Alexander Reeuwijk :: Darwin, Wallace en de anderen

Het Charles Darwinjaar mag dan wel al weer enige tijd achter ons liggen, de evolutietheorie of –leer die de oude knar een eerste maal wereldkundig maakte op 1 juli 1858 (samen met Alfred Russel Wallace die onafhankelijk van Darwin tot eenzelfde bevindingen was gekomen), blijft nog steeds voer voor controverse, onbegrip en misverstanden. De stapel werken die ingaan op de theorie en of het leven van Darwin zijn intussen ontelbaar geworden zodat alleen een originele insteek nog echt iets bijdragen kan.

Die originele insteek heeft Alexander Reeuwijk alvast gevonden: samen met de auteur/avonturier/wetenschapper Redmond O’ Hanlon duikt hij in de wereld van Darwin, Wallace en de anderen aan de hand van enerzijds de werken aanwezig in de Artis Bibliotheek en anderzijds Redmonds collectie (althans deze werken die hij meehad). Samen bekijken beide auteurs niet alleen hoe de evolutietheorie verder uitgediept en vormgegeven werd maar roepen ze ook geregeld de hulp in van (Nederlandse) experts die hun stokpaardje(s) binnen de evolutietheorie mogen duiden.

Hoewel beide auteurs historisch en chronologisch te werk gaan, maken ze zelf meteen duidelijk dat ze geen wetenschappelijk of academisch werk voor ogen hadden. Naast de droge feiten en onderbouwde uiteenzettingen laten ze binnen het werk net zo goed ruimte voor enkele persoonlijke ontboezemingen en reflecties op de werken, hun auteurs en de Artis bibliotheek zelf. Door verschillende experts zelf aan het woord te laten, krijgt het boek naargelang het hoofdstuk bovendien een licht andere toon, al weet Reeuwijk de toon van het boek consequent te bewaren en zit het verschil hem eerder in het meer of minder rechtstreeks citeren van een van de gastexperts.

Na een voor de hand liggend eerste hoofdstuk over Darwin, komt niet geheel onverwacht Wallace aan de beurt en hoe deze onafhankelijk van Darwin tot eenzelfde visie kwam. De verdere levensloop van Darwin en Wallace is opmerkelijk te noemen, in het bijzonder daar deze laatste zijn “eigen” theorie steeds meer in vraag begon te stellen naarmate zijn interesse in spiritualisme toenam. Ook de vraag in hoeverre Darwin plagiaat pleegde, wordt niet ontweken; een kleine minderheid is er immers van overtuigd dat Darwin zijn ideeën bij Wallace haalde. Zoals Reeuwijk en Redmond aantonen is daar echter niets van aan en is het veeleer logisch dat beide heren tot eenzelfde conclusie kwamen daar de tijd er rijp voor was.

Het evolutie-idee op zich was immers niet nieuw zoals het derde hoofdstuk aantoont, al vergde het wel een samenbrengen van verschillende inzichten om tot de evolutieleer te komen. Dat zelfs de synthese van Darwin en Wallace nog vragen opriep, maakt de discussie tussen beide over het belang van seksuele selectie duidelijk. Darwin die meer belang hechtte aan het mechanisme dan Wallace zou overigens later gelijk krijgen dankzij nieuwe wetenschappelijke inzichten. Voor het zover was, hadden nog een hoop anderen zich over (facetten van) de evolutietheorie gebogen zoals de Nederlandse Hugo De Vries of de Duitse Ernst Haeckel.

Nauwelijks vijftig jaar bestrijkt het boek van Reeuwijk, een periode waarin enerzijds de evolutietheorie steeds meer aanvaard werd en verder bestudeerd maar ook een periode waarin nog veel vragen bleven bestaan en de ontdekkingen van Gregor Mendel nog niet geïncorporeerd werden. De meerwaarde van Darwin, Wallace en de anderen schuilt dan ook niet in zijn academische aanpak of detaillistische inslag maar in de onverholen enthousiaste manier waarop met het materiaal omgegaan wordt. Reeuwijk, Redmond en de bijeengetrommelde experts waaronder bioloog/auteur Midas Dekkers houden gezellige onderonsjes over een thema dat hen nauw aan het hart ligt en geven tezelfdertijd de lezer een inkijk in deze gesprekken. Het maakt van het boek niet alleen een vlot instapwerk in wie geïnteresseerd is in de ontstaansgeschiedenis van de evolutietheorie maar ook een leuke en ontspannende blik op een van de belangrijkste theorieën van de laatste tweehonderd jaar.

http://www.uitgeverijatlas.nl/
Atlas

recent

David Bowie :: EART HL I NG

Beste album ooit !

test

Sparklehorse :: Bird Machine

We dachten dat het nooit meer zou gebeuren, maar...

Nicolas Barral :: Als de fado weerklinkt

De periode Salazar is een donkere bladzijde in de...

aanraders

Pierre Hadot :: De Sluier van Isis

Lang voordat het opnieuw populair was om de (Grieks-)Romeinse...

Francesca Stavrakopoulou :: God, een anatomisch onderzoek

Volgens rabbijn David J. Wolpe en ongetwijfeld vele anderen,...

Geert Buelens :: Wat we toen al wisten – De vergeten groene geschiedenis van 1972

Zijn de wonderen de wereld uit? Niet als Geert...

Paul Verhaeghe :: Onbehagen

Verklaren dat het huidig tijdsgewricht getekend wordt door zowel...

Jan Hertoghs :: Alles voor de Kempen

In Alles voor de Kempen schetst Jan Hertoghs een...

verwant

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Schrijf uw reactie
Vul hier uw naam in