Ólafur Arnalds was een graag geziene gast op Boomtown tijdens de
Gentse Feesten, aangezien hij maar liefst drie avonden na elkaar
zijn publiek mocht omverblazen op één van de intiemere podia. In
plaats van hoogtepunten uit zijn reeds bestaande oeuvre aan de man
te brengen, verblijdde Arnalds zijn trouwe toeschouwers met iets
helemaal anders. Zijn laatste project is een solo-tournee, waarop
hij slechts in het gezelschap van twee keyboards en één beste
vriend aan de cd-stand de confrontatie aangaat met een welwillend
publiek, dat terstond gevraagd wordt met de voeten te stampen of
bepaalde klanken te produceren. Aan het begin van zijn optreden
verklaarde hij al kort zijn bedoeling met deze concertreeks –
inspiratie vergaren voor een nieuwe plaat op een hoogst originele
en persoonlijke manier. Digg* vroeg na afloop van een uitstekende
improvisatiesessie wat meer tekst en uitleg.
enola: Merk je reeds verbeteringen in je nieuwe muziek sinds je
met dit project gestart bent?
Ja, het is al veel beter dan helemaal in het begin, al geldt dat
niet altijd. Gisteren was bijvoorbeeld geen goede avond en zat het
tegen, maar de avond voordien was het ronduit fantastisch. Vandaag
ging het ook goed, je kunt zeker stellen dat het een van de betere
improvisatieavonden was die ik al gehad heb.
enola: Hoe hoor je je muziek het liefst; enorm verfraaid met
een strijkkwartet of gewoonweg, zoals nu, tot de naakte essentie
herleid?
Natuurlijk vind ik het mooier als er ook strijkers aan te pas
komen, als ieder instrument in zijn plooi valt. De muziek die ik nu
produceer is echter noodzakelijk: het helpt mij opnieuw op gang te
komen met schrijven. Ik vind het evenzeer een ervaring.
enola: Je zegt dat het noodzakelijk is om jezelf te dwingen
muziek te schrijven. Heb je een soort van droogte,
a dry spell, bereikt in je
carrière?
Inderdaad, ik heb problemen ondervonden bij het schrijven. Vooral
in de zomer dan, tijdens dat seizoen heb ik het veel moeilijker.
Normaliter gaat het echter vrij vlot. In de winter, wanneer er
sowieso niet veel te doen is en het buiten sneller donker wordt,
kan ik veel schrijven. Maar nu het tijd geworden is om aan een
nieuw album te werken, lukt het niet meer. Het is zomer! Elke keer
dat ik in de studio kom, heb ik zin om popmuziek te maken, geen
melancholische nummers. Dan wil ik een dag vrijaf nemen.
enola: Maar je bent niet gestopt met muziek te
maken?
Neen, helemaal niet. Ik had gewoon zin om zomerse muziek te maken.
Ik ben bezig aan verschillende projecten. Ik spring vaak bij als
songwriter voor andere bands die hun nummers zelf niet
schrijven. Dat zijn vooral popgroepen. Ik wilde me precies
voornamelijk bezighouden met al die projecten, omdat het zo leuk is
om popmuziek te maken. Maar uiteindelijk heb ik geen zier voor het
album gedaan, terwijl dat wel de bedoeling was. Deze tour helpt
echt. Nu heb ik bijzonder veel ideeën opgedaan.
enola: Wat is de basis van deze optredens? Ga je puur af op je
improvisatietalent, of komt hier toch nog veel voorbereiding aan te
pas?
Elke dag bereid ik me een uurtje voor. Dan zit ik neer aan mijn
piano en begin ik te improviseren. Dat is vooral als opwarming voor
de avond zelf. Ik verzamel ideeën en schrijf die dan op. Maar de
dingen die ik uiteindelijk neerpen zijn niet echt te omschrijven
als melodieën, eerder iets als “kernsequentie in E mineur met
daarboven een synthesizer, en een drumbeat die ik samen
met het publiek moet maken” als instructie. Ik heb er een
blueprint van bij me tijdens het concert. Als ik dat naast
me liggen heb, kan ik sneller nadenken. Ik bedenk een melodie, lees
de rest af op mijn scherm en kan meteen beginnen musiceren. Ik
bedenk op voorhand wel een beetje hoe de melodie zou moeten
klinken, maar dat is nooit exact. Soms doe ik het ook gewoon niet.
Al is het beter om toch iets voor te bereiden, dan voel ik me op
zijn minst zekerder van mezelf en kan ik beter presteren.
enola: Gebruik je ook oudere nummers tijdens de sessies, of hou
je het bij whatever comes up in your
head?
Meestal houd ik het inderdaad bij whatever. Ik heb echter
ook steevast een back-up plan, voor het geval er iets
misloopt. Als ik daar vooraan zit en er plots geen inspiratie wil
komen, weet ik nog steeds wat te doen dankzij die back-up
plans.
enola: Is dat wat er gisteren gebeurd was (de eerste sessie van
Arnalds op dag 2 van Boomtown)? Je zei dat het toen helemaal niet
op wieltjes liep.
Inderdaad. Ik weet niet juist wat er gebeurd was, maar gisteren
liep het bijlange niet zo gesmeerd als deze avond. Maar ik heb me
verbeterd. Ik heb zelfs één nummer van gisteren behouden en
vanavond opnieuw geprobeerd, het laatste nummer met dat
voetengestamp en geklap. Ik wou het zo graag juist krijgen.
enola: Maar tegelijk zijn er toch ook heel veel memorabele
momenten geweest?
Ja, daar ben ik blij om. Niet elk nummer dat ik hier maak is goed
genoeg. Dat komt doordat je keuzes moet maken als je muziek
schrijft. Wanneer ik iets begin te spelen, moet ik kiezen of het
goed is of niet. Als je iets minder goed vindt in een studio, stop
je gewoon met spelen en bedenk je iets anders. Hier heb ik die
keuze niet, omdat ik het al aan het spelen was en ik niet zomaar
kan stoppen. Je kan niet in het midden van een liedje ermee
ophouden en een nieuw nummer beginnen, dat is onmogelijk met
publiek. Soms is het dus pijnlijk, zeker wanneer ik weet dat het
niet goed genoeg is, of niet even goed zoals ik het zou kunnen
gebracht hebben. Maar ik moet blijven voortdoen, en het proberen te
verbeteren. Als dat mislukt, kan het soms wel vernederend zijn.
Maar als ik genoeg ideeën heb, kan je – mocht je willen – drie
avonden na elkaar komen luisteren en elke avond iets anders op je
bord krijgen.
enola: Waarom wil je de methode, het proces van het musiceren
zo graag delen met je publiek? Is het zo’n belangrijk deel van de
eigenlijke performance?
Ik vind het zeer interessant om te doen. Mensen maken graag deel
uit van het werk van de muzikanten naar wie ze luisteren. Je ziet
dat dit ook populairder wordt. Op twitter en facebook staat men ook
in direct contact met de artiesten, daar kan je hen rechtstreeks
aanspreken. Daarvan houden de mensen. Ik heb gewoon besloten een
stap verder te gaan in die richting, door hen nog meer te betrekken
en door zelfs een gesprek aan te gaan terwijl ik muziek aan het
creëren ben. Het effect dat dat op de muziek heeft, is echt
fantastisch.
enola: Is deze manier ook de methode waarop je normaal muziek
zou maken, op je eentje improviseren? Doe je het in complete
afzondering of improviseer je samen met andere muzikanten
(strijkers bijvoorbeeld)?
Ik vat het serieuzer en persoonlijker op dan hier alleszins.
Wanneer ik een idee krijg, dan stop ik even en denk ik na over wat
ik net gevonden heb. En daarna kan ik er eventueel iets anders aan
breien. Hier kan ik niet stoppen om na te denken. Maar het idee
begint altijd bij de improvisatie. Ik doe het ook altijd op mijn
eentje. Ik schrijf ook zelf voor de strijker. Ik maak het nummer op
piano en dan denk ik enkele dagen na over hoe ik wil dat de
strijkers hieraan te pas komen. Het proces duurt veel langer.
enola: Wat vind je eigenlijk van het concertzaaltje (de box)?
Lost het je verwachtingen in om een intieme sfeer te creëren met
een klein publiek?
Dit hier? Niet helemaal. Het is me hier iets te luid, daarom
verhuizen we morgen naar binnen, in de Club.
enola: Maar dan zal je net een groter publiek
hebben.
Ik weet het. Ik vind het niet zo fijn dat er veel publiek aanwezig
zou zijn terwijl ik dit soort sessies houd, maar het blijft beter
dan deze plek, met al het lawaai dat ons omringt.
enola: Volgende week ga je – als laatste halte – naar Berlijn,
meen ik. Wat zijn je verwachtingen daaromtrent?
Het zal daar zeker wel goed verlopen, denk ik. Het is geen
festival, deze keer gaat het puur om enkele optredens. Ik heb de
concertzaal al gekeurd en het ziet er goed uit, dus dat zit wel
snor.
enola: Om af te sluiten, even over je muziek in het algemeen:
waar komt je interesse in klassieke arrangementen en postklassieke
muziek vandaan?
Ik denk dat mijn belangstelling vooral te wijten is aan
soundtracks. Wanneer ik als kind films bekeek, interesseerde ik me
vaak meer in de liedjes die daarin voorkwamen dan in de films zelf.
En nu schrijf ik zelf ook voor films.
enola: Welke artiesten zie je zelf als je grote
voorbeelden?
Dat zijn vooral klassieke componisten, zoals Chopin en Bach. Als
het om hedendaagse artiesten gaat, kan ik niemand in het bijzonder
bedenken. Als ik naar iets luister, absorbeer ik het en geeft het
me automatisch inspiratie om eigen nummers te fabriceren.
enola: Bedankt voor het interview, en veel succes bij het
vergaren van heel wat inspiratie. We kijken al uit naar het nieuwe
album.
