Nuclear Blast, 2009
In Finland en omstreken vierde men vorige week het midzomerfeest,
en de muzikale ondersteuning van dit jaarlijkse meeroeverbacchanaal
werd deze keer gecomponeerd door Amorphis. Dit is natuurlijk een
hyperbool, alhoewel, hun cd stond enkele weken op de hoogste plaats
in de Finse albumcharts. Het concept van ‘Skyforger’is dan ook
geworteld in het Finse nationale epos de Kalevala, een bundel
mythen over bosgeesten, trollen, tovenaars en tragische helden.
Aangevuurd door de middernachtzon en voldoende drank, zullen de
refreinen van ‘Sampo’ en ‘Silver Bride’ ongetwijfeld over een
slordige honderd van de duizenden meren hebben geschald.
Volledig terecht, want de veteranen van de melodieuze metal flikten
het weer met ‘Skyforger’, hun negende album. Ten tijde van ‘Far
From the Sun’ had ik hen volledig opgegeven, maar na een korte
pauze en een zangerswissel sloopten zij mijn muur van scepsis met
‘Eclipse’. Dat album had zo een impact op me dat ik nog niet
voldoende bekomen was tegen de opvolger ‘Silent Waters’. Die plaat
heb ik daardoor nooit deftig beluisterd, en nu is er alweer een
album. Ze houden er dus een redelijk strak werkritme op na de
laatste jaren.
Ook van de luisteraar wordt complete overgave gevraagd. Verzet
tegen deze kitscherige meloprog zal je misschien even
volhouden, maar dan sleurt de band je mee in een bedwelmende trip
tot diep in de poolwouden. De wervelende melodieën en pakkende
refreinen van de eerste twee songs zijn typisch Amorphis, maar
zitten zo perfect in elkaar dat ze absoluut niet belegen klinken.
Integendeel: de band klinkt na al die jaren fris en enthousiast,
terwijl het toch een behoorlijk gedisciplineerde klus moet zijn om
al die lagen gitaren, toetsen en zang op een pakkende manier in
elkaar te doen passen.
Zanger Tomi Joutsen toont zijn uitstekende vorm door het gebruik
van verschillende zangregisters, van grofkorrelig en luid tot
engelachtig en ingetogen. Daarnaast hanteert hij nog geregeld zijn
dreigende oergrom die niet vanuit zijn buik, maar vanuit het midden
der aarde lijkt te komen. Naar het einde van opener ‘Sampo’ is het
al van dat, en het legt een hete peper op een verder nogal fruitige
taart. Alleen die bijna fluisterende protserige “oe oe oe” en “aa
aa aa” in de achtergrond van ‘My Sun’ had hij beter aan de
schlagerzangers overgelaten. Amorphis combineert al sinds hun
tweede album ‘echte’ zang en grunts, en zonder dat het
geforceerd of lachwekkend klinkt.
Behalve die zang zijn er nog wel wat rechtstreekse lijnen met hun
eigen verleden. ‘Majestic Beast’ is een donker doommetal-nummer en
het eerste gedeelte van de titeltrack bevat een onderhuidse
agressie die ook erg old school is. Dat nummer evolueert
later dan weer tot behoorlijk complexe progrock, waarin alle
bandleden hun registers op superbombast zetten. Het is dan ook
welgekomen dat het volgende nummer ‘Course of Fate’ niet meandert
en niets anders wil zijn dan melodieuze heavy metal. Ook ‘From the
Heaven of My Heart’ zet de luisteraar niet te veel op het verkeerde
been. Het refrein is misschien te zoet, maar er zit wel een mooie
solo in.
Ondanks de zwierige toetsen en de soms stroperige bombast blijft
‘Amorphis’ in essentie een doomband. De nummers kabbelen voort aan
een gezapig tempo, met af en toe een tempowisseling om de aandacht
niet te laten verslappen. De gitaristen spelen hun riffs gewoonlijk
met de distortion pedaal ingetrapt, zodat onder het
eendendons van zang en toetsen toch nog enkele flinke weerhaken
schuilgaan.
Amorphis bouwde zijn carrière op het spelen met de
verwachtingspatronen van de luisteraar. Soms veranderen ze wel eens
te veel ineens, maar op ‘Skyforger’ hebben ze een perfecte balans
gevonden tussen de agressie van metal, het avontuurlijke van prog
en het escapisme van psychedelica. Over dat alles kappen ze dan nog
een sausje van folk: dat vertaalt zich in een occasioneel fluitje
of een gesynthetiseerd clavecimbeltje, maar voor de rest wordt er
niet geklooid met luiten of doedelzakken.
Voor de fans van Amorphis is ‘Skyforger’ zonder twijfel een
hoogtepunt. De band heeft zich niet opnieuw uitgevonden, maar
levert wel een melodieus metalalbum af dat bulkt van passie en
vertrouwen. Melodieus betekent hier soms melig of kitscherig, maar
meestal bezitten de nummers de kracht om de luisteraar op een
dromerige golf van melancholie mee te voeren naar tijden en
plaatsen, waarvan je het bestaan in je dagelijkse leven niet zou
kunnen vermoeden. Ook niet-fans hebben hier misschien meer behoefte
aan dan ze willen toegeven.
Amorphis speelt op 11 oktober in de Biebob in
Vosselaar.
www.myspace.com/amorphis
www.facebook.com/pages/Amorphis/20414195275
