Het Museum van Elsene werd opgericht in 1892 naar aanleiding van een schenking van kunstschilder Edmond De Praetere en later een van verzamelaar Octave Maus. Al snel werd geld vrijgemaakt voor de aanvulling van deze startcollectie zodat ze uitgroeide tot een volwaardig museum. In 1994 werd het aangrenzende gebouw door het museum bij aangekocht; een ruimte die vandaag de dag vaker besproken wordt dan het museum zelf door het aan elkaar rijgen van spraakmakende tentoonstellingen – denk aan Paul Delvaux vorig jaar. Op de dag van vandaag telt de vaste collectie meer dan 10.000 stukken, beginnend in de 16de eeuw en gaande tot de 21ste eeuw.
Toch waren deze schatten lange tijd ontoegankelijk voor het Belgische publiek. Naar aanleiding van de reizende tentoonstelling en een plan voor de reorganisatie van de vaste collectie sloot het grootste deel van het museum maar liefst één jaar lang. Enkel de expositieruimte bleef open voor het publiek. Nu de werken weer terug in het land zijn, de muren beschilderd en de vloer geschuurd en geboend, viert het Museum van Elsene hun hernieuwde trekpleister met een eigen versie van “BELGISCHE KUNST”. De belangrijkste kunststromingen uit de 19de en 20ste eeuw komen visueel aan bod, vergezeld van een korte inleiding op de muur ter verduidelijking van elke stijl. Eyecatcher van het geheel is “Liefde der Zielen” van Jean Delville. Dit werk, dat aan de achterkant van de paal met informatie bevestigd is, wordt pas ontdekt na het bezoeken van de eerste ruimte, maar zal vanaf dan zichtbaar zijn doorheen elke expositie wanneer de toeschouwer terugkijkt om een zicht te krijgen op de structuur van de zaal en zijn vertakkingen. En terecht, want met zijn twee verstrengelde, sierlijke figuren in een hemels decor en met enkel de wind en zon om hen heen, is “Liefde der Zielen” een van de enige romantische en idyllische werken uit het einde van de 19de eeuw dat zich in mijn hart heeft weten te nestelen. Misschien door zijn kleurgebruik en zijn sierlijkheid waardoor het thema niet ten koste ging van de originaliteit en de artistieke eigenheid. Maar meer nog denk ik door de perfecte en feilloze uitvoering, door zijn formaat en door de aura die het krijgt door zijn centrale plaatsing in de ruimte.
Hoewel de kunstwerken in de ruimte nauwlettend georganiseerd zijn naargelang de stijl waarbinnen ze zich plaatsen – impressionisme, expressionisme, symbolisme, kubisme en het abstracte – zijn het de kleine, onverwachte zaken die het meest voldoening geven. Naar een werk toegetrokken worden omdat het op niets lijkt wat je ooit gezien hebt om dan te ontdekken dat het een vroege Fernand Knopf of Félicien Rops is: het blijft steeds een aangename verrassing. Het Museum van Elsene laat je op zoek gaan naar dat wat je nog niet wist en bevestigt niet louter de basiskennis over de canon, die misschien je al had.
Asger Jorn, René Magritte, Pierre Alechinsky, Paul Delvaux, Marcel Broodthaers, … De lijst is lang en hun werken stuk voor stuk pareltjes. Het bezoeken van de collectie van Elsene is één grote ontdekkingstocht door het oeuvre van kunstenaars die we dachten reeds te kennen. Een bezoek dat met gemak en zonder verveling, keer op keer herhaald kan worden na afloop van wat ongetwijfeld weer een mooie tentoonstelling zal zijn, in de expo-zaal.
BELGISCHE KUNST. Tussen droom en werkelijkheid loopt nog tot 31 mei 2015. De vaste collectie is here to stay.
