Het heeft lang geduurd, maar plots was ie er dan toch: de grote doorbraak van Elbow. Met een grote radiohit en een Mercury Prize op zak, kon de groep de opvolger voor The Seldom Seen Kid dan ook met een rustig hoofd aanvatten. Het resultaat heet aanstekelijk Build A Rocket, Boys!, en mag er meer dan zijn. "We hebben veel te lang moeten vechten, om nu alles weg te gooien voor gemakkelijk succes."
Nu ging het in België altijd al niet slecht voor Elbow, maar met The Seldom Seen Kid leek er toch een extra barrière gebroken. Na jaren van ploeteren in de marge, en vervolgens bescheiden succes, bleek de laatste passage op Rock Werchter van de groep er eentje om lang te koesteren; als een beloning voor die lange aanloop om tot op dat punt te raken. "We zijn altijd wel slow burners geweest", lacht drummer Richard Jupp. "We hebben onze tijd wel genomen: 20 jaar (lacht). Maar zoals een goede wijn, worden we inderdaad alleen maar beter met de jaren."
enola: "Build A Rocket, Boys! is het eerste album waarvan we zeker zijn dat mensen het ook gaan kopen’, zeiden jullie recent in een interview. Maakt dat het opnameproces niet moeilijker, die extra druk?
Pete Turner (bas): "Integendeel; het was gemakkelijker. We waren immers zeker dat de plaat zou worden uitgebracht, en er mensen naar zouden luisteren. In het verleden zat er altijd wel iets in ons achterhoofd dat het opnameproces onzeker maakte, nu was het allemaal duidelijk en waren we ontzettend ontspannen. Dit was een erg leuk album om te maken."
Jupp: "Craig (Potter, toetsenist, mvm) was ook een stuk zelfverzekerder op vlak van productie en mixing. Niet dat dat ooit echt een probleem geweest is, maar door het succes van onze vorige plaat, waren we ook zeker dat het de juiste keuze was om alles zelf te doen. En we konden de zaak ook een stuk rustiger bekijken: we hadden tijd en we wisten dat het album ook op een fatsoenlijke manier zou gepromoot worden door de platenfirma. "
Turner: "We hebben zelfs maar drie dagen paar week opgenomen. In het verleden hadden we altijd werkweken van vijf dagen, nu we die luxe hadden, wilden we ook zeker zijn dat het tempo zo aangenaam was dat iedereen er ook altijd met volle goesting was. Het ging nu allemaal bijna vanzelf op ons eigen ritme."
enola: Build a Rocket, Boys! klinkt dan ook een stuk bedaarder dan The Seldom Seen Kid, waar toch een zekere sense of urgency onder oppervlakte borrelt. Dat was echt wel het album van de laatste kans voor jullie? Jullie laatste geld zat er ook in, las ik..
Potter: "Ons geld was eigenlijk al grotendeels op, voordat we de platendeal getekend hadden en dus ook zeker waren dat ons werk in de winkel zou geraken. Dus ja… dit is alleszins zeker een bedaarder album, met dank aan die rustigere omstandigheden kunnen opnemen en het toegenomen zelfvertrouwen. De openheid van de plaat en de zeer spaarzame arrangementen, droegen ook erg bij aan die rustiger sfeer."
enola: Het klinkt erg beheerst allemaal.
Potter: "Ja, zeker. We zijn in het verleden wel eens bang geweest om onze muziek gewoon muzikaal te laten zijn, terwijl we bijvoorbeeld "The Birds" nu wel gewoon twee minuten durfden laten doorlopen."
Turner: "Ik denk dat het ook onvermijdelijk was, dat dit album zo zou klinken, na alles wat er met Seldom Seen Kid gebeurd is. Voor ons was het eigenlijk onmiddellijk duidelijk dat er deze keer geen "One Day Like This" ging op staan. Van de eerste dag dat we ideeën voor het nieuwe album gingen verzamelen, zaten we op dezelfde lijn: we wisten wat ze zeker niet wilden. We hebben gewoon het album gemaakt dat we zelf ook wilden horen."
enola: Jullie hebben misschien ondanks alles het geluk gehad dat het succes op wat rijpere leeftijd is gekomen.
Jupp: "Zeker. Uiteraard zijn we erg gelukkig met de positie waarin we nu verkeren; Nu hebben we eindelijk de vrijheid om onbezorgd ons ding te kunnen doen. En blijven doen. Maar het is ook belangrijk dat we echt vrienden zijn. We zijn mates, maar we respecteren elkaar ook immens hard als muzikanten. We werken niet alleen goed samen, maar gaan ons even graag in groep bezuipen." (lacht)
enola: Is dat ook niet de reden dat de meeste mensen een band starten?
Turner: "Maar het is wel zo. Eigenlijk zitten we al 20 jaar in dezelfde gang. Je ziet dat veel groepen wel beginnen als hechte club, maar dat het ook plots helemaal naar de kloten gaat. (lacht) Dat is altijd jammer. We hebben geluk gehad dat dat nooit gebeurd is."
Potter: "Het gaat dan ook bijna altijd over geld in zo’n gevallen."
enola: In die zin hebben jullie dan toch het geluk om zoveel pech gehad te hebben doorheen jullie carrière.
Turner: "Absoluut, we hebben ons samen door een hoop miserie moeten slaan."
Potter: "Toen was dat absoluut rottig, maar nu zien we de positieve effecten er ook van."
enola: Wat me opviel toen ik de reviews van Build a Rocket, Boys! las, is dat de toon zo enthousiast was. Het lek wel alsof alle recensenten blij waren dat er eindelijk naar hun lofzangen over jullie muziek geluisterd werd…
Potter: "ja, we hebben altijd zeer positieve pers gekregen. "
enola: …terwijl er meestal toch wel ergens een journalist rondloopt die de zaak toch wil afbreken. Is er niemand die jullie van uitverkoop of zo beschuldig heeft?
Potter: "Neen, want zelfs met de The Seldom Seen Kid is het succes zeer gradueel gekomen. Dat is pas begonnen met de Mercury Prize en toen zaten we al volop in het opnameproces. Die grote doorbraak is zo geleidelijk aan gegaan, dat het eigenlijk nauwelijks opviel. Misschien dat we het bij ons volgende album wel zitten hebben natuurlijk."
enola: Ik vraag het ook omdat het een album is waar je niet direct inzit. Het heeft enkele beluisteringen nodig om te ontdekken, omdat veel in subtiele details zit.
Potter: "Ja, maar onze albums zijn altijd wel trage groeiers geweest. Voor deze heb je misschien wel nog iets meer tijd nodig, maar dat is meestal ook een goed teken. De meeste van onze meer toegankelijke nummers, zoals "Forget Myself" of "Fallen Angel" spelen we eigenlijk niet meer want dat is eigenlijk ons ding niet. Singles zijn gemaakt om direct je aandacht te trekken, en verdwijnen uiteindelijk zo goed als allemaal uit onze setlist.."
enola: Toen Build a Rocket, Boys! voor het eerst hoorde, moest ik meteen aan het geluid van The Beta Band en Doves denken: de soundscapes, dance-invloeden en subtiele productie. Maar eigenlijk zit dat al van bij Asleep in the Back in jullie muziek, maar meer op de achtergrond. Waarom is dat nu sterker naar voren gekomen?
Potter: "Ja, ik was een grote fan van The Beta Band. Jammer dat die niet meer bestaan. Zij zijn immens goed om een goeie groove in hun muziek te krijgen. Dat heeft altijd wel in onze muziek gezeten. In "Any Day Now" op Asleep in the Back al. Maar er zijn wel meer elementen uit ons debuut die nu terug meer naar voren komen: de langere instrumentale stukken, de groove, de algemene sfeer…"
"We hebben ook ontzettend veel eerste takes gebruikt op dit album. (tegen Turner en Potter:) Voor The Seldom Seen Kid herinner ik me dat jullie twee eindeloos konden doorwerken aan details. Terwijl het nu allemaal een stuk meer ontspannen was. "
enola: Het is opvallend dat jullie nu terug lijken te grijpen naar het geluid van jullie debuut. Op Cast of Thousands en zeker Leaders of the Free World leken jullie weg te willen van dat geluid. In zekere zin zou je het zo kunnen zien dat jullie dankzij het succes weer de muziek durven maken die jullie oorspronkelijk wilden maken.
Potter: "Yeah, I suppose"
enola: Maar waarom zijn jullie dan gestopt met die muziek maken?
Potter: "Omdat we op zoek waren naar ons succesalbum, vermoed ik. Had The Seldom Seen Kid het niet zo goed gedaan, waren we nu nog op zoek naar de formule waarmee we wat meer mensen naar onze muziek konden laten luisteren. En goh ja. Leaders of the Free World stond wel vol met redelijk rechtdoorzee songs: strofe – brug – refrein – strofe en dan nog een tandje bij steken. Een vrij doordeweeks geluid misschien wel ja, met een stuk minder experiment. Terwijl we nu to-taal ons eigen ding hebben gedaan."
enola: Dus eigenlijk een sympathiekere manier om te zeggen ’dank je om ons album te kopen voor "One Day Like This", maar eigenlijk doen we vooral dit. Hopelijk vind je dit ook leuk.’
Jupp: "Zeker. Er was een hoop volk dat dit voorjaar naar onze arenashow is gekomen, die enkel dat nummer, en misschien "Grounds for Divorce" kenden. Vrienden en familie van ons hebben heel wat mensen in het publiek gesproken en dat gaat dan om een immens grote groep mensen die voor het eerst op een Elbow-concert is."
enola: Het moet een bijzondere ervaring zijn om voor een publiek te spelen dat voor de helft bestaat uit ’nieuwe’ fans die aan hun koffieklets beginnen als je een oude kraker speelt?
Potter: "Je moet daar inderdaad rekening mee houden, bij het opbouwen van de setlist en daar durven de fans van het eerste uur al eens slecht gezind van te worden. Maar je moet nu eenmaal een sfeer opbouwen en een goeie set bouwt op naar een climax. Als wij zouden beslissen om wat meer ouwe songs te spelen, zou dat de opbouw en de flow van het concert voor iedereen verknoeien. Meer dan de helft van het publiek zou dan plots niet meer geïnteresseerd zijn en je moet toch zoveel mogelijk volk bij de les houden en dat is ontzettend moeilijk in een situatie als de onze. Bij onze vorige tournee hebben we maar één song van voor The Seldom Seen Kid gespeeld: "Great Expectations". We hopen wel dat we nu wat meer oude nummers kunnen beginnen spelen, maar het is toch niet evident. Anderzijds, het moet gezegd dat we tijdens "Great Expectations" nooit veel gebabbel hebben gehoord."
Jupp: "We gebruikten die song ook wel als een rustpunt in de set, waarna we naar de slotclimax — "One Day Like This" — opbouwen. Wat je echter nooit mag vergeten: uiteindelijk blijft het entertainment. Het is voor de meeste mensen in zo’n arena hun avondje uit waarvoor ze een flinke duit hebben neergeteld. En het is eigenlijk ook een ontzettende luxepositie dat je na al die jaren nog nieuwe fans wint en dat er ook zoveel mensen zijn die je al volgen van in het begin. But people want to hear the tunes, at the end of the day."
enola: En hoe voelt het succes nu het circus rond de albumrelease wat voorbije is en jullie eerst grote stadiontournee achter de rug is?
Turner: "Dat is best grappig, eigenlijk. Die grote stadiontournee was in maart, maar we wisten al bijna een jaar dat die eraan kwam. We waren nauwelijks halverwege het schrijven voor Build A Rocket, Boys! toen die tour geboekt is. En dan zit de zaak er in twee weken alweer op. (lacht) Maar ik denk dat het komende anderhalf jaar wel zo zal zijn: met dat soort golven en korte piekmomenten. De arenaconcerten zijn achter de rug en nu komt het festivalseizoen eraan en daarna trekken we weer naar de VS. En zo gaat het gestaag, maar niet te hectisch, door."
Jupp: "En dat is ook wel het mooie. Zoals je zegt is het grote release-circus nu wel achter de rug en we houden wel van fezzie-season"
Turner: "Festivals zijn fantastisch."
Potter: "En we spelen er een stuk meer dit jaar."
Turner: "Heel de zomer lang zijn er elk weekend wel een of twee festivals waar we spelen. En dat is geweldig want dan kan je tijdens de week een vader en echtgenoot zijn en in het weekend…"
Jupp: "It’s work, love!"
Turner: "Ja, geweldig. Normaal gezien mag je dan niet zo makkelijk de hort op om te gaan drinken met je vrienden, maar we moeten wel. Het is onze job. (hilariteit) Het perfecte excuss."
Jupp: "En dan hebben we weer een week om te bekomen.(lacht)"
