Things the grandchildren should do: later uit het omvangrijke oeuvre van Eels de vijf essentiële platen pikken. Deze cautionary tales zullen er normaal gezien altijd bij zijn.
Net wanneer Eels zelden zo complexloos had geklonken als op Wonderful, Glorious, blijkt het achteraf een verzetje te zijn geweest om het loodzware opnameproces van deze Cautionary Tales door te komen. Depressies, ziekte, zelfmoorden: E heeft het allemaal overleefd, beschreven, bezongen. Maar een hartaderbreuk door de liefde, daar had Everett nog geen plaat over gemaakt. Dit is zijn Morning Phase van Beck, alleen moet op Eels’ elfde plaat eerst nog het donkerste uur van de nacht vallen. E heeft pijn geleden, en dat het deze keer z’n eigen domme schuld is, helpt er niet meteen aan. Breken met iemand die achteraf gezien misschien toch de liefde van z’n leven was, leidt tot een plaat vol zelfbeklag en wroeging, waarbij de tong deze keer de wang niet raakt.
Weer eentje in de zwartgallige reeks dus, al wordt de houdbaarheidsdatum van End Times ruim overschreden en komt de schoonheid van Electro-Shock Blues om de hoek piepen. Want dit is vooral een ontzettend mooie plaat, met sierlijke strijkers, fluit en blazers die zowaar door E’s nieuwe band (Koool G Murder, The Chet, P-Boo and Knuckles) gearrangeerd zijn. Het geeft te denken dat Eels aan de boeiendste periode sinds de beginjaren begonnen is.
Want wat het speelse Wonderful, Glorious voor de rockende Eels was, is deze Cautionary Tales voor de mistroostige Eels. Everett heeft nooit beter en afwisselender gezongen en de nooit overdadige arrangementen zorgen deze keer voor een melodieuze diepgang die zijn gelijke in Eels’ rustige werk niet snel vindt. De vrees dat Everett na z’n biografie en de kroniek van zijn jeugd Blinking Lights uitverteld was, is voortaan finaal een fabel. 51 is hij ondertussen en zoals “Mistakes Of My Youth” perfect de brug legt naar deze elfde plaat: de mens is een gewoontedier en Everett heeft de foute gewoonte om zijn emoties blijkbaar alleen in songs juist te uiten.
De titel verwijst er immers naar: cautionary tales, verhalen waarin E wil waarschuwen niet dezelfde fouten te maken. Want als het te laat is, rest alleen maar zelfbeklag uit een soort medelijden waar hij bij anderen niet op hoopt te rekenen. Zijn teksten lijken dan ook soms uit een zelfmoordbrief gelicht (“I thought I’d end up a gentleman: distinguished, respected, refined/The life that I’ve lead, it’s better unsaid, the world has no use for my kind”) maar worden nooit potsierlijk, al ontbreekt hier de bijtende humor die zijn biografie en eerdere platen zo essentieel maken. De essentie zit ‘m hier in de troostende arm van de muziek en de kwetsbaarheid van E die zich zonder die zelfspot bloter dan ooit geeft.
“Woke up lost in a world I can’t escape” klinkt het in de eerste woorden van “Parallels”, een van Eels’ fragielste nummers ooit, als een slaapliedje voor een hart dat de slaap even niet meer vat. “How could I’ve been so blind and cruel?” verzucht Everett in “Agatha Chang”, een eerbetoon dat hij beter eerder aan haar had gericht dan in “just a song”. Alleen wij zijn er goed mee. Het meest expliciet is “Kindred Spirit”: “She’s got a real big heart and I’ve got to win it back/…/Everyday I live in regret and pain”. Op de vraag of Everett al die zwartgalligheid niet te zeer cultiveert, formuleert hij zelf hoofdschuddend het antwoord: “I thought I’d have some answers by now” (“Answers”).
Toch kleurt niet al het bloed zwart: The Cautionary Tales laat zich luisteren als een suite, met “Where I’m at”, “Where I’m From” en “Where I’m Going” als drie ijkpunten die voorhouden dat er altijd een horizon glooit. “Let’s have a drink to everything that we went through/It wasn’t always so bad” klinkt het monkelend in “Where I’m From”, om op het einde te besluiten: “I’ve got a good feeling of where I’m going”, terwijl dezelfde blazers die aan het begin een treurmars aankondigden een hoopvolle marsrichting inzetten.
Hetzelfde valt te zeggen voor Eels: elf platen ver, geen enkele echte sof, en het gevoel dat een strengere eindredactie Eels’ oeuvre goed had gedaan (Shootenanny, Tomorrow Morning) wordt gecounterd door een essentiële prachtplaat als deze Cautionary Tales. Een podiumkandidaat in Eels’ oeuvre. Maar laat daar de kleinkinderen later maar over oordelen.
