De hele maand december blikt enola.be terug op het afgelopen jaar met de interviewreeks DIT WAS 2012. Daarin laten we artiesten aan het woord die het jaar maakten of wiens plaat onterecht onopgemerkt de vergetelheid in dook.
Hardnekkig onafhankelijk; zo hebben we onze groepjes graag. Metric houdt de touwtjes graag in handen, maar dat weerhield de Canadese groep er niet van om na Fantasies van vier jaar geleden ook met Synthetica weer te scoren. Dat frontvrouw Emily Haines haar geëngageerde kantjes niet is kwijtgespeeld , blijkt overigens snel als we haar en gitarist James Shaw na hun concert op Rock Werchter aan de mouw trekken.
enola: Synthetica werd een ietwat andere plaat dan Fantasies, niet? Ik vind hem iets minder toegankelijk.
Haines: “Good.”
Shaw: “Ik ben het met je eens. Niet dat we dat bewust hadden besloten: we zijn gewoon weer gaan samen zitten, hebben gespeeld, en als wat we hoorden ons beviel, dan namen we het op. Maar we voelden ons natuurlijk anders dan tijdens de opnames van Fantasies.”
Haines: “Toen was het 2008, nu zijn we 2012; andere tijden. En we zijn een band die redelijk hard beïnvloed wordt door zijn tijd. Luister naar al onze platen, en je zult horen dat ze van die specifieke momenten zijn; dat is wat er onbewust gebeurt. Ik wou dat ik kon zeggen dat ik er ook verantwoordelijk voor was, maar dat kan ik niet eens zeggen. Het overkomt ons gewoon.”
“We waren destijds ook erg verrast door wat Fantasies geworden is, en wat er nadien mee gebeurd is. Niemand had voorzien dat het ook een commercieel succes zou worden. Hetzelfde gebeurt nu met Synthetica, dat het ook niet slecht doet, ook al is het iets minder direct. Ik denk dat het een mythe is dat je muziek verkoopbaar moet klinken voor mensen het leuk gaan vinden. Ja, er is McDonalds, maar je hebt net zo goed topchefs wiens restaurants drie jaar op voorhand volgeboekt zijn omdat het zo bijzonder is wat ze serveren. Laat ons maar in die laatste categorie vallen.”
enola: Jongens, dat is wél ongelofelijk duur!
Haines: “True. True. So are we!” (lacht)
Shaw: “Maar wees gerust: er zitten geen schuimpjes in onze muziek.”
enola: Synthetica was eigenlijk een jaar geleden al klaar, maar toen waren jullie er zo ontevreden over dat die versie naar de prullenbak is versleept?
Haines: “That’s our style.“
Shaw: “Zo gebeurt het altijd: we maken een plaat af — of denken dat toch — luisteren ernaar en zijn ontevreden, en beginnen opnieuw.”
Haines: “Gelukkig zijn Josh (Winstead, bassist, mvs) en Joules (Scott-Key, drummer, mvs) geduldige mensen. Belden wij ze terug op ‘sorry jongens, maar jullie moeten terug naar de studio komen’, kregen we als reactie ‘Hadden we wel verwacht. We hadden nog niet echt geleden deze keer’. Het gebeurt elke keer.”
enola: Wat was er mis met die eerste versie?
Haines: “Het miste enkele cruciale songs. “Breathing Under Water” was een puinhoop, “Youth Without Youth” bestond niet, net als “The Void”… En de songs die we wél hadden, moesten wat scherper gesteld worden.”
enola: Er zit een idee achter de titel Synthetica. Zin om dat eens uit te leggen?
Haines: “Elke albumtitel moet voor mij op meerdere manieren uitgelegd kunnen worden. Synthetica haalde ik bij het gelijknamige personage uit Blade Runner: een nogal nachtmerrie-achtig perfect mensachtig wezen dat niet echt een mens is. Daar kwamen dan beelden bij uit de Italiaanse Radicale Architectuurbeweging uit de jaren zestig, die het idee van “de toekomst door de ogen van het verleden” versterkten en de vraag wat het origineel nog is in een lange rij van reproducties, kwesties van persoonlijke identiteit en menselijkheid.”
“Uiteindelijk resulteerde het in een plaat die even wil bekijken waar we staan na tien jaar Metric, maar ook met de mensheid. We passen ons immers razendsnel aan, maar ik kan me wel degelijk nog een tijd herinneren dat het geld niet uit de muur kwam. Er is veel veranderd terwijl we ons maar bleven aanpassen, en ik denk dat het belangrijk is dat we dat niet vergeten. Want ja, soms zijn er dingen waarvan je denkt: hé, ja, dit hadden ze ons beloofd over de toekomst, maar tegelijk kun je je de vraag stellen in hoeverre we als mensen veranderd zijn. Er is nog altijd geweld en onrecht. Ik vind ons als mensheid nog altijd niet geweldig goed bezig.”
enola: Het frustreerde je wel een beetje dat Fantasies je succes bracht? Nu je voor één keer niet-politieke songteksten schreef, luisterde men?
Haines: “Laat me duidelijk zijn dat frustratie absoluut niet aan de orde was. Als mensen onze muziek gewoon fijne popmuziek vinden is dat ook in orde, maar als je meer zoekt: het is er ook, als je maar diep genoeg graaft. Je moet het ook gewoon willen zien. Ook in “Twilight Galaxy” en “Gimme Sympathy” (van op Fantasies, mvs) zat die wat diepere betekenis er in. En ik was blij dat die songs ook aansloegen.”
“Nu ja; het concert is het enige medium dat voor ons van belang is; wanneer we in real time met ons publiek kunnen communiceren. Daar meten we alles aan af. Het vraagt een vorm van samenwerking met de toeschouwers. Daarom blijven oude nummers als “Empty”, van op Live It Out (2005, mvs), en “Death Disco” van op Old World Underground, Where Are You Now? (2003, mvs)ook vaste prik op onze setlist. Mensen hebben er een grotere band mee dan met ook maar één van onze hits. We hechten eigenlijk geen waarde aan iets als een hit.”
“Ik vond het met Fantasies dan ook veel belangrijker dat we de rechten op onze muziek terug in eigen handen hadden gekregen, en die plaat in eigen beheer konden uitbrengen,dan dat die ook een hitje opleverde. Blij dus dat het net dan was dat we iets als een doorbraak forceerden.”
Shaw: “Dat op zich is al een politieke daad.”
Haines: “Exactly. Het moet niet altijd overdreven nadrukkelijk. Als je een song hebt geschreven “I Fought The War But The War Won”, schrijf je geen nieuwe song “I Fought The War But The War Is Still Winning”; dat hebben we al in onze catalogus zitten, en voor ons zijn die nog even actueel als de dag dat we ze schreven.”
enola: Maar dan schreef je toch “I’ll shut up and carry on; a scream becomes a yawn”?
Haines: “Dat heeft nog meer te maken met het algemene idee waar ik thuis mee ben opgegroeid: dat artiesten de weg naar sociale rechtvaardigheid tonen. In de klassieke rockgeschiedenis zijn er talloze voorbeelden van muzikanten die geen blad voor de mond namen en zich voluit engageerden in de maatschappij, maar het lijkt alsof daar in deze tijd absoluut geen vraag meer naar is. Ik heb het gevoel dat ik op dat vlak misschien wel gefaald heb; ik heb niets in beweging gezet, behalve misschien voor mezelf, wat ongeveer letterlijk ook zo in het nummer staat. ’t Is meer een observatie: fucking honesty. Ik zou wel willen dat ik mensen inspireer, maar serieus: je schrijft een nummer, zingt het op een podium, en verandert er iets? Waarschijnlijk niet. Dat bedoelde ik.”
enola: Ik zit al jaren te wachten op een artiest die iets zinnigs zegt over onze tijden. Maar het lijkt alsof de hele bankencrisis, het protest van #Occupy,… allemaal aan de muziekwereld voorbij gaat.
Haines: “Dan moet je blij zijn geweest met “Speed The Collapse” dat nergens anders over gaat dan over de hebberigheid. Ik ga nooit de schrijver zijn die letterlijk de barricaden zal opstormen; ik observeer eerder. Dat hebben we altijd gedaan, zelfs op Fantasies, dat net zo goed een product was van de Obama glow waar we ons allemaal in wentelden. Ik heb mijn teksten altijd op de tijd waarin we leefden betrokken. Gelukkig maar dat we een drummer met te veel energie hebben, zodat je er ook altijd flink op kunt dansen. Goeie muziek maken blijft immers eerst en vooral de opdracht. Je kunt ook maar zoveel doen hé: de mensen “what the fuck?” in het gezicht schreeuwen haalt ook niets uit. Het is ook te gemakkelijk te zeggen dat mensen iets moeten doen, tenzij je er zelf ook wil gaan staan met een vlag in je handen en een slogan.”
enola: Is het geen tijd voor vlaggen, en slogans? Voor beweging?
Haines: “I’m right there with you. Ik ben er geweest bij #Occupy Wall Street, heb mee gemarcheerd, en dan, ja, bijna, maar niet helemaal… en toen gebeurde er niets meer. Maar is het de schuld van de organisatoren van #Occupy Wall Street of van muzikanten als niets ooit wil samenklitten tot een beweging? Ik denk het niet. Dus dat is het 01punt niet.”
Shaw: “Artiesten reflecteren hun tijd. Als die bestaat uit mensen die in hun luie zetel blijven zitten, dan krijg je die niet in beweging.”
enola: “Youth Without Youth” reflecteert de rellen in London van zomer 2011, maar was nog niet af toen die uitbraken?
Haines: “Ik had fragmentjes: stukken gitaar, een paar strofes, maar het hing nog niet samen en we vonden er geen plaats voor. Uiteindelijk schreef ik wat strofes bij, en kwam het allemaal goed. De wereld stond ondertussen echter niet stil, en terwijl ik het eerste interview over Synthetica gaf, kwam heel de #Occupy Wall Streetbeweging tot bloei. De werkelijkheid paste zich dus aan aan de song. Maar echt bewust heb ik niet over die rellen geschreven: ik ben uiteindelijk de krant niet. Nu, natuurlijk pik je als schrijver in op wat gaande is. Als je je ogen openhield in 2011, dan slopen zulke dingen wel binnen. Als sociale bewegingen je interesseren, dan is dat onvermijdelijk.”
enola: Ook in je thuisland Canada rommelde het dit jaar met de studentenprotesten.
Haines: “Ja, en het is soms moeilijk om dat af te wegen tegen de protesten in Egypte, omdat het over zoiets veel banaler gaat. Bij ons kwamen de studenten in opstand omdat hen zo goed als gratis universitair onderwijs beloofd was, en men dat nu wil afschaffen. Om het helemaal gecompliceerd te maken, stemt men wel op de partijen die nu eenmaal voor die hogere inschrijvingsgelden en zo zijn. Dus ik weet het ook niet. Ik zit in de business van de vragen, niet in die van de antwoorden. Dat zou als artiest te pretentieus zijn. We leven niet meer in de sixties — een geweldige tijd, daar niet van — toen artiesten dat wel nog konden denken.”
enola: In dat geval halen we die bloem uit ons haar.
