‘Op het einde van de dromerige rit kunnen we ‘Thumbsucker’ met veel gemak sorteren onder de categorie ‘beloftevolle debuten’,’ zo werd vijf jaar geleden op deze site de recensie over Mike Mills’ debuut besloten. Nadat hij zijn in een indiesaus gedrenkt, ‘charmant en oprecht coming of age-filmpje’ op de wereld losliet (of toch op de cinefiele underground ervan), verdween Mills een half decennium van de radar, om zich bezig te houden met een kortfilm, een documentaire en een resem videoclips voor onder andere Blonde Redhead. Tot groot jolijt van een heleboel critici aan de andere kant van de grote plas, keerde hij dit jaar terug naar de langspeelfilm, met een semiautobiografische tragikomedie die zich nog het best laat omschrijven als een, euhm, ‘charmant en oprecht coming of age-filmpje’. Maar dan over een neerslachtige dertiger in plaats van een duimzuigende tiener.
Die neerslachtige dertiger – en Mills’ alter ego, zo u wil – is Oliver (Ewan McGregor), een grafisch ontwerper. Hij heeft al vier lange relaties die hij, naar eigen zeggen, eigenhandig heeft afgebroken of eigenhandig heeft laten doodbloeden en herinnert zich van zijn jeugd vooral dat de relatie tussen zijn ouders meer op afspraken dan op liefde geënt leek te zijn. De reden daarvoor komt hij te weten nadat zijn moeder (Mary Page Keller) sterft en zijn vader Hal (Christopher Plummer) zich out als homo, en dat niet langer enkel ’theoretisch gezien’ wil zijn. Hij begint een relatie met de veel jongere Andy (Goran Visnjic), en tot wederzijds genoegen ontwikkelen vader en zoon een band die ze in het verleden nooit hebben gehad – tot ook papa de geest geeft tengevolge van kanker. Gelukkig wordt de leegte in Olivers leven al snel opgevuld door Anna (Mélanie Laurent), een Franse actrice die haar eigen huis is ontvlucht omwille van de troebele relatie met haar (suïcidale) vader.
Hoewel Olivers relatie met Anna pas vijf jaar na de outing van zijn vader begint, en pas drie maanden na diens dood, monteert Mills ze parallel aan elkaar, en daartussen worden ook nog flashbacks uit Olivers jeugd verweven, waarin zowel de kijker als Oliver geconfronteerd worden met Hals afwezigheid en de unieke levensvisie van Olivers moeder. De verknipte structuur heeft ongetwijfeld iets te maken met Mills’ achtergrond als videoclipregisseur – collega’s als Michel Gondry (‘Eternal Sunshine of the Spotless Mind’) en Marc Webb (‘(500) Days of Summer’) speelden ook met een zichtbaar genoegen met de opbouw van hun plot – maar het is meer dan zomaar een gimmick. De non-chronologie waarmee Mills de feiten aan je voorlegt, heeft misschien niet dezelfde noodzakelijkheid of dezelfde impact als die in ‘(500) Days’ of ‘Eternal Sunshine’, maar het is wel een verdomd handig trucje om zoveel mogelijk facetten van je hoofdpersonage te laten zien – in relatie tot zijn lichtjes gestoorde moeder, zijn homofiele vader, zijn niet-pratende maar wel converserende hond, en zijn geweldig ravissante Française.
Hierdoor doet Mills je even vergeten dat je weldegelijk naar een coming of age-verhaal (ook al is Oliver dan al 38) zit te kijken: wat je te zien krijgt, is niet zozeer een evolutie van Oliver als tienjarige jongen tot Oliver als achtendertigjarige man, maar een collage van de persoon Oliver, en de taak om Olivers keuzes en reacties aan de hand van eerdere gebeurtenissen te verklaren, komt in de handen van de kijker terecht. Het is een simpele maar efficiënte ingreep om te vermijden dat het geheel te uitleggerig of onbedoeld tragisch wordt.
Want hoewel het hoofdpersonage niet overloopt van levensvreugde en een niet al te optimistische visie op het leven heeft – wanneer hij een albumhoes moet ontwerpen voor een band die ‘The Sads’ heet, tekent hij in no time een beeldverhaal met de titel ‘The History of Sadness’ – en zware thema’s als eenzaamheid en homofobie niet geschuwd worden, stroomt er doorheen ‘Beginners’ toch een opvallende joie de vivre, en proef je zeker evenveel het zoete als het bittere dat het leven te bieden heeft. Mills’ liefde voor visuele spielerei en snelle montages heeft daar zeker iets mee te maken: in enkele schijnbaar lukraak gekozen en door een voice-over begeleide beelden slaagt de regisseur-scenarist erin om een tijdsbeeld te schetsen (‘This was the ‘Times Man of the Year’ in 1938′, over een foto van Hitler), en Olivers eenzaamheid krijgt een komisch tintje wanneer hij met zijn hond begint te praten, die enkel in ondertitels kan antwoorden.
Die Oliver wordt overigens bijzonder sterk neergezet door Ewan McGregor. Het is niet gemakkelijk om een personage als dit – eenzaam, ietwat neerslachtig en in zichzelf gekeerd – te vertolken zonder zielig te worden, maar McGregor doet het met verve. Perfect voorbeeld daarvan is het verkleedfeestje waarop Oliver met baard, pruik en hoed opdaagt als Sigmund Freud en bij gebrek aan beter amusement enkele gasten op consultatie krijgt. Als je iemand zowel tristesse als sympathie ziet uitstralen vanachter een bril en een oerwoud van een baard, dan weet je dat je met een goede acteur te maken hebt. In diezelfde scène krijgt de immer knappe Mélanie Laurent (‘Inglourious Basterds’) een mooie introductie, waarbij ze als actrice weet te overtuigen zonder zelfs maar een woord te zeggen: wanneer ze dat wel doet, verdrinkt haar Engels jammer genoeg een beetje in een (opzettelijk?) dik aangezet Frans accent. Chistopher Plummer zet ook een mooie prestatie neer (zo eentje die ze bij de Oscars wel smaken): hij vertolkt met zichtbaar plezier een man die zich bevrijd voelt en zijn gayness zo open mogelijk uit – dat daar een nogal karikaturale rol van Goran Visnjic bij hoort, moet je er dan maar bijnemen.
Af en toe laat Mike Mills zich verleiden tot een tikje te veel willen en iets te veel herhalingen van dezelfde visuele trucjes, maar dat mag de pret niet drukken. ‘Beginners’ mist misschien de emotionele impact van een film als ‘Eternal Sunshine of the Spotless Mind’ en laat je niet compleet omvergeblazen in je cinemastoeltje achter, maar het plezier waarmee Mills zijn eigen ervaringen (pa kwam ook uit de kast na mama’s dood) in een tragikomedie giet waarin de levensvreugde het net haalt van de tegenslagen, heeft wel een nasmaak die zoet genoeg is om het bittere voor heel even te kunnen vergeten. En wat kunnen wij meer van een film als deze verwachten?
