Jens Lekman :: ”Je raakt nooit volledig over een gebroken hart”

Het hartje van Jens Lekman is stevig gebroken, en dat laat zich horen op het ontzettend ontroerende “I Know What Love Isn’t”. Weg zijn de muzikale knipogen en tekstuele kwinkslagen die het eerdere werk van Lekman zo kenmerkten. Dat alles wijkt voor mijmeringen over hoe hartzeer niet het einde van de wereld is, maar wel het einde van de persoon die je was.

Nochtans was dat niet de bedoeling. Lekman was zo het hart in van die relatiebreuk dat hij er absoluut niet over wilde schrijven: “Ik probeerde gewoon te schrijven over wat ik dacht. Dat was een interessant begin voor de teksten, maar uiteindelijk leidde het me natuurlijk toch terug naar die breuk. Wat ik probeerde te vermijden, mondde uit in een totale mislukking. Maar ik probeerde het tenminste.”

enola: En het resultaat is anders dan wat we van je gewoon zijn. Je teksten worden vaak vergeleken met sitcoms. Een lach en een traan. Maar de lach is verdwenen.
Lekman: “Ja (lacht lichtjes). Er zit wel degelijk een klein beetje humor in, maar veel subtieler dan hiervoor. Soms vragen journalisten me om een lijn in een tekst uit te leggen, en eens ze de betekenis weten, vinden ze hem wel degelijk grappig.

enola: Humor creëert afstand en ontlaadt de spanning, zoals ook zo vaak op jouw albums. Dat die humor nu ontbreekt, doet het veel persoonlijker klinken dan tevoren.
Lekman: “(denkt na) Vroeger stopte ik eerst de humor in een tekst, en voegde er achteraf een traan aan toe als daar plaats voor was. Maar dit is geen sitcom meer, dit is iets anders. Abstracter. Meer een kortverhaal. Ik beschouw dit dan ook als mijn debuutalbum. Al wat ik hiervoor heb uitgebracht, beschouw ik niet als albums.”

Niks zo leuk als koppeltjes haten

enola: Dit is een plaat die troost wilt bieden, maar niet door te zeggen: “Hey man, het komt in orde”, maar wel: “Inderdaad, het is een hel”. Maar zinnen als “You don’t get over a broken heart, you just learn to carry it gracefully” kunnen vaak net troostender zijn, vind ik.
Lekman: (lacht breed) “Precies. Goed dat je dat beseft, ook voor jezelf. Mensen hebben vaak dat idee van closure in een relatie. Ze denken dat zo’n hartzeer na een zoveelste nacht slapen plots weg is bij het opstaan en dat alles dan ok is, maar zo is het dus niet. Door zo te denken, kun je jezelf heel hard pijnigen. Het is een moderne uitvinding bijna, zeggen dat hartzeer iets tijdelijks is en vanzelf wel weer weggaat. Ik vind dat het iets is wat we met onszelf moeten meedragen. Steeds minder mensen lijken troost te vinden in mensen die zich net even miserabel voelen, of in als het ware even van bovenuit naar jezelf kijken en de problemen in de wereld rondom je in relatie tot jezelf. Ik vind het net heel troostend dat er een wereld buiten is die geen shit geeft om m’n gebroken hart.”

enola: Voor de eerste keer vind ik je ook meer cynisch in plaats van romantisch, op je plaat en zoals je hier nu zit.
Lekman: “Dat ben ik ook wel ja, het is een luxe die je jezelf kunt permitteren als je een gebroken hart hebt. Er is niks beter dan met hartzeer buiten stappen en gewoon koppeltjes haten. (lacht) Het is iets wat ik deed. Maar je kunt vanuit de teksten ook zien dat het een domme manier van cynisme is. Het is niet iets waar ikzelf veel gewicht aan geef, ik maak van mezelf bijna een personage dat zo cynisch rondom zich kijkt. (denkt na) Vandaar ook dat ik hoop dat mensen ontdekken dat er ook hoop door de songs glooit, al bij al. Dat is het moeilijkste deel van allemaal: over zo’n ellende schrijven en er toch proberen hoop in te steken, hoe subtiel ook.”

enola: Hartzeer kan je ook als mens veranderen, zelfs bepalen. Veel van hoe ik nu ben, is gevormd na m’n ergste relatiebreuk, ondertussen al zo’n dertien jaar geleden. In die zin is een gebroken hart inderdaad nooit iets tijdelijks.
Lekman: “En hoe voel je je daar nu over?”

enola: Ik vind dat de ergste omdat ze op m’n kortste relatie volgde, het voelde heel onaf. Het was nog niet ver genoeg om je erbij te kunnen neerleggen dat het inderdaad niet werkte.
Lekman: “Dat is zo waar. Trust me, I’ve been there. (denkt na) Dat doet me denken aan een reeks in Zweden, “The stars at the castle”: een bende muzikanten, schrijvers, acteurs…, allemaal Zweedse sterren, komen samen in een kasteel. De camera volgt hen, ze doen van die teamactiviteiten en ze krijgen allemaal één dag waarop ze hun levensverhaal vertellen. En er was één jazz-zangeres, die de saaiste, middelmatigste muziek maakt die ik ken. Zij had het over haar man die haar vijftien jaar geleden verliet, maar nu was ze heel gelukkig getrouwd. Maar bij het vertellen van dat verhaal, barstte ze gewoon in tranen uit. De reacties van de kijkers waren heel negatief: ze vonden het schandalig wat ze haar huidige man aandeed, en ze vonden dat ze zich aanstelde over iets van vijftien jaar geleden. Ik was echt aangedaan door de domheid van die mensen. Zijn ze zo afgestompt dat ze gevoelens van zoveel jaren terug niet meer kunnen voelen? Dat is toch normaal? Je wordt gedicteerd om over iets of iemand heen te raken. Belachelijk en dom gewoon. Het is niet omdat jij er nu over bent, dat iedereen dat zomaar is.”

enola: En hoe zit dat met jou?
Lekman: “Zoals jij het omschreef: ik ben blij met de persoon die ik door de zwaarste relatiebreuken geworden ben. Ik geloof zelfs dat het me soms gelukkiger maakt dan ik ervoor had kunnen zijn, snap je?”

enola: In welke zin, gelukkiger?
Lekman: “(glimlacht) Ik zie waar je naartoe wilt, maar ik wil daar niet te persoonlijk over worden. Het zijn immers heel persoonlijke dingen. Maar ook door gesprekken als dit bijvoorbeeld. Hartzeer zorgt vaak voor de beste gesprekken.

enola: Maar vaak ook pijnlijke gesprekken. Als je telkens alles moet oprakelen bij iedereen met wie je over deze plaat moet praten…
Lekman: “Het is tricky, ja. Ik moet constant om bepaalde onderwerpen heen lopen en op mijn tong bijten om niet te persoonlijk te worden.”

“Die doelloosheid na een breuk is moordend”

enola: Je hebt al veel droevige teksten geschreven, maar dat compenseerde je vaak met uit samples opgetrokken muziek. Ook daar is nu geen spoor van. Was je het beu om al die samples te moeten clearen?
Lekman: “Dat ook ja (lacht), maar het is vooral allemaal heel organisch gegroeid. Het begon met een melodie die ik zong. In het verleden werkte ik inderdaad meer met contrast door een soort muziek te gebruiken die als minder serieus wordt gezien bij droevige teksten, of net omgekeerd. Nu voelde ik me meer als de regisseur van een film: ik liet één camera één scène draaien, waarin ik alles stak. Zonder dat ik meteen wou overschakelen op een plotse auto-achtervolging. Dat deed ik vroeger.”

enola: Hoewel je altijd romantisch was, werd het nooit melig. Je danste altijd op het dunne koord tussen de twee, niet evident.
Lekman: “Ik hou van dansen (lacht) Daar streef ik altijd naar. Pas op, meligheid is een “verwijt” dat ik van veel mensen heb gekregen, omdat ze vaak niet wisten wat ze met m’n songs aan moesten. Ik ook niet altijd trouwens. In veel van m’n vroegste songs speelde de context een rol. In sommige landen in de wereld begrepen ze niet dat ik strijkers en fluiten gebruikte bijvoorbeeld. Elke plaats heeft immers zo’n verschillende culturele en muzikale achtergrond. Wat als melig wordt gezien in het ene deel, wordt als serieus gezien in het andere. Voor mij is het zoeken naar die balans, maar dat ligt niet overal even gemakkelijk.”

enola: Je hebt je als fan van de vroege Mariah Carey geout. Als zij een nummer over een gebroken hart zingt, wordt dat meteen als melig beschouwd.
Lekman: (denkt lang na) “Ik geloof dat een goed nummer verknoeid kan worden door wie het zingt. In 2006 hield iedereen van dat Paris Hiltonnummer “Stars Are Blind”, zelfs iedereen met goede smaak die ik kende. Maar het is Paris Hilton! Dat deel van de samenleving waar ze uitkomt, is gewoon afschuwelijk. Zij als fenomeen is verschrikkelijk. Het is een goed nummer, maar doordat zij het zingt, is het verfoeilijk. Misschien meent ze wat ze zingt, maar het is sowieso verknoeid door de fake omgeving waaruit ze komt. Mariah Carey was indertijd een authentieke zangeres die door heel wat ellende is gegaan in haar beginjaren. Ik als onwetend kind was toen gek op haar. Je groeit op en ziet dat je steeds minder gemeen hebt met mensen die naar haar luisteren, wat je op zich niet zou mogen beïnvloeden, maar toch gebeurt dat. Ook al genoot je ervan toen je het ontdekte. Het is dus allemaal een kwestie van context, geloof ik.”

enola: De meeste nummers die ooit geschreven zijn, gaan over hartzeer, onmogelijke liefde, voorbije liefde… En dan kom jij aan met een hele plaat die daarover gaat. Wilde je op een bepaalde manier het verschil maken, of was je daar totaal niet mee bezig?
Lekman: “Je kunt er inderdaad niet veel nieuws meer over zeggen. Als ik daar echt naar op zoek zou gaan, zou het helemaal niet hetzelfde zijn. Het zou wat geforceerd worden, zodat mensen zich er niet in zouden kunnen vinden. Ik wou gewoon een plaat maken waarop ik kon zeggen: ja, hartzeer doet pijn, en er volgt alleen nog maar meer pijn. (denkt na) Vooral die doelloosheid na een breuk, die is moordend. Niets wat je doet, heeft nog belang. Je strompelt rond als figurant in je eigen leven, en het is heel moeilijk om daaruit te raken.”

enola: Hoe ben jij eruit geraakt?
Lekman: “(denkt lang na) Ik weet niet of het de bedoeling is dat je dat zelf stopt. Ik denk dat als je door zoiets gaat, dat je niets liever wilt dan dat de wereld stopt … Ik wil een breuk nu niet vergelijken met sterven, maar ergens is het hetzelfde. Het is onbevattelijk dat alles rondom je z’n gewone gang blijft gaan als jij er niet meer bent. Zo is het na een hevige breuk ook: de wereld haalt z’n schouders op en draait door, je hele ego moet even beseffen dat je slechts één klein persoontje bent. Je ego sterft er namelijk wel door (lacht flauw).”

enola: Toch schrijf je op je plaat niet alleen over de gedumpte, maar ook vanuit het standpunt van iemand die de relatie opblaast. Hij of zij heeft het immers ook niet altijd gemakkelijk.
Lekman: “Precies. Veel songs wentelen zich alleen maar in zelfmedelijden. Weet je, een van de weinige songs die ik ken die echt over de hartenbreker in plaats van de gebrokene gaat, is “Careless Whisper” van George Michael. Er zullen er meer zijn, maar het is zo zeldzaam, vooral in de popcultuur. En het is echt zo moeilijk om een relatie te verbreken, geloof me. Zoals ik zing in “Some Dandruff On Your Shoulder”: dat gaat over realiseren dat je liefde voor iemand gestorven is, en je moet het gedaan maken, maar het wordt alleen maar erger met de dag. En diegene bij wie je bent, begint dat te merken natuurlijk, want je verandert. Het is belangrijk om het vanuit beide perspectieven te zien. Al is dat niet altijd makkelijk, dat weet jij ook.

http://www.jenslekman.com
http://http://www.jenslekman.com
Konkurrent
Secretly Canadian
Beeld:
images/fotos/muziek/j/jenslekmanCE12.jpg

recent

David Bowie :: EART HL I NG

Beste album ooit !

test

Sparklehorse :: Bird Machine

We dachten dat het nooit meer zou gebeuren, maar...

Nicolas Barral :: Als de fado weerklinkt

De periode Salazar is een donkere bladzijde in de...

verwant

Jens Lekman :: Life Will See You Now

Tien jaar geleden was er de liefdesbreuk die Jens...

Jens Lekman :: I Know What Love Isn’t

Zeggen dat je niet weet wat liefde is, tot...

Jens Lekman brengt nieuw album uit

Hij staat bekend als de meest tragikomische tekstenschrijver in...

Jens Lekman

Het zag er een beetje vreemd uit. Reeds iets...

Jens Lekman, 29 februari 2008, Trix

Of hij zijn tragikomische teksten nu onderdompelt in een...

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Schrijf uw reactie
Vul hier uw naam in