Jarenlang waren ze “voor onbepaalde tijd op pauze gezet”, maar zonder aanwijsbare reden keerde Godspeed You! Black Emperor na zeven jaar stilte dan toch terug naar de planken. In het Cirque Royale toonde de postrocklegende dat dat eigenlijk niet echt meer nodig was, in een wereld die al lang van aangezicht veranderd is. Het gaf het optreden een retrocachet, maar dat is dan ook de enige echte klacht die u van ons zult horen.
Godspeed You! Black Emperor is nochtans een van de meest bepalende groepen van de late jaren negentig geweest. Was postrock in kringen van brillende sociologiestudenten al langer een issue, dan was het pas met de komst van Mogwai en Godspeed You Black Emperor! (toen stond het uitroepteken nog gewoon achteraan) rond 1998 dat het genre ook een breder publiek wist te bekoren. De doemerige symfonieën raakten een gevoelige snaar, en met Lift Yr Skinny Fists Like Antennas To Heaven leverde de groep in 2000 een magnum opus af.
Niet toevallig was dat hetzelfde jaar als Radiohead Kid A uitbracht. Vervreemding en onvrede met de wereld waren de rigueur, en Godspeed vatte dat gevoel uitermate goed samen in lange, melodische stukken die van tristesse naar donderende Apocalyps gingen met de vanzelfsprekendheid waarmee een bezeten prediker van de ene samenzweringstheorie naar de ander gaat.
Na Elf September volgde nog één plaat, maar toen was de bobijn af voor de groep. Moegepest door ordediensten die in het negenkoppige gezelschap altijd wel een terreurgroep vermoedden, monddood gemaakt door de eigen woordeloosheid, en het opereren als collectief. De sterkhouders gingen door als A Silver Mt. Zion, en Godspeed leek een afgelopen verhaal. Tot nu dus blijkbaar, waarbij die reünie die geen reünie mag heten ook halt houdt in het Cirque Royale.
En Godspeed doet wat het moet doen: netjes een doorsnede brengen van het oeuvre, terwijl boven de groepsleden allerhande projecties passeerden. “Hope”, bezweert het scherm, terwijl een minutenlange drone de muzikanten langzamerhand doet opwarmen. Pas na tien minuten komt eindelijk een noot muziek, maar de groep is nog even roestig. “Storm” is een langzaam wakker worden. Niettemin is het fijn om weer die echoënde gitaren te horen, waar het stof van een spaghettiwestern nog aan hangt, of die fijne, klaaglijke vioollijn. Maar het crescendo voelt getelefoneerd aan. Het is heftig omdat dat nu eenmaal zo moet daar, meer niet.
Ook “Monheim” — zonder sample van de oude man die met gebroken stem herinneringen ophaalt — is nog rustig. Het lijkt zelfs geen stilte voor de storm; het is slechts: rust. En dat wringt wat. De urgentie is er wat van af, zo noteren we, maar dan zet de groep zich schrap voor een virulent “Albanian”. Woest raast het nummer over het publiek — her en der gaat een hippie na de nodige rookwaren helemáál loos –met donderende drums en razende gitaren. Vreemd dat dit nooit is opgenomen; dit moet één van de hardste en beste composities zijn die de groep ooit schreef.
Eindelijk een stemsample. “It takes emotions. It takes dedication”, hoor je, en we horen de elegische viool van “Chart #3”. Het is niet meer dan een aanloopje, want stiekem blijkt Godspeed hier ook dansbaar te zijn, met een bijna huppelend getokkelde bas en een springerige xylofoon. Nog meer zo: “Dead Metheny”, een onderdeel van het nummer “Providence” van op het straffe debuut F#A#?, waarin het dansen niet eens meer besmuikt gebeurt, maar voluit. Het zorgt voor een zeldzaam lichtpunt in een set die naar zwaarte neigt.
Waarna een wat flauwer “Rockets Fall On Rocket Falls” — Yanqui U.X.O. uit 2002 zal nooit het lijstje klassiekers halen — uitgeleide doet, wat in Godspeeds geval toch weer een flinke twintig minuten betekent. Het is tijd om langzamerhand een evaluatie op te maken, een eindoordeel. Dat dit een goed optreden was, maar ook niet veel meer, bijvoorbeeld. En dat het moment ook overduidelijk voorbij is. Godspeed You! Black Emperor was een belangrijke groep in de jaren 1998-2001, en de platen van toen kunnen de tand des tijds gerust doorstaan. Maar deze terugkeer had een groot rerun-gevoel; alsof we naar een herhaling keken van een film die ons ooit van de sokken blies, maar waarvan we ons de plot nog te goed herinnerden.
