In het tijdperk van George W. Bush werkte Henry Rollins spoken word-tournees af onder de naam Shock & Awe of Provoked. De Frequent Flyer-tour van 2010 liet een ander geluid horen. Het lijkt alsof er een enorm gewicht van ’s mans schouders gevallen is, al bleef de overrompelende tactiek (neem ze bij de strot en laat vooral niet los) intact. Ook nu de voormalige Jerom van de punk de vijftig nadert blijft zijn legendarische energie de hoofdrol spelen.
Het begon bij een wassen beeld van Michelle Obama en eindigde met een wandeling langs het standbeeld van Phil Lynott in Dublin. Daartussen: een woordenvloed van maar liefst 2 uur en drie kwartier die stijf stond van de adrenaline en meeslepende vertelkunst. Wilde het in het verleden wel eens horten en stoten of voortgaan zonder al te veel logica, dan slaagt Rollins er na vijfentwintig jaar oefenen in om een volledig uitverkochte zaal een hele avond aan zijn lippen te laten hangen. Drie uur lang staat hij er even intens als in dagen van Black Flag en de Rollins Band. Het lichaam mag dat wat strammer en minder gespierd zijn, de man zelf staat nog steeds op scherp.
Dubya was een klassiek, maar wat gemakkelijk doelwit. Rollins liet in het verleden hilarische imitaties horen van de taalverkrachtingen waar de voormalige president zich aan bezondigde, al bleef het natuurlijk ook een beetje open deuren intrappen en makkelijk scoren bij zelfverklaarde linkse intellectuelen. Deze keer was die bekommernis om de politieke gezondheid van zijn land er nog steeds, maar werkte hij dit uit aan het concept van de vrije meningsuiting. Die is heilig voor de man, geldt zelfs voor racisten en negationisten, en Rollins doet dan ook een beroep op de ratio van zijn medeburgers.
Wat dat betreft valt de man haast niet te vergelijken met zijn vroegere ik. Dat was immers een hardleerse misantroop. Ook al grappig, maar met een zwartgallig mens- en wereldbeeld dat bovendien nog eens gevoed werd door zijn zelfgekozen isolement en strijd met talloze innerlijke demonen. In de loop der jaren is hij er milder en genadiger op geworden. Het woord ‘haat’ valt slechts sporadisch, het concept wordt nu bewaard voor degenen die het écht verdienen (de naam Bono is deze keer nochtans niet gevallen). Met dat nieuwe vooruitgangsoptimisme (herhaaldelijk valt de overtuiging te ontwaren dat deze generatie de fouten van zijn voorgangers recht gaat trekken) schakelt Rollins zich in in een typisch Amerikaans discours, maar dit weet hij ook te vertalen in een aanstekend enthousiasme.
Zoals gewoonlijk had de avond iets weg van een improvisatie: het ene moment vertelde hij hoe hij verzeild raakte in de cast van een tv-serie, maar even later ging het over thankgsgiving dinners bij William Shatner, de verkiezing van Barack Obama (slechts een figurant in deze show) en een uitgebreide reis door het Midden-Oosten en Zuid-Oost Azië, met Bhopal (India) als eindbestemming. Daar wilde Rollins de vijfentwintigste verjaardag bijwonen van de chemische ramp met Union Carbide. Iets wat trouwens uitliep op een sisser, aangezien het evenement slechts door een handvol betrokkenen bijgewoond werd en doodgezwegen in de plaatselijke pers. Maar dat (gebrek aan) succes doet er niet toe, net als de schijnbaar associatieve aanpak.
Dat Rollins wel degelijk weet waar hij mee bezig is bewijst het helse tempo dat hij erop nahoudt. Bijna drie uur lang ratelen zonder ook maar een seconde stil te vallen of een slok water te nemen, het is een erezaak voor Rollins geworden. En het is een geboren én eloquente verteller: een man die veel reist, iets wat zijn hoofdbezigheid geworden lijkt, heeft bovendien veel verhalen te vertellen. Die zijn allemaal doordrongen van een onwaarschijnlijke vitaliteit en nieuwsgierigheid. “Spread your curiosity like a virus” luidt het, en Rollins gedraagt zich dan ook als een combinatie van Bill Bryson, Rudi Vranckx en een klein kind dat net een nieuw speeltje gekregen heeft. Het werkt zo overtuigend en zo aanstekelijk dat je bij het verlaten van de zaal haast zin krijgt om een reis te boeken naar een willekeurige bestemming.
Goede verhalen worden afgevuurd alsof het wapens zijn. De furieuze energie van de muziekdagen wordt nu gegoten in iets dat hem, ironisch genoeg, dicht in de buurt brengt van de door hem zo bekritiseerde televangelists: net als hen lijkt hij bezeten van een heilig vuur dat maar niet wil doven. Drie uur lang: het stelt het doorzettingsvermogen op de proef, maar tegelijkertijd is het mooi om te zien hoe iemand die het leven heeft leren omarmen en zijn punkachtergrond wist om te zetten in een hongerig activisme dat ook nog eens weet over te brengen alsof je er zelf bij was. “Keep your blood clean, your body lean and your mind sharp”, was ooit de boodschap van zelfdiscipline. Dat lijkt nu vervangen door “trek de wereld in, doe ervaringen op en wordt een completer mens”. Moesten we niet gebonden zijn door enkele praktische bezwaren, we zouden er meteen werk van maken. Indrukwekkend.
