Drie romans van Arto Paasilinna verschijnen deze zomer in een bijzonder laag geprijsde editie. Ook voor ons was dit een reden om de Finse schrijver te ontdekken. Wees genadig laat zich lezen als een relativerende parabel.
Arto Paasilinna is een hidden treasure. Hoewel een groeiende groep van lezers deze Finse schrijver ontdekt, blijft zijn naam vooralsnog voorbehouden terrein voor echte boekenliefhebbers die op zoek gaan naar nieuwe uitdagingen, buiten de platgewalsde paden van de bestsellers. Zijn humoristische boeken vormen door hun combinatie van absurde humor en noordelijke onderkoeling een verfrissend segment in het huidige boekenaanbod. Paasilinna schreef in de afgelopen 30 jaar meer dan 40 boeken, waarvan het merendeel romans. Wees Genadig verscheen oorspronkelijk in 1989, wat zich ook laat blijken in de aanwezige maatschappijkritiek in het boek.
Birger ‘Pirjeni’ Ryynänen is een kraanarbeider met een gezonde dosis boerenverstand. Wanneer op een dag God besluit dat hij toe is aan vakantie, gaat hij op zoek naar een vervanger. In de hemel vindt hij geen gegadigden, maar na een lange zoektocht kiest hij uit de bewoners van de aarde uitgerekend Pirjeni. Met zijn grote rechtvaardighiedsgevoel heeft deze meteen duidelijke ideeën waar hij met al die macht aan wil werken. Al snel blijkt ook Gods job niet zo eenduidig als Pirjeni eerst dacht. Hij maakt kennis met de politieke discussies en onderhandelingen die met de job gepaard gaan. De auteur maakt van zijn verhaal gebruik om een parabel op te hangen over de actuele staat van de wereld (in 1989). Zo moet de toenmalige paus Johannes Paulus II het bijzonder hard ontgelden. Pirjenis vriend Torsti belandt het hele verhaal lang in allerlei moeilijkheden, ondanks de gunsten die Pirjeni hem continu toebedeelt. De rol van Torsti is ook niet altijd even duidelijk. Soms storen de intermezzo’s over hem het ritme van het verhaal dan ook te veel.
Paasilinna schrijft in een heel toegankelijke, droogkomische stijl. Net als in zijn bekendste romans Haas (1975) en De zelfmoordclub (1990) gaat hij ook in Wees genadig uit van een absurd maar herkenbaar gegeven. Wie heeft er immers nog nooit van gedroomd om eens een dag God te mogen zijn? Hij slaagt er in om het absurde gegeven toch voldoende spankracht mee te geven, zodat deze roman het pure komische overstijgt. Tot nog toe werd slechts een beperkt deel van Paasilinnas oeuvre vertaald in het Nederlands. Wees genadig is alleszins een goede smaakmaker voor meer vertalingen. Met het grote succes van Herman Koch lijkt de tijd rijp voor wat intelligente humor in het boekenaanbod. Arto Paasilinna is een goede keuze voor wie met plezier Het Diner of Zomerhuis met Zwembad las.
