Kijk jongens, even serieus nu. U2 zou er beter mee stoppen. En ze moeten volgend jaar al niet meer naar België komen. We zien u al enthousiast meeknikken en “ja, godverdomme ja!” roepen als u dat leest. Maar wacht even.
Eerst dit: u zult hier geen adjectieven als “verbluffend”, “grandioos”, “indrukwekkend”, “mythisch” lezen. Waarom woorden gebruiken die al één keer teveel zijn gebruikt, voor iets wat ongezien is in een stadion, op een podium, ván een podium. Kijk even rond op YouTube en weet dat u live nog minder weet wat u ziet. De ervaring van de 360°-tour beschrijven zonder in nietszeggende superlatieven te vervallen, is haast onbegonnen werk. U2 360° stond bovendien perfect in het grote, futuristische Stade de France. De vraag is hoeveel van de show verloren gaat door de iets minder inspirerende omgeving van de Boudewijnbunker bij ons.
Maar er kan vooral één conclusie getrokken worden na dit concert: hier leidde het voor U2 dus naartoe de afgelopen twintig jaar. Dit is het orgelpunt van twintig jaar heruitvinding, neergang en traag uit een dal klimmen. 360° is één grote demonstratie van een band die haar creatieve piek van de jaren negentig heeft teruggevonden. Na Zoo TV en Popmart verlegt U2 nog maar eens de grenzen van het stadionconcert.
Maar in de jaren negentig liep U2 zichzelf en zijn publiek ook voorbij, getuige de soms halflege stadions tijdens Popmart. De voorbije twaalf jaar probeerde de groep die stadions dan ook stap voor stap weer gevuld te krijgen. Daarvoor diende eerst even (vooral muzikaal) op veilig gespeeld te worden, maar nu blijkt dat deze tocht doorheen de artistieke woestijn nodig was om te kunnen uitpakken met het album dat Pop had moeten zijn en het spektakel dat Popmart had kunnen zijn. En dat dus voor bomvolle stadions met een capaciteit van zo’n 80.000 man.
Het podium domineert stadion en concert zoals een podium dat zelden eerder deed. Niet alleen qua omvang en spektakel, maar ook doordat het toelaat om voor elke song de gepaste sfeer op te roepen. Uitbundig in “The Unforgettable Fire” en “City Of Blinding Lights”, wanneer je niet weet waar eerst te kijken, maar even goed intimistisch tijdens “One” en “With Or Without You”. De show barst van de technische snufjes, maar het valt vooral op hoe gedoseerd ze gebruikt worden. Langzaam opbouwend naar een hoogtepunt halverwege de set, om dan haast te verdwijnen voor het afsluitende “Moment of Surrender”.
Maar niet alleen de techniek imponeert, ook muzikaal staat de groep sterker dan ze sinds Zoo TV stond. De eerste vier nummers — allemaal uit No Line On The Horizon — krijgen het publiek van de eerste noot mee, zonder platgeslagen te worden met special effects. De nieuwe nummers worden trouwens fantastisch onthaald: “Unknown Caller” lijkt al even lang op de setlist te staan als pakweg “Pride”. Zo is de vraag of het nieuwe materiaal nog wel relevant is ook meteen beantwoord.
Twee uur lang is 360° de perfecte symbiose van de laatste vier tours van U2. Tijdens “Get On Your Boots” spuwt het scherm beelden alsof “Zoo Station” elk moment kan beginnen. Tijdens de bisnummers “Ultra Violet” en “With Or Without You” zien we eindelijk de speelse Bono weer die de bissen van Zoo TV en Popmart ook al opfleurde, nu geholpen door een hangende microfoon en een mysterieus lichtgevend jasje. Tussendoor even meegeven dat we The Edge trouwens op geen enkele tour al zo hebben zien springen en rondrennen als een gek.
Ook de waanzin van Popmart komt vaak terug. Het futuristische uitzicht, een lichtshow die het omliggende Parijs degradeert tot een spaarlamp, en vooral: de nieuwe single “I’ll Go Crazy…” krijgt een zinderende technomix mee waarin zelfs echo’s van “Mofo” weerklinken. Heeft de band zich eindelijk verzoend met Pop? Temidden al die waanzin is een hoofdrol weggelegd voor het bewegende scherm. Een trucje dat ze ook al tijdens de verder nogal grijze Vertigotour gebruikten, maar een rond, uitklappend scherm heeft nog net dat tikje meer.
Maar zoals gezegd: dosering is de grootste sterkte van dit U2, dat tijdens de Elevationtour zocht en vond hoe je voor een groot publiek toch nabij en intiem kan zijn. Zo wordt het Stade de France een pak kleiner gemaakt door beweegbare bruggen die een eind in het publiek reiken. Tijdens “One” kent de intimiteit en verstilling zijn hoogtepunt door alle poeha achterwege te laten. Spots uit, tienduizenden gsm-schermpjes aan: simpel maar uiterst effectief.
En daarom dus dat dit U2 er beter mee kan stoppen. Want we stelden ons na afloop nog slechts één vraag: wat nu? De vraag die iedereen — U2 zelf niet in het minst — zich al stelde na Zoo TV. Het heeft vijftien jaar geduurd voor de groep het adequate antwoord vond. Nu pas heeft de band zich volledig herpakt, geholpen door de techniek, maar zeker ook dankzij de indrukwekkende return to form die No Line On The Horizon is. Hoe gaan ze dit nog overtreffen zonder weer tegen een muur te moeten knallen? En vooral: wie kan dit ooit nog evenaren? Let vooral op de lange doodse stilte die op die vragen volgt. Coldplay is trouwens al zwetend rond de tekentafel gesignaleerd.