.M.A.K.? Worden er nieuwe composities voorgesteld, of presenteren jullie misschien een greep uit het gehele oeuvre?

Hollenbeck“Om te beginnen zal Chris Tordini deze tournee van de partij zijn, in plaats van Drew Gress. Hij speelde ook al enkele stukken mee op onze laatste plaat September. Ook Jeremy Viner is er bij, hij vervangt Chris Speed, waardoor het een uitdaging zal worden om “the Claudianess” van het kwintet te bewaren. Zij voegen immers een andere toets toe aan het geheel, maar zo kunnen we tegelijkertijd ook verkennen waarheen we nog zouden kunnen evolueren. In mei verschijnt onze nieuwe plaat, dus normaliter spelen we daar veel muziek uit. Ook ouder werk zal aan bod komen, maar evengoed een stuk dat gloednieuw is en dus nog niet is opgenomen. Nu, eigenlijk stel ik het programma samen met de ruimte of de zaal waarin we spelen in gedachten. Dus eigenlijk weet ik nooit wat we gaan doen tot we klaar zijn met de soundcheck, waardoor elk cocnert weer anders is.”

enola: Fritz Langs film Metropolis speelt zich af in 2026, tevens het jaar waarop de Sagrada Familia in Barcelona klaar zou moeten zijn. Waar zie je The Claudia Quintet binnen tien jaar?

Hollenbeck “Wow, ik wist niet dat de constructie van de Sagrada Familia een einddatum had. Het leven is zo fragiel, dus in leven blijven met deze band in het huidige klimaat lijkt me de belangrijkste doelstelling. Ik wil vooral kunnen blijven spelen met deze muzikanten voor een publiek van jong en oud, en blijven componeren voor het kwintet. Het lijkt tegenwoordig wel elk jaar moeilijker te worden om optredens te versieren en om volk naar onze concerten te lokken. De meesten van ons begonnen op te treden in de jaren ’90, toen alles simpeler en makkelijker was, er meer speelmogelijkheden waren en de concerten beter betaalden. Maar we geven niet op!”

enola: Iets heel anders nu. Afgelopen zomer last ik Garrison Fewells boek Outside Music, Inside Voices, over de bijdrage die improvisatie levert aan de vooruitgang van cultuur en de maatschappij. Ik was verbaasd dat bijna alle geïnterviewde muzikanten op een of andere manier aan mediteren doen of zelfs praktiserend boeddhist zijn. Ook jij doet dat. Wat trekt al die muzikanten aan daarin?

Hollenbeck“Ik herinner me dat veel muzikanten in workshops hier vroeger al mee bezig waren. Zo hoorde ik verhalen over Hazrat Inayat Khan, Zen boeken zoals The Inner Game of Tennis, mediteren en yoga technieken. Bij muzikanten als John Coltrane zie je hoe die praktijken zich manifesteren in zijn muziek. Een van de eerste dingen je kan bereiken door te mediteren is zelfbesef, realiseren dat je ergens bent. In combinatie met het concept van concentratie kan dat je performance positief beïnvloeden en ze beter maken voor iedereen. Ik denk wel eens na over hoe de wereld er zou uitzien als iedereen zou mediteren. Het zou volgens mij een geweldige plek zijn met minder stress, meer vreugde en een pak minder geweld.”

Joachim Ceulemans

http://www.johnhollenbeck.com

recent

David Bowie :: EART HL I NG

Beste album ooit !

test

Sparklehorse :: Bird Machine

We dachten dat het nooit meer zou gebeuren, maar...

Nicolas Barral :: Als de fado weerklinkt

De periode Salazar is een donkere bladzijde in de...

verwant

Branford Marsalis Quartet & special guest Kurt Elling :: 13 april 2017, De Bijloke

Branford Marsalis staat synoniem voor vonken en vuur. Ook...

John Hollenbeck, Alban Darche, Sebastien Boisseau & Samuel Blaser :: JASS

De hoesfoto doet denken aan vooroorlogse clubs waar illegaal...

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Schrijf uw reactie
Vul hier uw naam in