Er vielen sporen van jazz te bespeuren, maar voor de rest vooral heel veel beyond in het eerste luik van deze tweedaagse. In aloude Vooruit-traditie werd opnieuw uitgepakt met een affiche die bulkte van talent en genreoverspannende diversiteit. Zonder te vervallen in behaagzieke behangmuziek of bevreemdend extremisme, werd vooral de kaart van de diversiteit en het avontuur getrokken. En die van de vrouwen.
In elk van de drie concerten speelde een vrouw immers een hoofdrol. In het openingsconcert was dat Maja Ratkje (foto), die zich zowel begeeft in elektro-akoestische wateren en elektronische muziek als binnen de vrije improvisatie (zie haar taaie performance met Fred Van Hove en Ikue Mori tijdens het voorbije Follow The Sound festival) en de akoestische aanpak van Poing. Met dat trio — met daarin accordeonist Frode Haltli, rietblazer Rolf-Erik Nystrøm en bassist Håkon Thelin — werkt ze intussen al een achttal jaar samen, al stond het kwartet er nu vooral om zijn album Wach Auf! (2011) te promoten. Op die plaat staat het socialistische lied centraal, met vooral bewerkingen van Weill, Brecht en componist Hanns Eisler (broederlijk naast verrassingen als “True Colors” van Cindy Lauper” en Minor Threats hardcoreklassieker “Seeing Red”).
Zowel de instrumentale bezetting als de wendbare stem van Ratkje leenden zich goed tot de eclectische hoempapa van het interbellum, al was er ook meer aan de hand dan dat. Net als Das Kapital, nog zo’n kliek die recent in de Vooruit stond en de mosterd ging halen bij Brecht en Eisler, heb je hier immers te maken met muzikanten die zo veel meer kunnen dan een show met een vette knipoog opvoeren. En geen locatie is meer gepast dan de Vooruit natuurlijk. Poing was in het verleden vooral actief binnen de hedendaagse muziek, maar bewees een veelzijdig beestje te zijn, waarbij oerjazz, cabaret, improvisatie, hedendaags (in een uitvoering van een stuk van een bevriend componist) en elementen uit tango, klezmer en andere volksmuziek werden samengebracht en nu en dan tot koken gebracht.
Voornaamste kritiek is dat de leden er zelf wat de vaart uit haalden door wat lange en soms klungelige uiteenzettingen en een paar flauwe grappen. Daardoor ging de kracht van barokke stukken als “Der Morgenchoral des Peachum” (uit de Driestuiversopera) en “Solidaritätslied” een beetje verloren. En dat was jammer, want het viertal stond bij momenten wel heel erg sterk te musiceren. Vooral het tweede deel van het concert, dat werd gedomineerd door arbeidershymne “Mining For Gold”, een gerekte versie van Brecht/Weill-klassieker “Die Seeräuberjenny” (waarin Ratkje een overtuigende Galás-ke deed) en de hectisch afgerammelde afsluiter “Der Song von Mandeley”. Viel de performance een paar keer te betrappen op een kleine inzinking, dan was het muzikaal gezien eigenlijk smullen van de eerste tot de laatste minuut.
Inwolves is een splinternieuw project van Yuko-drumster Karen Willems, die een tijd geleden door Vooruit verzicht werd om een nieuwe voorstelling te maken. Die kreeg nu haar première in een sfeervol ingerichte domzaal, die haast volledig verduisterd was om het intimistische karakter van de muziek te onderstrepen. De eigenzinnigheid van de muziek viel al te voorspellen, want ook achter de drumkit is Willems, met haar ietwat hoekige, minimalistische en lijfelijke stijl, een buitenbeentje. Ze had er dan ook voor gezorgd dat ze omringd werd door een opvallende band, met pianiste Heleen Van Haegenborgh, cellist Benjamin Glorieux en toetsenspeler/elektronicaman Benjamin Dousselaere.
Samen zorgden ze voor een eclectische melange die, ondanks een breed palet aan stijlen en geluiden — van primitief pulserende bastonen tot repetitieve pianoclusters, stekelige cello-uithalen en een waaier aan drumpatronen — toch een sterke cohesie kon behouden. Willems’ muziek bevatte de rijkheid aan ideeën van elke jonge/beginnende componist, maar de dosering waarmee ze gebruikt werden was enkel toe te juichen. Daardoor werd er regelmatig geflirt met minimalisme, waarin de speelse technieken, zoals het geluiden ontlokken aan de pianobuik of de snare drum bedekken met een handdoek, goed tot hun recht kwamen. Zo schipperde het kwartet tussen knappe droompop met avant-gardetechnieken en een soms robuust primitivisme dat nooit z’n creativiteit verloor. Een knappe start met composities die doen uitkijken naar meer.
Het vanuit Brussel opererende kwintet aNoo — zangeres Anu Junnonen (foto), accordeonist Tuur Florizoone, trombonist Dré Peremans, bassiste Yannick Peeters en Yves Peeters — valt eigenlijk te situeren binnen de wereld van de makkelijk in het gehoor liggende jazzpop, maar bewijst al snel dat dat geen synoniem hoeft te zijn voor oppervlakkigheid of gebrek aan finesse. Integendeel: Junnonen is eigenlijk een pracht van een performer, die voor degenen die vooral popdiva’s gewoon zijn misschien wat flamboyante zelfzekerheid mist, maar er intussen wel staat te zingen met een indrukwekkende naturel en stembeheersing. Haar eerder bescheiden aanpak siert haar alleszins en wordt gecompenseerd door een erg flexibele en zuivere stem waarmee ze in staat is om de exotische vervoering van de Getz/Gilberto-tijden op te roepen, maar net zo goed in staat is om een meer melancholische snaar te bespelen in songs die doordrongen lijken van haar Scandinavische roots.
Junnonen werd bovendien ondersteund door een band die weet wat ondersteuning inhoudt en functioneel speelde zonder eigenheid of klankkleur te verliezen en hier en daar een prikje mocht uitdelen. Aanvankelijk wilde het niet zo vlotten met de sound (tijdens prominente passages van Florizoone viel Peremans amper te horen, en vice versa), maar dat beterde gaandeweg en het leek wel alsof het ook de zelfzekerheid beïnvloedde, waardoor het kwintet steeds wat expressiever uit de hoek kwam. De nadruk lag vooral op het tweede album, al passeerden invloeden uit pop, folk, exotica en pure jazz, met een hoekig groovende, krachtig uitgevoerd “How To Keep Crazy Love” als hoogtepunt. Na de twee voorgaande concerten had het misschien een iets compactere set mogen zijn, maar we zouden wel lullo’s zijn om te gaan klagen over zo’n weelde.
aNoo is nog maar net begonnen aan zijn concertreeks. Meer info en speeldata vindt u via de website van JazzLab Series.
