Alejandro Zambra is een van de meest veelbelovende Spaanstalige auteurs. De Chileen is naast schrijver van enkele romans ook dichter, criticus en literatuurdocent aan de universiteit van Santiago de Chili. In 2006 haalde hij verschillende prijzen met Bonsai , zijn debuut. Het verborgen leven van bomen is zijn tweede roman en op een derde kan men zich verheugen vanaf het voorjaar van 2011. Zijn typische thema’s zijn telkens leven en liefde, maar dan zonder het gebruikelijke sentiment of belegen romantiek.
In Het verborgen leven van bomen volgt de lezer Julian, dertiger en docent literatuur. Terwijl zijn vrouw Veronica naar de tekenles is, past hij op haar dochter Daniela. “Maar dit is geen gewone nacht. Het is namelijk niet zeker of er een volgende dag is, want Veronica is niet van haar tekencursus teruggekeerd. Wanneer zij terugkeert, zal de roman eindigen. Zolang zij niet terugkeert blijft het boek doorgaan. Het boek blijft doorgaan totdat zij terugkeert, of totdat Julian er zeker van is dat zij niet meer terug zal keren.” Zambra en Julian blijven gedissocieerd en komen afzonderlijk aan het woord, wat een eerste vreemde vaststelling is. Daniela houdt hij ondertussen bezig door zelfverzonnen verhalen te vertellen over “het verborgen leven van bomen”, verhalen over een sprekende baobab. De artificiële constructie van verteller naar protagonist naar antagonist is binnen de roman duidelijk aanwezig, maar storen doet het gegeven niet.
Naast een fantasiewereld over bomen, ontwikkelt Zambra tegelijkertijd een realistisch spoor. Zo overdenkt Julian tijdens het wachten zijn verleden, zijn eerdere relatie met een vrouw genaamd Karla en zijn ontmoeting met Veronica en haar dochter. Dat zeer menselijke traject raakt verweven met de verhalen die Zambra vertelt, wat uiteindelijk een zeer evenwichtige roman oplevert waarin de lezer voortdurend verder gedreven wordt. Tegelijkertijd sluimert de zorg over wat er met Veronica zou kunnen gebeurd zijn als een constante door het boek. Ook hier speelt Zambra behendig mee, want door de lezer af en toe te herinneren aan haar lange afwezigheid, verwacht de lezer zich aan een ontknoping waar zij op een of andere manier in betrokken is. Over Veronica lost Zambra alles bij elkaar weinig, maar hij maakt haar verdwijning des te prangender door Julian te laten fantaseren over het toekomstige leven van Daniela, zonder moeder. Julian onderneemt ook niets om Veronica op te sporen: hij blijft redelijk stoïcijns onder de situatie, maar houdt Daniela voortdurend voor dat alles wel goed komt.
Voor wie nog niets van Zambra gelezen heeft, is Het verborgen leven van bomen dan ook een bijzondere ervaring. Zambra schrijft eenvoudige, intrigerende literatuur waarin zekerheden niet bestaan: hij laat zeer veel speculatieve ruimte over aan de lezer en geeft zelf slechts enkele hints over mogelijke uitkomsten. De weg is dus belangrijker dan het uiteindelijke doel, want wie een gigantische ontknoping verwacht, komt bedrogen uit. Het einde is, net als de roman zelf, heel gewoon, maar bevat dan toch weer een fantastisch element dat aanzet tot denken.
Alejandro Zambra ademt stilistisch een grote ritmiek, onder meer dankzij het veelvuldige gebruik van korte herhalingen van zinsdelen. De opbouw van het boek blijft bovendien helder en de korte hoofdstukken maken het lezen aangenaam, ondanks het frustrerende gevoel dat Zambra te weinig informatie vrijgeeft, een gewaarwording die af en toe de kop op steekt. Toch vormt het intrigerende aspect nog steeds de hoofdmoot van de roman, want gaandeweg blijkt er iets grondigs te mankeren aan Julian. Hij is rusteloos, onzeker en angstig. Tegen de ochtend heeft hij een volledig leven verzonnen voor Daniela, die nog steeds in het duister tast over wat er met Veronica aan de hand is. Laat Zambra’s intense schrijfstijl een aanmoediging zijn voor velen om deze relatief jonge Chileen snel te ontdekken.
