Net zoals bij voorganger 12 Songs twee jaar geleden, lijkt het onmogelijk om vergelijkingen met of verwijzingen naar de American-reeks van Johnny Cash te vermijden. Laat voorgaande zin toch maar de eerste en enige keer zijn op deze pagina, en laten we vooral uitleggen waarom Diamond met Rick Rubin weer een prachtplaat heeft gemaakt die qua intensiteit zijn gelijke in ’s mans carrière niet kent.
Globaal gezien is Home Before Dark sterker dan 12 Songs, vooral muzikaal. Het duurde ook twee keer zo lang om op te nemen (14 maanden in totaal). De plaat is nog een pak soberder, intiemer: geen bredere orkestraties meer zoals op de voorganger. Als er al strijkers te horen zijn, zijn ze stevig achter de akoestische gitaren en Diamonds nog prominenter aanwezige stem gemixt, net als de piano die telkens op de juiste momenten uit de donkere hoekjes van de studio opduikt. Alle aandacht wordt terecht toegespitst op de man zelf en zijn exquise begeleidingsband die onder andere Mike Campbell (Tom Petty), Smokey Hormel (Beck, Tom Waits) en Matt Sweeney (Will Oldham) telt — niet toevallig alledrie ook huismuzikanten bij Cash’s laatste platen.
De hele plaat — Diamonds begeleidend schrijven, de songteksten, de keuze van de foto’s en de verpakking tout court — ademt uit dat Diamond dit zelf als zijn “Meesterwerk” ziet en wil laten gezien worden. Alsof 12 Songs slechts een drempel was die hij moest overschrijden om zich nu helemaal bloot te geven. En toch is dat het grootste struikelblok op deze plaat: de melodieën en akkoorden lijken niet altijd gebaat met deze intieme aanpak. Sommige nummers durven dan ook klinken alsof ze tegen hun zin hun paars glitterhemd hebben uitgespeeld en houterig in een akoestisch, stoffen jasje gestoken zijn, zoals “No Words”, “The Power Of Two” en bij momenten zelfs single “Pretty Amazing Grace”. Maar desondanks zitten we de plaat telkens weer zo graag uit, dat “geforceerd” een van de laatste adjectieven is die we op Home Before Dark willen kleven.
Bovendien is dit een bijwijlen verrassend bittere plaat — zoals we de vorige keer al schreven, heeft Diamond deze jaren de fles amaretto waarin zijn nummers gedrenkt waren, ingeruild voor een fles whisky (laten we zeggen, een goeie Talisker). In het prachtige openingsnummer “If I Don’t See You Again”, van het persoonlijkste dat Diamond ooit heeft geschreven, vraagt hij zich zeven minuten lang af wat hij zou doen of voorstellen zonder die (jongere) Ene. Diamond klinkt cynisch, en dat moet slikken zijn voor zijn fanschare. Maar dit is zo onvoorstelbaar indringend mooi, dat het elke vergelijking (u weet welke) moeiteloos kan doorstaan. Nu al een essential, en niet alleen in Diamonds back catalogue.
Al even prachtig en voortaan quasi onmisbaar zijn “Another Day (That Time Forgot)”, een bloedmooi duet met de (niet alleen nu) fantastisch klinkende Dixie Chick Natalie Maines, en het titelnummer “Home Before Dark”, dat zelfs ons even kan doen denken dat alles ooit wel goed komt. En aan sterke songs is er echt geen gebrek: “One More Bite Of The Apple” verzuipt daardoor net niet in te belegen beeldspraak, “Whose Hands Are These” had veertig jaar geleden een grote hit van hem kunnen zijn en was even tijdloos als nu geweest.
Soms klinkt Diamond dan weer speels, zoals in het plagerige “Don’t Go There”, waarin hij het zelfs op een ondeugend lachen zet, het zwakke “Slow It Down” doet dat overbodig genoeg nog eens over. “Forgotten” deugt dan weer wel en kan misschien zelfs nodig zijn na de eerste, betrekkelijk zware en lange plaathelft. Op de Deluxe-editie staan ook twee covers: het heel sterke “Without Her” van Harry Nilson en (nóg maar eens) “Make You Feel My Love” van Dylan, dat bij ons maar één woord oproept: waarom? Dan was de echt wel straffe versie van Simon en Garfunkels “The Boxer”, dat Diamond solo op de bijgevoegde dvd brengt een veel betere en nuttigere keuze geweest.
De bladeren zijn volop beginnen te vallen in de herfst van Diamonds carrière, en het is geen toeval dat het weer eens het mooiste van de vier seizoenen blijkt te worden. De man heeft (op plaat alvast) de showbizztrappen ingeruild voor een houten kruk, en een betere keuze kan hij niet maken. Diamond zal op dit niveau waardig ouder worden, en dat proces willen we gerust volgen middels een straffe platenreeks die op dit élan doorgaat.
