De tentoonstelling Mijn Vlakke Land in het Antwerpse FotoMuseum onderzoekt de relatie tussen het landschap of, in bredere zin, de natuur en de fotografie. Ze gidst de bezoeker langs foto’s van gebergtes, wouden en rivieren die op vloeiende en natuurlijke wijze samenkomen. De curatoren slagen erin de werken van meer dan vijftig verschillende kunstenaars samen te brengen in een coherent geheel.
De titel Mijn Vlakke Land verwijst naar een nummer van Jacques Brel, maar ook naar het platte oppervlak van foto’s. Net als Brel projecteren de fotografen hun eigen gevoelens op het vlakke land. Bij sommigen uit dat zich in de klassieke, romantische vlucht naar de natuur. Het werk “Dune” van de Nederlandse fotograaf Misha de Ridder toont een smalle strook duinen die de scheidingslijn vormen tussen strand en poldergebied in de buurt van Amsterdam. In dit kleine, dorre stukje natuur zoekt hij wat is overgebleven van de ongerepte wildernis. Het beeld drukt een soort heimwee uit naar iets dat we in onze lage landen zijn kwijtgeraakt. De Ridder refereert naar de Nederlandse schilderkunst, waar vaak fictieve landschappen werden gebruikt. Hij gebruikt licht en kleur en hoge detaillering om de lage duinen te transformeren in een weids vergezicht.
De Duitser Thomas Struth gaat dan weer op zoek naar de abstractie in de natuur. De foto “Paradise 09” geeft de toeschouwer weinig aanknopingspunten. Er is geen horizon en weinig diepte. Boomstammen, takken, gebladerte en lichtstrepen lopen chaotisch door elkaar en vormen zo een leegte die uitnodigt tot een interne dialoog met het onbewuste. De titel verraadt dat ook hij gebruik probeert te maken van de wildernis om iets te vinden dat verloren is gegaan. Hij doet dat echter eerder in de geest van Jackson Pollock dan in die van John Constable.
De tentoonstelling interpreteert het begrip landschapsfotografie erg ruim. Dat illustreert de foto van de installatie “Nimbus Dumont” van de Nederlandse kunstenaar Berndnaut Smilde. Zijn recreatie van een wolk in een overdekte ruimte doet denken aan de surrealistische wereld van René Magritte. De foto’s van zijn zelfgemaakte wolken zijn het enige bewijs dat ze ooit hebben bestaan. Hij speelt met het idee dat de betekenis van een voorwerp wordt bepaald door de architecturale ruimte waarin het zich bevindt. Een wolk in de lucht staat symbool voor naderend onheil. Diezelfde wolk in een kamer staat voor vergankelijkheid en het geestelijke.
Dit zijn maar enkele voorbeelden van werken uit het gevarieerde aanbod van Mijn Vlakke Land. De tentoonstelling doet eer aan de rijkdom van de natuur én aan die van de fotografie. Ze heeft een logische opbouw en de foto’s zijn voorzien van relevante achtergrondinformatie. Het is een korte wandelroute langs de museummuren, maar een waarin de bezoeker urenlang kan verdwalen.
Mijn Vlakke Land loopt nog tot 4 oktober 2015 in FoMu, Antwerpen.
