Vierentwintig jaar nadat haar debuut Een Huishouden in de prijzen viel, waagde Marylinne Robinson zich eindelijk aan een tweede boek. Gilead toonde zich een waardige opvolger en won zelfs de Pulitzerprijs in 2005. Thuis volgt slechts vier jaar later en loopt bovendien parallel met de gebeurtenissen in Gilead.
In Gilead stond de oude predikant John Ames centraal waarbij onder meer zijn beste, oudste vriend en medepredikant Robert Boughton zijn opwachting maakte, en ook diens zorgenkind Jack, een verlopen alcoholist die na twintig jaar rondtrekken naar huis terugkeerde. In Thuis staat het verhaal van Robert en Jack centraal, waarbij Ames en zijn gezin ditmaal “slechts” een bijrol in de dramatische gebeurtenissen spelen.
Wanneer oud-dominee Robert Boughton niet langer voor zichzelf zorgen kan, besluit zijn jongste dochter Glory weer thuis te gaan wonen. Daar bouwt ze samen met haar vader een nieuw kerngezin op, terwijl ze mijmert over haar jeugdjaren en haar broer Jack, het zwarte schaap van de familie, van wie niemand de voorbije twintig jaar iets gehoord heeft. Tot hij opeens laat weten naar huis te willen komen.
Boughton is buiten zichzelf van vreugde, want ondanks alle kwajongensstreken, ondeugden en zelfs een buitenechtelijk kind dat hij bovendien in de steek liet, is Jack altijd zijn lievelingskind geweest: de verloren zoon die als geen ander zijn geloof en liefde op de proef stelde en bevestigde. Maar ook Glory kijkt uit naar de terugkeer van de broer met wie ze altijd een goede maar wat vreemde band gehad heeft. Niet geheel onverwacht mondt de reünie uit in een onwennige situatie, in het bijzonder omdat Jack nog niets van zijn leugenachtige charme verloren heeft.
Zijn vader doet (te) hard zijn best om niets te laten merken, maar voor Glory valt het moeilijk om niet te erkennen dat haar broer een vreemde gebleven is die volgens zijn eigen innerlijke wil leeft en voor anderen niet meer dan een vluchtige schaduw is. Jack doet zijn best om deel uit te maken van het gezin en de dorpsgemeenschap. Het verleden laat zich echter niet zo snel vergeten. Bovendien blijft hij zich (on)bewust van iedereen afsluiten en vormt zijn beleefde afstandelijkheid en oppervlakkige vriendelijkheid een blijvende bron van ongerustheid.
Jack lijkt ondanks alles maar geen deel uit te kunnen maken van zijn familie hoe graag hij dat ook wenst. Die tweestrijd waarmee overigens alle personages te kampen krijgen, weet Robinson treffend weer te geven. Met een blik vol mededogen zet ze de verschillende spelers uit het drama neer, waarbij hun kleine kanten en zonden met uitermate veel begrip gebracht worden. Want waar Jack in de eerste plaats de “schurk” van het verhaal is, wordt langzaam maar zeker duidelijk dat alle anderen net zo goed met hun onvolmaaktheden in het reine dienen te komen.
Een catharsis komt er niet. Jack wordt niet gered, en de anderen slagen er niet in hem echt te vergeven om wie hij is, maar een voorzichtige loutering is er wel. Een zeker begrip, hoe klein ook, komt om de hoek loeren. Ondanks alle verdriet en pijn die Jack teweeg brengt, weegt dit niet op tegen de pijn en walging die hijzelf met zich meedraagt zonder een hoop op verlossing. Jack is zich pijnlijk bewust van wat hij veroorzaakt, maar lijkt niet bij machte zichzelf te veranderen. De schijn van hoop die in de laatste pagina’s doorschemert, laat echter vermoeden dat Jack ondanks alles toch ook enkele goede dingen in zijn leven heeft weten bereiken.
De kracht van Thuis ligt in de algemene droefheid die het verhaal tentoon spreidt. Die droefheid wordt nergens sentimenteel. Robinson erkent en begrijpt de onmogelijkheid tot het goede handelen van haar personages maar vergoelijkt ze niet. Jack wordt niet schoongewassen van zijn daden maar evenmin veroordeeld. Thuis erkent het tragische karakter van zijn personages maar liever dan ze te veroordelen of wit te wassen, toont het de enige (mogelijke) menselijke reactie op dit onvermijdelijk “zelfgekozen” lijden: begrip.
