Het is nog eens tijd voor een dosis jeugdsentiment, beste
vrienden-nostalgici. Heel lang geleden, toen wijlen Nolle Versyp
nog aan de draaimolen tolde en de snorkels gedag snorkelden tegen
kapitein Ortega, had je het kinderprogramma ‘Prikballon’ met het
knutselstimulerende item ‘handige handen’. Daar kreeg je een tube
secondelijm, drie vellen groen papier en een handvol houten
wasknijpers in beeld en nog geen minuut later kwam er een
zelfgebricoleerde krokodil tevoorschijn. Ik vond dat straf, zeker
omdat ikzelf nooit verder raakte dan het vastknijpen van
wasknijpers aan de oren. Die mistige gedachten uit het verleden
overvallen mij omdat ik tijdens het aanschouwen van ‘Be Kind
Rewind’, de nieuwste creatieve uitbarsting van Michel Gondry, met
dezelfde open mond zat te staren naar wat er zich allemaal
ontplooide op het zilveren scherm – al dan niet met behulp van een
rol cellofaan en een emmer papier-maché. Met ‘Be Kind Rewind’
bewijst Gondry nog maar eens dat zijn frivole fantasie absoluut
geen grenzen kent, maar dat hij ook een ervaren scenarist nodig
heeft, wil hij ooit nog eens een hartverbrijzelend meesterwerk als
‘Eternal Sunshine of
the Spotless Mind’ maken.
New Jersey, New York. Mike (Mos Def) en Jerry (Jack Black)
spenderen het meeste van hun tijd in het krakkemikkige maar
gezellige videotheekje van meneer Fletcher (Dany Glover). Mike is
geboeid door de in warme nostalgie gewentelde geschiedenis van de
wijk waar de legendarische jazzpianist Fats Waller is opgegroeid,
terwijl de niet volledig helder denkende Jerry ervan overtuigd is
dat microgolfovens gemaakt zijn om onze hersenen te manipuleren.
Wannneer Mike tijdelijk de verantwoordelijkheid krijgt over de
winkel, raken alle videocassettes gewist door toedoen van Jerry,
die na een freak accident nabij de plaatselijke
elektriciteitscentrale gemagnetiseerd werd. Om de videotheek en het
bijna onbewoonbare verklaarde gebouw te redden, maken Mike en Jerry
zelfgedraaide remakes – ze sweden films – van de gewiste
tapes (onder meer ‘Ghostbusters’, ‘Rush Hour 2 en ‘Driving Miss
Daisy’ passeren de revue) te maken. En wat blijkt, het lokale
publiek is er dol op…
Het is een geschift, poster dan postmodern, übermeta en een even
vergezocht als doodeenvoudig concept, maar het is verdorie spek
naar de bek van groot klein kind Michel Gondry, de meest
fantasierijke Fransoos sinds de broertjes Lumière en de tandem
Jeunet-Carot. ‘Be Kind Rewind’ klinkt op papier zowel briljant en
affreus, maar Gondry houdt de wtf-ideeën eigenlijk bijzonder goed
onder controle, en heeft bovenal een charmante en pretentieloze
komedie gemaakt over de kracht van de verbeelding, het medium film
in zijn zuiverste vorm en het belang van het steeds schaarser
wordende gemeenschapsgevoel. Een luchtig tussendoortje trouwens,
dit high conceptexperiment dat een paar rake satirische klappen
uitdeelt naar de inspiratieloze remake-industrie van Hollywood.
Geen melancholische ‘Eternal
Sunshine’-harten, geen gefrustreerde ‘Science of Sleep’–
liefdesperikelen, maar een fluffy filmpje met twee aaibare
losers in de hoofdrol die het gemoed van de kijker vullen met
feelgoodzonnestralen. Niet iedereen zal te vinden zijn voor Michels
even originele als kige uitspattingen, maar wie er open voor
staat krijgt een warmbloedig kleinood dat de narratieve
slordigheidsfoutjes net voldoende kan wegsteken achter een groot en
inventief hart.
Want los van de geinige – en jammer genoeg iets te korte –
remakefilmpjes (de versie van ‘Ghostbusters’ is geweldig, let op de
kerstboomslingers) laat Michel, net zoals bij ‘The Science of Sleep’,
zien dat aan de keerzijde van zijn geweldige creatieve
lowbudgetpraktijken nog altijd een matige scenarist schuilt.
Personages krijgen weinig diepgang en het fragmentarische verhaal
komt eerder over als aan elkaar geplakte sketches dan als een
samenhangend verhaal. De enthousiaste acteurs mogen nog zo hun best
doen, ze zullen geen plekje zoeken onder je huid en ook dramatisch
gezien blijft het zieltje onberoerd, ondanks een pracht van een
nostalgische slotscène. Het is ondertussen een dooddoener geworden,
maar de speelse Gondry heeft de intelligentie en hartzeer van
iemand als Charlie Kaufman nodig om zijn Gilliameske werk samen te
houden en het emotioneel resonanter te maken.
Maar gelukkig raakt Gondry ook op eigen krachten aan een fijn
filmpje. Zijn liefde voor cinema spat van het scherm en zijn
ongebreidelde geknutsel blijft voor verbazing en verwondering
zorgen. Zo is de swede-montage, waarin klassiekers als ‘2001: A Space Odyssey’,
‘King Kong’ en ‘Carrie’ passeren, het
absolute hoogtepunt en zorgen de fijne details (de camouflagetruc!
de vingerpiano! aardappelpoeder als sneeuw!) voor vele
gniffelmomentjes.
Bij de acteurs is het vooral een manische Jack Black die zich als
een vis in het water voelt in het offbeat wereldje van
Gondry. Zijn enthousiasme (Black als Robocop! Black als Miss
Daisy!), spontaniteit en improvisaties zijn aanstekelijk, houden
het tempo erin en geven het soms toch wat kabbelende ‘Be Kind
Rewind’ een energieke trap onder de kont. Mos Def staat dan weer
sympathiek, maar nasaler dan Nelly Furtado te wezen, terwijl zowel
Danny Glover en Mia Farrow een beetje verloren lopen met hun weinig
relevante nevenpersonages.
Is ‘Be Kind Rewind’ een perfecte film? Niet echt, het blijft een
rommelige affaire waar de kronkels uit de karrewietkop van Michel
de voorrang krijgen op uitgewerkte personages en een stevig
ontwikkeld verhaal. Maar Michel bricoleert het zo charmant en
brengt het zo amusant, dat het onmogelijk is om niet met een
ontzettend warm gevoel in de buik weg te zakken en te genieten. En
als u me nu wil excuseren, ik moet de vriendenkring van ons bomma
oppikken om ‘Pauline
& Paulette’ te sweden.
