Van een meisje dat de bindteksten van een Macedonische zanger vertaald wil zien over een volleybalteam dat nieuwe speelsters nodig heeft tot een homokoppel dat een draagmoeder zoekt: in The Search Project lopen tientallen personages met evenveel vurige wensen het toneel op. Allen hopen ze op een antwoord daar ergens in de grote publieke ruimte. Maar het publiek blijft angstwekkend stil.
Wie zijn toch al die mensen die de meest bizarre zoekertjes in kranten en op internet plaatsen? Wie zijn toch die mensen die hun intiemste verlangens zomaar in het openbaar gooien in de hoop dat iemand ze zal vervullen? En wie reageert daar uiteindelijk op? Het zijn die intrigerende vragen die het Brusselse theatergezelschap Tristero inspireerden tot het maken van de voorstelling The Search Project. Hierin krijgen mensen die zoekertjes plaatsen letterlijk een gezicht. Achter de anonimiteit van het geschreven woord kunnen ze zich niet langer verschuilen. Op het toneel maken ze zich onvermijdelijk kenbaar aan het publiek. Aldus geven ze zichzelf dubbel bloot.
Het concept van The Search Project is heel erg simpel. Gedisciplineerd treden de personages, gespeeld door maar liefst twaalf verschillende acteurs tussen pakweg 7 en 70 jaar, om beurten naar voren om mede te delen waarnaar ze op zoek te zijn. Dialogen ontbreken geheel. Ook een decor is er niet echt. Er hangt enkel een groot scherm waarop zoekertjes van het Nederlands naar het Frans worden vertaald en vice versa. De voortdurende zoekertjesstroom wordt slechts een paar keren onderbroken voor een korte, gezamenlijke, woordenloze act.
Het minste dat je dus over The Search Project kan zeggen, is dat het een uitermate kale voorstelling is. Ook de mededelingen die de personages doen, zijn onveranderd kaal. Ze zijn kort, formeel, doelgericht en nuchter en ze worden zo onbewogen mogelijk uitgesproken door de zo goed als stokstijf staande acteurs. Net zoals de aandacht bij een zoekertje in de krant of op het internet op de boodschap zelf ligt, komt daardoor de boodschap als dusdanig centraal te staan. De boodschap zonder expliciete zender of ontvanger, zonder context en zonder talige opsmuk.
Door die aanpak slaagt Tristero erin onze doelbewuste aandacht te richten op precies die boodschappen die we doorgaans besluiten te negeren omdat we ons geconfronteerd weten met een overdaad aan prikkels. Doordat de verlangens van de talloze personages ook niet meteen lijken te worden beantwoord, weet The Search Project ook goed de existentiële leegte van ieder mens te verbeelden. Zijn we niet allemaal op zoek naar iets, zonder te weten waar we moeten zoeken?
Ondanks het feit dat The Search Project als verbeelding van de eeuwige zoektocht naar geluk en betekenis vrij geslaagd is, weet ze toch niet de hele tijd te boeien. Daarvoor mist de voorstelling de nodige variatie en spanning. Hoe spitsvondig of zelfs ontroerend een aantal van de ‘zoekertjes’ ook zijn, de simpele aanpak begint op de duur erg te vervelen. Een uur en een kwartier lang naar mensen staren die braafjes hun boodschap komen voordragen, dat is simpelweg van het goede te veel.
Dat het de makers voornamelijk te doen was een gevoel van existentiële leegte op te wekken en dat het dus moeilijk lag meer dramatische spanning in de voorstelling te verwerken, dat valt te verdedigen, maar dan moet je er tenminste voor zorgen dat er ook af en toe iets op het podium gebeurt. Nu is er echt te weinig voor handen om de aandacht van de toeschouwer te blijven trekken. Door de voorstelling nog meer een performancekarakter te geven en door het materiaal samen te ballen in een kortere voorstelling van pakweg 50-55 minuten, had Tristero van The Search Project alvast een krachtiger kunstwerk kunnen maken.
In januari speelt Tristero nog zes voorstellingen van The Search Project, verspreid over heel Vlaanderen. Voor data, zie de website.