Monster




Aileen Wuornos was de eerste vrouwelijke seriemoordenaar in de
VS – in 1990 werd ze gearresteerd in Florida, nadat ze zeven mannen
had omgebracht. Haar executie zou pas plaatsvinden in 2002, onder
het beleid van Jeb Bush, de broer van de huidige president, die er
(het zit in de familie) geen genuanceerd oordeel over de doodstraf
op nahoudt. Toen dat gebeurde, werden er hier en daar vragen
gesteld over de toerekeningsvatbaarheid van Wuornos – in haar
laatste interviews met documentairemaker Nick Broomfield, had ze
het over aliens en haar recent vernieuwde geloof in Jezus. Op een
bepaald moment werd ze zelfs agressief en wilde ze de kamer
uitstormen. Niemand die met haar sprak of achteraf de beelden van
dat interview zag, twijfelde eraan dat ze haar verstand verloren
had, maar een team psychiaters aangesteld door Bush verklaarde haar
gezond van geest en de executie ging door.

Feit is dat Wuornos een vrouw was die zonder iets geboren werd,
en vervolgens alleen maar doorging met verliezen. Ze werd misbruikt
door haar ouders toen ze nog maar acht jaar oud was. Een degelijke
opleiding kreeg ze niet en naarmate ze ouder werd, was seks de
enige valuta waarmee ze kon onderhandelen, het enige waarover ze
beschikte om te overleven. Ze werd een prostituée, die klanten
oppikte door te liften en hen zakelijk, afstandelijk een voorstel
te doen: pijpen voor twintig dollar, neuken voor dertig.

‘Monster’, geschreven en geregisseerd door Patty Jenkins, begint
Wuornos (Charlize Theron) te volgen op het moment dat ze haar
levensgezellin Selby (Christina Ricci) ontmoet. De twee kunnen het
goed met elkaar vinden – Selby is lesbisch, iets waar haar familie
niet al te gelukkig mee is, en voor Aileen is seks zoiets
betekenisloos geworden dat het voor haar in feite weinig verschil
maakt. Het belangrijkste voor haar is dat Selby haar niet
veroordeelt en niet enkel geïnteresseerd is in een snelle wip. De
twee worden verliefd op elkaar en besluiten samen een nieuw leven
op te bouwen. Tot Aileen wordt aangerand door een schofterige
klant. Uit zelfverdediging schiet ze hem neer en haar haat
tegenover mannen wordt hierdoor zo aangewakkerd, dat ze zichzelf
ook later niet kan tegenhouden.

De visie die Jenkins hier brengt over Wuornos, is die van een
vrouw die vanaf haar vroegste jeugd letterlijk en figuurlijk door
de hele wereld genaaid werd. Niemand had enige sympathie voor haar,
niemand keek naar haar om. Wanneer ze Selby ontmoet, denkt ze dat
wél gevonden te hebben en met vernieuwde moed gaat ze op zoek naar
een reguliere job. Zonder succes, vanzelfsprekend. Eén
personeelschef zegt ronduit dat hij beledigd is dat ze zich zelfs
maar durft aanbieden en een dame bij een arbeidsbureau keurt haar
niet eens een blik waardig en stuurt haar wandelen. In een land
waar sociale zekerheid een ongekend fenomeen is, verdwijnen mensen
als Wuornos maar al te gemakkelijk tussen de voegen van het
systeem. Je valt daar in een zwart gat en je blijft vallen. Tot er
iets onherstelbaars gebeurt.

Waarmee niet gezegd is dat Jenkins de moorden van Wuornos wilt
goedpraten – haar woede tegen alle mannen is weinig minder dan
psychopatisch. We zien haar een huilende man doodschieten die in
z’n paniek onsamenhangend begint te brabbelen over z’n vrouw en
kinderen. De man in kwestie wilde niet eens gebruik maken van haar
diensten als hoertje. Zeg er dan maar van wat je wil, maar die
kerel z’n familieleden zullen achteraf geen traan hebben gelaten om
Wuornos’ veroordeling.

Het verhaal van ‘Monster’ leent zich maar al te makkelijk tot
goedkope melodramatiek, maar dat valt uiteindelijk nogal mee.
Jenkins filmt droog, afstandelijk – ze gaat nergens voor goedkope
schokeffecten of flashy cameratrucs om een gevoel van sensatie aan
de film te geven. Ook de liefdesscènes tussen Theron en Ricci zijn
kort, functioneel. Voor een film over een moordende lesbiënne is
het merkwaardig hoe weinig seks of geweld er te zien zijn. Des te
beter – op die manier loopt het personage van Wuornos nooit
verloren in de gruwel van de situaties.

Charlize Theron kreeg een oscar voor haar rol – ze gaat hier
schuil achter dikke lagen make-up, kwam 12 kilo aan en gooide
vervolgens al haar pasverworven gewicht in de schaal om ons ervan
te overtuigen dat ze wel degelijk een goeie actrice is. En dat is
ze ook. Cynici kunnen dan wel opmerken dat het makkelijk scoren is
wanneer een knappe vrouw zich lelijk maakt (zie ook Nicole Kidman
in ‘The Hours’), maar onder al die
make-up slaagt Theron er toch maar in om sympathie op te wekken
voor een afstotend personage. De rol is er op weliswaar op
geschreven om indrukwekkend over te komen, zit vol met
acteursmomentjes, waarin Theron zich even helemaal kan laten gaan
en zich verliezen in lange monologen of hartverscheurend gehuil.
Dat is waar, de rol van Wuornos is daar specifiek op geschreven.
Maar zelfs dat vermindert haar prestatie niet.

Tegenover haar staat Christina Ricci, die hier tegen haar
gebruikelijke imago in een personage speelt dat in essentie
onschuldig en lief is. Ten overstaan van het nadrukkelijke
acteergeweld van Theron is het makkelijk om haar uit het oog te
verliezen, maar de manier waarop ze de hoofdactrice hier aanvult,
is belangrijk. De relatie tussen Aileen en Selby, hoe
disfunctioneel ook, is en blijft het hart van de film.

De motivatie van Wuornos om haar moorden te plegen wordt nooit
volledig uitgespit en ook de duidelijke waanzin die de laatste
jaren van haar leven domineerden, krijgen hier maar weinig
aandacht. Hier en daar wordt het duidelijk dat Jenkins verder had
kunnen gaan, dieper had kunnen graven dan ze hier doet. Wanneer we
Wuornos via voice-over horen vertellen over het misbruik dat ze als
kind moest ondergaan, heb je soms de neiging om te willen
aanvullen: “én…” De poging om Wuornos psychologisch uit te
diepen, blijft uiteindelijk steken in oppervlakkige motivaties –
misschien wàs het effectief alleen haar moeilijke jeugd en een
onverschillige maatschappij die haar tot moord dreef, maar dan had
Jenkins daar gerust iets verder op in mogen gaan.

‘Monster’ is een goed gemaakte, uitstekend geacteerde film met
een aantal fantastische momenten, maar het meesterwerk waar
sommigen van spreken, is dit niet. Evengoed: wàt een make-up
job!

http://www.monsterfilm.com/

Met:
Charlize Theron, Christina Ricci, Bruce Dern, Lee Tergesen, Annie Corley
Regie:
Patty Jenkins
Duur:
109 min.
2003
USA
Scenario:
Patty Jenkins

verwant

Wednesday

The Addams Family is al decennialang algemeen cultureel erfgoed....

Bombshell

In de nasleep van het schandaal dat de machtige...

Atomic Blonde

Ze is niet alleen groot, mooi en blonde, ze...

The Hateful Eight

“Tarantino loopt in al zijn films het risico dat...

Mad Max: Fury Road

Eerlijk gezegd hadden we niet meer gedacht dat het...

aanraders

Madeleine Collins

Regisseur Antoine Barraud is geen grote naam in het...

Belfast

Naar eigen zeggen had Kenneth Branagh al jaren plannen...

Blaze

Hoewel hij vooral bekendheid geniet als een acteur...

recent

David Bowie :: EART HL I NG

Beste album ooit !

test

Sparklehorse :: Bird Machine

We dachten dat het nooit meer zou gebeuren, maar...

Nicolas Barral :: Als de fado weerklinkt

De periode Salazar is een donkere bladzijde in de...
Vorig artikel
Volgend artikel

LAAT EEN REACTIE ACHTER

Schrijf uw reactie
Vul hier uw naam in