Voor Elliott Smith was het duidelijk te vroeg toen hij in 2003 stierf. In zijn hoofd zat nog meer te broeden dan wat tijdens zijn leven op vijf platen is verschenen. Schetsen, flarden ideeën en onafgewerkte nummers vertrouwde hij toe aan zijn ‘eight track’. Daarvan zijn nu, in alle breekbaarheid, 24 nummers gecompileerd op New Moon.
Is het schandelijk dat moeder Buckley de kassa laat rinkelen bij het jubileum van de dood van haar ‘schat’ Jeff? Is het schandalig dat Courtney haar rehab afbetaalt met de opbrengst van een verloren gewaande single van Nirvana? Misschien wel, maar weg met de moraalridders! Af en toe kan de erfenis van een bijzondere artiest ook een teder anachronisme betekenen. Dat is het geval met de nalatenschap van ‘sad shooting star’ Elliott Smith. In 2004 verscheen postuum al From A Basement On The Hill en nu is er New Moon.
Elliott Smith debuteerde in 1993 met de band Heatmiser, en bracht zijn eerste soloplaat Roman Candle uit in 1994. Zijn doorbraak kwam er met Gus van Sants “Good Will Hunting”, waarvoor hij enkele nummers componeerde. Memorabel is nog altijd hoe Céline Dion de Oscar in de categorie Beste Song kreeg toegekend, en Smith vervolgens een ijzingwekkend mooie performance van zijn genomineerde nummer “Miss Misery” bracht. Hoezo, surreëel?
Welhaast klassiek zijn ondertussen de akoestische, titelloze plaat uit 1995 en Either/Or voor het Kill Rock Stars-label. Uit diezelfde periode (1994-1997) stammen de nummers op deze dubbelaar. Alleen “Miss Misery” is ooit op een officiële plaat terecht gekomen. Op papier klinkt New Moon dus als een collector’s item voor een kleine ‘incrowd’ van aficionado’s, ware het niet dat elke rechtgeaarde Elliott Smith-fan een hevige aficionado is.
De plaat klinkt naturel: in de productie is getracht zoveel mogelijk de integriteit van de originele opnames te bewaren. In de extensieve liner notes is nauwkeurig aangeduid welke nummers opnieuw gemixt werden, zodat deze plaat een even pure Elliott Smith toont als Either/Or. Smith was de meester om zijn monotone gefluister toch catchy te laten klinken. Check “High Times” voor minimale melodie en maximale spanning.
De naakte nummers zitten recht op het vel, en slechts af en toe maakt een sobere tweede gitaar of een breekbare drum de harmonie compleet. Tekstueel roept ‘Mister Misery’ nog steeds dezelfde emoties op waaraan hij zijn droefgeestig imago te danken heeft. Maar hoe depressief de toon van een nummer ook mag zijn, de ondertoon van hoop is er onlosmakelijk mee verbonden. In “New Monkey” zingt de chroniqueur van de ‘lost and found’: “Anything is better than nothing”, en zo is het.
New Moon levert moeiteloos enkele nieuwe klassiekers op zoals “Angel In The Snow”, “Fear City” en “Going Nowhere”, naast een enkele verdwaalde stijloefening als “Big Decision”. De nieuwe dubbelaar is geen glad afgewerkt product; de nauwgezette verfijning van de compilatie door Larry Crane toont een enorm respect (ook eens proberen, moeder Buckley?) voor Elliott Smiths muzikale erfenis. Trouwens, onze lo-fi vriend had een hekel aan al dat ‘studiogezeur’.
New Moon biedt een voyeuristisch inzicht in het enorme potentieel van de singer-songwriter, en laat dan ook een stemmige indruk op de luisteraar na. De leegte die Elliott Smith naliet, wordt nu gevuld met de songs die hij als een razende bijeen heeft geschreven en opgenomen tijdens zijn korte leven. Deze nummers zijn geen obscure parafernalia, geen afdankertjes opgehoest uit geldgewin, maar ‘must-haves’ die blijven staan naast “Waltz #2”, “Angeles” en “Between The Bars”.
