‘Pieces of April’: de titel klinkt als die van een goedkope
slasherfilm, de poster suggereert het één of ander vreselijk
feel good-filmpje over een frisse, rebellerende meid en de
casting van ‘Dawson’s Creek’-schone Katie Holmes deed mij bovenal
vermoeden dat er zeer slecht geacteerd zou worden. Geen echt
hoopgevende voorbodes dus, maar laat dat nu al bij al nogal
meevallen. Schrijver/regisseur Peter Hedges heeft hier een film
gemaakt die zichzelf méér artistieke pretenties probeert aan te
meten dan hij eigenlijk met de inhoud kan verantwoorden, maar
niettemin valt hier nog behoorlijk wat waardevols te vinden.
Holmes speelt April Burns, een meisje van een jaar of twintig dat
na een moeilijke puberteit (winkeldiefstallen, drugs, de verkeerde
jongens, tatoeages, piercings) haar familie verliet om zich te
vestigen in New York. Verrassend genoeg gaat het daar vrij goed met
haar: ze heeft een leuk vriendje, een flat die niet krottiger is
dan hij hoeft te zijn en bovenal onafhankelijkheid van haar ouders.
Dan, op Thanksgiving, besluit ze haar familie te bewijzen hoe sterk
ze tegenwoordig wel in haar schoenen staat, door de hele bende uit
te nodigen voor één van die gigantische kalkoenen die ze in de VS
altijd in hun collectieve botten slaan.
We volgen Aprils voorbereidingen voor dat belangrijke evenement
(haar wanhopige pogingen om een oven te vinden die werkt en niét
toebehoort aan een enge buurman die verdacht sterk aan Hannibal
Lecter doet denken), simultaan met de rit van haar familie naar New
York. Vader, moeder, broer, zus en zelfs een dementerende oma
worden in een stationwagen gepropt, en gaandeweg krijgen we een
steeds duidelijker beeld op het conflict tussen April en haar
ouders. Haar moeder, met wie ze het zwaarst overhoop ligt, kwijnt
zienderogen weg aan kanker – haar beide borsten zijn geamputeerd,
en op een bepaald moment zien we haar door een fotoalbum bladeren
waarin een plaatje van haar nu volledig platte, door een groot
litteken ontsierde torso te zien is. Onder invloed van de pillen
die ze slikt en de jointjes die ze medicinaal rookt, komen al haar
verwijten tegen April naar boven. Een scène waarin ze probeert om
een positieve herinnering aan haar dochter te noemen, is zowel erg
geestig als bijzonder tragisch – “Al dat ik me van haar herinner,
zijn de leugens, de diefstallen, de drugs.”
Een stervende moeder, een opstandige dochter en de feestdag waarop
de twee elkaar zullen treffen? Het klinkt als een weekendfilm,
jawel, maar Peter Hedges weet toch te vermijden dat het melig of
voorspelbaar wordt. In de eerste plaats doet hij dat door van begin
tot eind duidelijk te maken hoe diep de kloof tussen moeder en
dochter wel is – dit is geen typische filmruzie, waarvan je vanaf
de eerste minuut wel weet dat die met een paar woorden opgelost is.
Nee, dit is echte hààt – we zien een moeder met volkomen
overtuigende walging over haar eigen dochter praten. Als die twee
elkaar op het einde van de film in de armen vallen, zou de één nog
in staat zijn om de ander een mes in de rug te steken. Het toontje
dat hier wordt aangeslagen, is niet warm-nostalgisch, zoals dat
gewoonlijk het geval is, maar wel zeer bitter – het is maar de
vraag in welke mate die bitterheid aan het einde doorbroken zal
kunnen worden, ongeacht wat de doorsnee regels van de Hollywoodfilm
dan ook dicteren.
‘Pieces of April’ is in alle opzichten een erg kleine film – de
speelduur is met z’n 80 minuten ultrakort gehouden, het budget was
minuscuul, er werd gefilmd op digitale camera en in de eerste
plaats krijgen we een blik op “gewone” mensen, op kleine, absoluut
niet wereldschokkende gebeurtenissen. En gaandeweg probeert Hedges
dan een paar zinnige commentaren te leveren op de relatie tussen
ouders en hun kinderen. Hou nù uw zakdoeken maar al in de aanslag –
dit is een film over iemand die één mooie herinnering wilt creëren
voordat ze sterft. En zoals oma tijdens een helder moment opmerkt:
“Eén herinnering kan al veel zijn.” Is dàt geen mooie boodschap?
Nou. Voorspelbaar en obligaat is ze ook, natuurlijk, maar dat
verhindert niet dat Hedges er een hoop leuke dialogen en een paar
zeer goed getroffen situaties aan weet op te hangen. Mijn favoriete
moment kwam er aan het einde, wanneer Aprils familie in een
restaurant terecht is gekomen – let op het gedrag van Aprils zusje
tijdens die scène: u zult haar levend kunnen villen, maar dat
etterachtige pubergedrag wordt wél helemaal juist afgebeeld. Dat
soort van kleine momentjes, momentjes waarin Hedges een zekere vorm
van authenticiteit weet te bereiken in z’n observaties van
doodordinair menselijk gedrag, komen op gezette tijden tevoorschijn
in ‘Pieces of April’ en ze zijn een waar genoegen.
Het filmen op digitale camera is een gemengde zegen, in dit geval.
Natuurlijk zorgt de beeldkwaliteit van digitale opnameapparatuur
voor een groter gevoel van nabijheid – de mensen en bijgevolg ook
hun situaties lijken échter, meer direct tegenwoordig. Langs de
andere kant is het ook een techniek die de aandacht op zichzelf
vestigt, en zolang je op de beeldkwaliteit aan het letten bent, op
het verhoogd gevoel van realisme dat dit medium biedt, ben je niét
op de personages aan het letten. Was ‘Pieces of April’ nu gewoon op
35 mm gefilmd, dan hadden we net zo’n goeie film gezien, maar dan
eentje die niét zo duidelijk: “Kijk eens, ik ben kunst!” stond uit
te schreeuwen.
Katie Holmes is erop vooruit gegaan sinds ‘Dawnson’s Creek’,
veronderstel ik. Uit de enkele afleveringen die ik van die soap
ooit heb ondergaan, kon ik enkel afleiden dat La Holmes ervan
overtuigd is dat acteren gelijk staat aan het opheffen van één
mondhoek en zo fotogeniek mogelijk met haar gigantische ogen in de
camera te staren onder het afraffelen van bijzonder geforceerde
dialogen. Hier is ze beter – ze heeft dan ook een beter geschreven
rol – maar de dag dat ze tot m’n favoriete actrices zal gaan
behoren is vooralsnog veraf. Dan liever Patricia Clarkson als haar
moeder – de dame krijgt hier de meest dramatisch geladen rol te
spelen en ze zet nergens een stap verkeerd op haar door pillen en
drugs aangevuurde emotionele roetsjbaan van extatische hilariteit
naar diepe depressie en weer terug. Oliver Platt is ook zeer sterk
in een minder voor de hand liggende rol als haar echtgenoot.
Optimistisch omdat nu eenmaal iémand in de familie dat moet zijn,
zien we hem zwijgzaam afzien als hoofd van een uit elkaar vallend
gezin. Platt heeft een prachtige scène waarin Clarkson in slaap is
gevallen naast hem in de wagen en hij heel even denkt dat ze is
gestorven. Hij zegt geen woord, maar bekijk dat gezicht!
‘Pieces of April’ is een aardig filmpje, dat op het einde evenwel
nog net uit de bocht gaat – Hedges sluit af met een montage van
foto’s van Aprils Thanksgiving diner die simpelweg niet werkt, die
niet geloofwaardig is. Had hij het beeld zwart laten worden na de
allereerste foto uit die reeks, dàn had het gewerkt, dàt had ik
kunnen geloven. Maar zoals het is lijkt het een fake einde
voor een film die tot dan toe alles was en wilde zijn behalve juist
fake.
http://piecesofaprilmovie.com/
