Jan Siebelink behoort ongetwijfeld tot eeéén van de meest succesvolle Nederlandstalige auteurs van dit moment. Ook de jury’s van prestigieuze prijzen nomineerden de schrijver al meer dan eens. Zo won hij de AKO Literatuurprijs voor Knielen op een bed violen (2005), dat overigens in verschillende talen werd uitgegeven.
Of ook Oscar het lot zal beschoren zijn de hele wereld rond te reizen, is nog maar de vraag. Kwalitatief behoort het nochtans tot het beste van wat Siebelink al geschreven heeft, dus daar ligt het zeker niet aan. Wel is de thematiek, waarin de auteur onderzoekt hoe “gewone mensen” zich tegenover elkaar verhouden, een repetitief element in zijn oeuvre, waardoor de lezende wereldpers misschien niet zit te wachten op een nieuwe Siebelink in het Engels, of, wie weet, het Japans. Als Nederlandstalige moet men echter trots zijn op wat de schrijver reeds heeft verwezenlijkt. En in Oscar voegt de auteur weer nieuwe aspecten toe aan wat men inmiddels Siebelinks “kenmerkende stijl” zou kunnen noemen.
Oscar is een verhaal rondom een bizarre, wankele vriendschap tussen twee mannen die houden van dezelfde vrouw. De vorm waarin Siebelink zijn verhaal giet: daar gaat het hem om! Oscar en Id leren elkaar kennen als collega-leerkrachten op een middelbare school. Esmee komt erbij als nieuwe werkkracht en wordt door Oscar rondgeleid. Zij beginnen een heimelijke relatie, die niet mag ontdekt worden want Oscar is gehuwd. Esmee kan dat niet lang volhouden en vraagt hem een beslissing te nemen. Oscar kan de knoop niet doorhakken om zijn vrouw te verlaten en tot overmaat van ramp wordt Esmee vervolgens verliefd op Id. Klinkt misschien als een verhaal voor een gesuikerde Hollywoodfilm, maar Siebelink plaatst de vertelling in hartje Tweede Wereldoorlog. De twee figuren raken in hetzelfde schuitje verzeild: ze reizen met koffers vol oorlogsbuit van Zeeland naar London en zien de oorlog oorspronkelijk nog als avontuur, als een bevrijdend principe als het ware. Toch is die bevrijding slechts schijn, want over Esmee wordt angstvallig gezwegen: de twee verbergen hun gevoelens inzake Esmee voor elkaar, zo veel is wel duidelijk. Het duo praat dan weer wel over de opmars van Duitse troepen, over geruchten, over de angst om Duinkerke te bereiken. Die angst blijkt echter gegrond: ter plekke worden de twee afgezonderd op een militair domein. Wat dit te weeg brengt, dient de lezer zelf te ontdekken. Ten slotte is Oscar een sterk plotgedreven roman. Siebelink vertelt immers heel wat over het bestek van nog geen 150 bladzijden: voor geleuter doet hij het niet, en in de fluwelen, uitgepuurde, puntige stijl hem eigen beschrijft Siebelink in die mate indringend dat men de roman, inmiddels nieuwsgierig gemaakt, beter zou lezen.
De spanningsboog binnen Oscar is in ieder geval fenomenaal. Het personage van Esmee sluimert constant in het boek en het spel tussen verleden en heden wordt heel beklemmend weergegeven. Het is vooral de taal die de lezer letterlijk aan deze roman kluistert: Siebelink schrijft niet over koetjes of kalfjes, maar pent neer wat er toe doet. Oscar is daardoor een roman die quasi integraal uit gevoelsmatigheden lijkt te bestaan. Nooit overdreven, maar altijd met een grote soberheid die uiteindelijk diep ontroert. Nog geen 150 bladzijden, en toch ligt in Siebelinks laatste boek een hele, extreem tragische geschiedenis besloten. Oscar verdient daarom een of ander literair monument…en hoe dan ook een plaats in uw boekencollectie.
