Honderd tweeëndertig dagen. Zo veel zit er tussen het overlijden van Amy Winehouse en het verschijnen van deze eerste postume release. Trek er een paar maanden af voor de tijd die kruipt in productie en vormgeving en je komt tot de tragische conclusie dat er niet te veel geaarzeld wordt als je als jonge artiest onder de zoden belandt. Zelfs in het geval van dit monstertalent leidt dat tot gemengde resultaten.
Het fenomeen (enkel die term kan de lading Winehouse volledig dekken) was natuurlijk ook zo veel meer dan een begenadigd artieste met een klok van een stem en een resem trashy tattoos. Het was een wandelend vergissingenboek, wat er ook voor zorgt dat haar schamele productiviteit (twee albums en een resem singles) niet de enige verklaring is voor de emmers inkt die aan haar persoon gewijd zijn. Ga eens naar haar Wikipedia-pagina en de indeling spreekt boekdelen. Tekst gewijd aan haar persoonlijk leven: zo’n 2250 woorden, waarvan 550 over relaties, 600 over druggebrek en geestelijke gezondheid en 630 over geweld en problemen met het gerecht. Verder 475 woorden over haar dood en 800 woorden over allerhande controverses. Haar artistry moet het doen met een schamele 400 woorden.
Nochtans vind je ook op deze compilatie, een verzameling onuitgegeven tracks, alternatieve versies van bekende songs en enkele nieuwe songs genoeg bewijs van het feit dat de zangeres op haar beste momenten gewoonweg hors catégorie was. Je zou haar bijna vergeven dat ze in haar kielzog kweeldruiven als Adèle met hun wasknijperemo à la “Someone Like You” mee kreeg. Bijna. Wat natuurlijk ook opvalt, is het parcours dat Winehouse aflegde tussen 2002 (de eerste opnames in de aanloop naar debuutplaat Frank, die een jaar daarna verscheen, en haar duet met Tony Bennett in 2011, die nu geboekstaafd staat als haar laatste studioverschijning. Net als bij Billie Holiday krijg je een beweging van jeugdige schoonheid naar afgeleefdheid die even boeiend als schrijnend is. Geen mens zou zich in amper een decennium zo mogen laten gaan.
Gelukkig krijg je ook parels als “Our Day Will Come”, dat laat horen dat de toen achttienjarige Winehouse al beschikte over een overweldigende sirene — meisjesachtig met maturiteit, zonder dat beschadigde geluid dat na Back To Black zou opduiken. En wat een timing en inlevingsvermogen. Niet alles uit die periode is even boeiend: de slaapkamersoul van “Half Time” is een eerder lauwe song die begeestering mist, terwijl het onvermijdelijke “The Girl From Ipanema” eigenlijk wat lullig klinkt, al zit de fletse muzikale inkleuring daar ook voor iets tussen. Het is vanaf haar sterke versie van de Goffin/King-klassieker “Will You Still Love Me Tomorrow?” dat de Winehouse van de piekperiode opduikt, met een verdieping van de stem en materiaal op maat.
De alternatieve versies van “Valerie” en “Tears Dry On Their Own” zijn beide de moeite, al moeten ze het toch afleggen tegen de up-tempovarianten waar ze mee scoorde. Kleine revelaties zijn wel het jazzy “Wake Up Alone”, de verleidelijke doo-wop van “Between The Cheats” en het weelderige “A Song For You”, waarop de zangeres zich nogmaals ontpopt tot de enige ware erfgenaam van Dinah Washington én Shirley Bassey. Doen ze het oversuikerde kauwgomballenstuk “Best Friends, Right?” en het door de raps van Nas verneukte “Like Smoke” vergeten? Bijlange niet, maar als ze een indicatie zijn van wat ons te wachten stond met dat derde album, dat naar verluidt volledig ingeblikt was, dan is er weinig reden tot klagen.
Is Lioness: Hidden Treasures een essentiële release? Neen, laat u niets wijsmaken. Dit is niet de verhoopte brok genialiteit die een mens zou doen geloven dat de archieven nog goed zijn om jarenlang uitgekuist te worden. Het is wat het is: een samenraapsel dat een fijne dwarsdoorsnede geeft, nu eens zorgt voor onverschillig schouders ophalen, maar ook, en dat is het belangrijkste, nu en dan toch laat horen dat ze een fantastische stem had en die als weinig anderen wist te gebruiken.
