Tuomas Holopainen mag zichzelf een tevreden man noemen. Als
bezieler, componist en toetsenist van Nightwish kan hij terugkijken
op jarenlang groeiend succes en een indrukwekkende backcatalogus.
Hij is nooit bang geweest van een experiment meer of minder en het
doordrukken van zijn mening, volgens vele fans tegen alle gezond
verstand in.
Wat bijvoorbeeld te denken als je het risico neemt je
onvervangbaar gewaande zangeres op de straatstenen te kegelen? Om
daarna in een razende vaart op zoek te gaan naar een nieuwe
nachtegaal die vlug-vlug de bijna afgewerkte nieuwe plaat kan
inzingen. En hoewel Anette geen klassiek geschoolde stem heeft
zoals die van Tarja, heeft ze zich op ‘Dark Passion Play’ uit 2007
bewezen als een degelijke opvolgster. Het sceptisch gemurmel uit de
trouwe fanbase verstomde en Anette kon samen met de voltallige
Nightwish-crew opgelucht ademhalen.
Vier jaar later krijgen we ‘Imaginaerum’ op ons bord, de meest
gewaagde en diverse creatie van de populaire Finnen ooit. De
orkestratie van Pip Williams – die bij ‘Dark Passion Play’ ook al
aan boord zat – is nog bombastischer en meer alomtegenwoordig.
Anette en Marco hebben met hernieuwd zelfvertrouwen de stembanden
geslepen en gaan enkele prachtige duetten aan, naar aloude traditie
ondersteund door als paddenstoelen in vochtige herfstgrond
opspringende koortjes. Naast een volwassenenkoor is er dit keer
zelfs plaats voor een kinderkoor. Niet verwonderlijk als je weet
dat ‘Imaginaerum’ een conceptplaat geworden is die handelt over de
verschillende fasen in een mensenleven, inclusief de onbezoedelde
onschuld uit de kindertijd.
Als logisch gevolg start de plaat met een nummer dat klinkt als
een kinderliedje voor het slapengaan. ‘Taikatalvi’ is bovendien het
allereerste nummer dat Nightwish in de moedertaal vertolkt. Het
geeft een authentiek effect, alsof Marco dit nummer voor zijn eigen
twee kleine spruiten vertolkt. ‘Storytime’ vult de ingezette
tendens aan met een tekst over Peter Pan in Nimmerland. Het nummer
klinkt heel erg vertrouwd en is bovendien de eerste single geworden
van de nieuwe plaat.
Helaas groeien kinderen langzaam maar zeker op en worden ze zich
bewuster van de gevaren rondom zich. Dat die niet per se
realistisch hoeven te zijn bewijst ‘Scaretale’. Een kermisnummer
met een onvervalste horrorklank die wel heel bizarre monsters
huisvest. Anette en Marco halen hier het onderste uit de kan en
doen zelfs de volwassenen even bevreesd naar de half openstaande
kast en de donkere schaduwen onder het bed gluren. Voor ons is dit
één van de meest aangename verassingen op ‘Imaginaerum’. Niet
alleen tillen alle afzonderlijke muzikanten zichzelf naar een hoger
niveau, ook besluipt ons een licht sadistisch genoegen bij het
horen van deze prachtige waanzin. Iemand die met zo veel smaak
zingt dat ze je levend wil koken en opeten doet de tienjarige in
ons rillen en bezorgt ons tegelijkertijd een vreemd prikkelend
genot.
Veel mensen voelen zich nu eenmaal aangetrokken tot de volgens
de algemene moraal verboden kanten van het leven. Die hang – of op
zijn minst interesse – naar het slechte zit ook in het concept. Net
als wat positieve balsem voor de wonde in de vorm van een
verplichte ballade. Een van de rustig kabbelende tracks is ‘Turn
Loose the Mermaids’, een compositie die sterk doet denken aan ‘Eva’
en ‘The Islander’ van op ‘Dark Passion Play’. Op zich niks mis mee,
ware het niet dat er enkele bescheiden meesterwerkjes aanwezig zijn
die een track als deze in de middelmaat van de plaat doen
belanden.
Een van die kleine meesterwerkjes is ‘Slow, Love, Slow’. Elke
kenner zal het er unaniem mee eens zijn dat dit de meest atypische
Nightwishsong ooit geschreven is. De sfeer is grimmig, de stijl
dankzij de muzikale invulling met onder andere trompet jazzy en de
toon van Anettes stem laat niets aan de verbeelding over. Dit is
een schimpscheut naar een vroegere liefde die duidelijk iets te
veel brokken gemaakt heeft. Het geluid is een beetje korrelig aan
de randjes, alsof je teruggekatapulteerd bent in het verleden en in
plaats van digitale technologie een vinylplaat hoort die
uitgesleten is door de vele draaibeurten.
Een stuk positiever is ‘The Crow, the Owl and the Dove’: het
enige nummer dat door Marco werd geschreven in plaats van Tuomas,
maar evengoed een bescheiden glimmend pareltje. We horen Marco
zingen zoals we het niet gewend zijn: zonder de krak in zijn stem,
maar op fluweelzachte toon. ‘Song of Myself’ helpt de schijf
enthousiast te rekken in speelduur door in vier hoofdstukken het
verhaal verder te verduidelijken. Enkel het laatste deel ‘Love’ is
minder geslaagd: het bestaat uit een uitgebreid gedicht,
gedeclameerd door verschillende personen, maar duurt ons spijtig
genoeg ons allemaal veel te lang. Het feit dat de versie die op de
plaat beland is al korter is dan het originele idee verhelpt daar
niks aan.
Wat volgt is de titeltrack en afsluiter ‘Imaginaerum’, volledig
door Pip Williams samengesteld uit de meest herkenbare stukken van
het nieuwe album. Een soort samenvatting om het geheugen eens op te
frissen, zeg maar. Oorspronkelijk was het niet eens de bedoeling
dat het nummer op de plaat terechtkwam en ons ontgaat de meerwaarde
ervan. Tuomas heeft het ambitieuze plan opgevat een heuse film te
produceren die rond de muziek draait. Deze muzikale samenvatting is
bedoeld om de aftiteling van die film te begeleiden. In dat opzicht
valt de bedoeling van de track veel beter te begrijpen, maar op het
zilveren schijfje is hij overbodig.
De fans mogen de film ergens eind 2012 verwachten. Het kondigt
opnieuw een vreemde wending aan in de carrière van de band die de
wenkbrauwen in eerste instantie vooral gefronst zal krijgen. Laten
we hopen dat de geschiedenis zich herhaalt en onze bedenkingen
onderuit gehaald worden door een nieuw toppunt binnen de
symfonische metal. De soundtrack voor de film is alvast meer dan
geslaagd met slechts hier en daar een kleine kink in het
overweldigende geheel. Benieuwd hoe Nightwish erin zal slagen dit
nog te overtreffen.
U kan Nightwish op 16 april 2012 live aan het werk zijn in
Vorst Nationaal, Brussel.