In het zog van meer succesrijke soortgenoten als Sufjan Stevens en hoorbaar beïnvloed door zowel C, S, N & Y als Grandaddy gooide Midlake vier jaar geleden hoge ogen met The Trials of Van Occupanther, een met okselfrisse harmonieën doorspekte arcadische folkrockplaat. Nu zijn ze terug met The Courage of Others, een plaat die zich niet meteen prijsgeeft.
Na The Trials of Van Occupanther leek de poort naar het grote publiek wagenwijd open te staan voor de Amerikanen van Midlake. Recensenten, collega-muzikanten en muziekfans uit alle windstreken kwamen woorden tekort om de pastorale pracht en praal op hun tweede album te bewieroken. Bijna vier jaar later lijken Tim Smith en de zijnen echter hun welgemeende middelvinger op te steken naar De Grote Sprong Voorwaarts.
Hun derde plaat is immers hun minst toegankelijke geworden. Op The Courage Of Others schudt Smith zijn meest persoonlijke, weinig hoopvolle teksten uit zijn pen ("Sound and nothing more/Pray for all to end/in silence behold/Now that the joy has burned out/and it’s gone" klinkt het in "Bring Down") en treedt zijn nasale stem veel nadrukkelijker op het voorplan, in tegenstelling tot de veelgelaagde samenzang op de vorige. Resultaat: klonk The Trials of Van Occupanther nog als een wild meanderend bergbeekje op een gloedvolle lentedag, dan evoceert The Courage Of Others veeleer een log, grijs industriekanaal.
Na de eerste luisterbeurten is de ontgoocheling dan ook vrij groot. The Courage Of Others klinkt op het eerste gehoor immers als een amorfe, ononderbroken geluidsbrij en voelt aan als een stap terug in plaats van de op zijn minst verhoopte evenaring van de veelgelaagde arcadische pracht die zijn voorganger sierde. De frivole synthesizers en hoekige gitaren die de vorige plaat van de typerende soul voorzagen, zijn op de nieuwe vervangen door tragere tempo’s en elektrische gitaren die bij vlagen (de solo op de titeltrack) vrij snerpend klinken.
Bovendien kan de anders zo honingzoete stem van Smith nooit de indruk afschudden dat de zanger de nacht ervoor net iets te diep in het glas heeft gekeken en eigenlijk de vitaliteit mist om er alles uit te persen. Vooral in "Rulers, Ruling All Things" en eigenlijk in de volledige tweede helft van de plaat, die grossiert in een flagrant gebrek aan afwisseling, komt Tim Smith’ nasale stemgeluid nogal zeurderig over. Wat een contrast met de zwierige, opzwepende, kwikzilveren gezangen en hoekige gitaarlijntjes op Trials!
Maar — je zult het altijd zien — conclusies trek je het best niet te snel. Geef The Courage Of Others de nodige tijd en mondjesmaat sijpelt de op het eerste gehoor verscholen pracht door. Niet dat het de majestueuze opener "Roscoe" van Trials evenaart, maar plots sleept "Acts Of Man" je mee in een zalige lentebries over een ontbloesemende heide. "When the acts of man cause the ground to break open, oh let me inside", zingt Smith. Bij iedere luisterbeurt blijken wij gretiger om dat verzoek in te willigen.
Bestempelden wij "Rulers, Ruling All Things" aanvankelijk als sloom en langdradig, dan stond er na de vijfde passage warempel "meeslepend en gezwind ontluikend" in ons notitieboekje. Plots hoor je, zie je, voel je, ruik je in "Children Of The Grounds" bovendien de eerste zonnestraal na een barre winter doorpriemen en blijven zelfs donkere songs als "Winter Dies" of "In The Ground" hardnekkig in het oor kleven.
"Het is een grotere stap voor de luisteraar dan voor ons", zegt gitarist Eric Pulido over de evolutie van de groep. "Het mag dan niet meteen zijn wat iedereen van ons verwachtte, maar het is waar wij ons nu bevinden."
The Courage Of Others is dus geen instant overrompeling zoals magnum opus Van Occupanther dat was, maar verdient zeker aandacht als een meer dan beluisterbaar album van een groep in transitie. En stiekem koesteren wij de hoop dat we na de passage van Midlake in de Ancienne Belgique op 11 februari wél compleet van de sokken zullen zijn geblazen.
