Lijkt de verwantschap tussen de Franse elektronicapionier en componiste Eliane Radigue (°1932) en trompettist Nate Wooley (°1974) aanvankelijk misschien wat vaag, dan bood deze avond, die werd gevuld met een documentaire over Radigue en een compact concert van de Amerikaan, een mooi en vooral zeer coherent verhaal.
Radigue, die in de jaren vijftig en zestig samenwerkte met avant-garde iconen als Pierre Schaeffer en Pierre Henry en in de erop volgende decennia een pionier zou worden van de analoge elektronica, is altijd wat in de schaduw van figuren als Pauline Oliveros blijven staan. Met de recente documentaire L’écoute virtuose van Anaïs Prosaic wordt dat voor een stuk rechtgezet. De film biedt immers een mooi portret aan de hand van archiefmateriaal en interviews met de componiste, maar ook een resem muzikanten, zowel uit klassieke als elektronische hoek, die haar werk uitvoerden op het Spitalfields Summer Music Festival van 2011.
Hoewel Radigue onlosmakelijk verbonden is met de kolossale ARP 2500-synthesizer en de elektronische drones, werd ze gaandeweg ook omarmd door milieus van akoestische muziek, waardoor de film muziek laat horen die uitgevoerd wordt op elektrische bas, laptops (The Lappetites), bassethoorn en cello, en harp (Rhodri Davies). De nadruk ligt daarbij vooral op eindeloos uitgesponnen composities die ontwikkelen en openvouwen in extreme slow motion: de veranderingen bevinden zich in de periferie van de waarneming en vergen de opperste concentratie van muzikant én luisteraar.
Hoewel een figuur als Radigue in eerste instantie vooral interessant lijkt voor liefhebbers van het werk van LaMonte Young, Terry Riley, Asmus Tietchens en Oliveros, is er zeker ook de link met de ambient van Eno (die trouwens ARP 2500 speelde op Bowie’s 70’s klassieker Low) en de environmental ambient van figuren als Thomas Köner. Uitgebeend minimalisme, maar door de innemende interviews met de kwieke Radigue en een paar prachtige concertfragmenten (de performance van Davies voorop) krijgt je meteen zin om het werk van de componiste verder te verkennen. Goed nieuws voor wie er niet bij was: de film verschijnt binnenkort op DVD.
Nate Wooley, die zich ook genesteld had in een van de zitzakken van Le Vecteur, heeft duidelijk inspiratie opgedaan bij Radigue, want ook zijn soloconcerten moeten het vaak hebben van microtonale variaties en drones die zowel bij minimalisme als noise aansluiten. Zijn performance, die kort na de film volgde, leek wel een dwarsdoorsnede van zijn uitgepuurde solowerk te willen bieden. Het concert duurde slechts een krappe dertig minuten, maar was dan ook vrij van enige overtolligheid. Ideeën werden naadloos aan elkaar gekoppeld, traag genoeg om voor een meditatief effect te zorgen, snel genoeg om nooit te gaan vervelen.
Hij startte met amper hoorbare plofjes zonder mondstuk en wat volgde was een reis door zijn uitgebreide vocabularium. Weinig muzikanten kunnen zo subtiel en vloeiend variëren en opbouwen en de luisteraar haast ongemerkt van de ene sectie naar de andere begeleiden. Met het mondstuk nam de intensiteit en expressiviteit toe, zeker als hij ook nog eens de demper erbij haalde. Maar er stond ook een versterker naast hem, en een volumepedaal voor z’n voeten, en die gebruikte hij dan ook op z’n meest spraakmakende stunten mee uit te halen. Met een microfoon in z’n instrument en de voet op het pedaal slaagt Wooley er in om de mogelijkheden van speeksel, lippen en mondholte ten volle uit te buiten.
Rechtop zittend, voorover én achterover gebogen zorgde het voor een ongehoorde geluidensoep, soms bijna drammerig en dan weer aanleunend bij pure sonische agressie, daverend en schurend, klokkend en zeurend. Behoorlijk indrukwekkend om te zien en te horen. En net zo subtiel als hij de intensiteit opvoerde, zo delicaat werd het stuk weer afgebouwd, tot hij belandde bij de stille plofjes die z’n concert op gang brachten. Het was dus niet enkel een knappe samenvatting van Wooleys kunnen in de zone van de drone, maar meteen ook een hypnotiserende aanvaring met pure sound die een perfecte aanvulling bij de film was.
