Eén van de platen van het jaar, het concert van het jaar, we zullen het maar toegeven: Tom McRae is een goddeau-chou. Wie beter dus om het jaar in schoonheid mee af te sluiten? We ontmoetten hem kort voor zijn vierde optreden op Belgische bodem in een jaar tijd, en snel komt het gesprek op die avond in de Ancienne Belgique dat de oorlog begon.
Er hing een vreemde sfeer, die twintigste maart in de AB. Kort voor het optreden waren de Verenigde Staten hun invasie van Irak begonnen en op de planken stond dan ook een hevig geëmotioneerde McRae. Plots bleken de songs niet meer over relaties, maar ging elke tekst bol van afkeer en woede over het verraad van wie zich onze leiders noemen. "You Cut Her Hair" — ooit geïnspireerd door de terreur van Pinochet — werd zonder verpinken opgedragen aan Tony Blair, en tijdens "Hidden Camera Show" raakte de zanger zo door zijn emoties overmand dat hij het nummer opnieuw moest inzetten.
"Die hele dag had me erg geraakt", vertelt hij maanden later. "Er was de oorlog die net begonnen was, en daar stond ik te zingen van "carry a gun". Ik was van slag en erg kwaad eigenlijk. Politiek laat me niet koud, al zie ik dat niet in termen van lidmaatschap van een partij of meedoen aan protestmarsen. Voor mij betekent het eerder dat je voor je mening uitkomt over onderwerpen die er toe doen. Vandaag de dag kun je al invloed uitoefenen door de manier waarop je geld laat rondgaan: welke kleren je koopt, welke koffie je drinkt. Die dingen hebben hun effect op het leven van anderen. Dat is politiek voor mij en ik probeer mij daar zo veel mogelijk naar te gedragen en anderen bewust te maken. Al is dat laatste zeker niet gemakkelijk."
"Ik probeer het weinige te doen dat ik zelf kan doen, maar ik ben geen Bono of Chris Martin. Die hebben een enorme zichtbaarheid en kunnen heel wat aandacht op die zaken vestigen. Als Chris Martin "Make Trade Fair" op zijn hand krabbelt, dan zet dat mensen aan tot denken. En dat is goed. Je hebt geen verantwoordelijkheid om dat te doen, voor het publiek moèt je je niet mengen in zo’n zaken, maar als je zo overtuigd bent van iets, waarom zou je dan zwijgen? Het zou kunnen dat als ik bekender word, ik meer zou kunnen doen."
Hoop
"Vorig jaar was er een gijzeling in het appartementsgebouw waar ik woon. Eerst kon ik niet meer binnen, even later kon ik er dagenlang niet meer uit. Yeah, I live in the ghetto (lacht). Het was knettergek, maar dat gebeurt dezer dagen in Londen. Er is erg veel wapengeweld en ik wil daar niet gewoontjes over doen, maar dat is de realiteit. We worden ingehaald door een realiteit zoals die in de Verenigde Staten al bestaat. We’re running full speed into the future and it has six bullets in the chamber."
"Ach, het is aan ons om de toekomst positief te maken. Ik weet niet wat ze zal brengen maar ik ben er benieuwd naar. Hoe meer de volksvertegenwoordigers vervreemd raken van wat het volk wil, hoe meer mensen geneigd zullen zijn er iets aan te doen. Dus ondanks het feit dat de oorlog in Irak doorging, ben ik hoopvol: overal waar ik kom in Europa is er een immense anti-oorlogsbeweging. Als mensen zich organiseren, dan kan er veel veranderen. Alles is hoopvol en de essentie is dat je niets verandert door op je achterste te blijven zitten. Als je iets doet, heeft dat effect op tien, vijftien mensen en dan is het voorbestemd om te veranderen. Al geloof ik niet in de stelling dat de komst van Bush een goeie zaak was omdat hij mensen zo verenigt tegen hem. Dat is absurd hoopvol en ik ben iets cynischer dan dat: het is big business dat de wereld controleert, niet de politici."
"Dat vind ik mooi aan Spearhead, hoe die van protest — net als Manu Chao — iets vreugdevols maken, a joy-thing. Elke keer als hij in Londen speelt, ga ik kijken. Het werkt helend. Misschien moet mijn volgende plaat maar een happy anti-oorlogsalbum zijn. Met Michael Franti als gast: mijn hoge stem tegen zijn lage stem."
"Ik vind het ook belangrijk dat mijn website onder mijn controle valt. Het is geen platenfirma-project dat constant het product Tom McRae moet verkopen. Het moet een platform zijn om van gedachten te wisselen met en tussen de fans. Of de ’vraag en antwoord’-sectie een gelegenheid is om eens een humoristischere kant van mij te laten zien? Ach, de vragen waren grappig dus gaf ik maar een grappig antwoord. Ik heb ooit een vraag van iemands huiswerk opgelost. Ik vond het antwoord online en heb dat gekopieerd. Het lèèk wel moeilijk, ja." (lacht)
Doelwitten
"Mensen krijgen altijd een triest beeld van me door mijn muziek en ik wil ze ook andere kanten tonen. Ik ben niet alleen zo’n getormenteerde balladschrijver en ik wil niet in dat beeld blijven zitten, want artistiek gezien is dat een gevangenis. Triestheid en melancholie zijn gewoon emoties die langer meegaan. Als we blij zijn, zijn we daar mee bezig , dan heb je geen tijd om nummers te schrijven."
"Als je jong bent moet je echter die fase doormaken, dat het besef komt dat de wereld niet is wat je verwachtte. Of wat je vindt dat hij moet zijn. En dat frustreert je, bedroeft je. Als je ouder wordt dan denk je nog steeds dat niemand je begrijpt, maar so what: je lèèft. Alles is een kans, je moet leven alsof het oudejaarsavond is en je de beste fuif van de stad zoekt. En die is niet ergens anders, maar is waar jij bent op dat moment. Het is jouw taak om er de beste fuif van te maken. Dat moet je ontdekken."
"Er is een hele markt van muziek, van ongeveer elke indierockband tot Limp Bizkit, waar ze je depressie en ellende proberen te verkopen: mensen die kwaad zijn zonder aanwijsbare reden. Dat is gewoon onzinnig. We worden allemaal wel eens emotioneel om redenen die we niet begrijpen. Maar Eminem heeft een soort woede tegen specifieke doelwitten. En zelfs al is zijn homohaat verkeerd, hij is gewoon sterk. Alles wat oprecht provocerend is, eerder dan gewoon maar een poging om te verkopen, is fascinerend. Ik ben blij dat hij er is. Hij is geweldig, een tekstschrijver met de potentie om de Bob Dylan van zijn generatie te worden."
"Dat soort woede zit ook in "Karaoke Soul", maar ik wilde wat té clever zijn. Het was gericht tegen al die Idool 2003-toestanden en ik wilde politiek daarmee vergelijken. Hoe Tony Blair’s spindoctor geen principes heeft, geen overtuigingen, maar er gewoon is om politici te creëren. Vrijwel hetzelfde dus als die Idool-toestanden. Maar ik heb dus iets te slim willen doen."
"Nu ja, ik ben nooit tevreden van wat ik doe. Eenmaal iets op band staat, heb ik het er mee gehad. Het interesseert me niet wat ik heb gedaan, wel wat ik op het punt sta te doen. En dus moet ik die nummers op de planken terugwinnen door er iets nieuws in te vinden, een nieuwe emotie of zo. Maar ik haat mijn songs niet. Er zijn er die ik liever speel dan andere en een paar van mijn populairdere songs zijn niet mijn favorieten. Welke ga ik niet zeggen. "Mermaid Blues"? Dat ik dat niet speel op festivals heeft een andere reden. Ik hou van dat nummer. Alleen: het is alleen onmogelijk dat te spelen tegen het geluid van een hoofdpodium of een danstent in."
Controlefreak
"Ik hou wel van dat contrast tussen stille songs en erg harde teksten. Dat hoor je niet vaak, en dat maakt het interessanter. Mijn teksten moeten iets anders zijn dan weer een liefdesliedje. Ze moeten andere emoties aanboren. Elke keer als ik iets doe rebelleer ik er onmiddellijk tegen. De tour met de band is nu bijna gedaan, ik ga hierna op tour als akoestisch trio. En als ik dat beu ben, ga ik terug met de band de hort op. Met albums is het net zo: het moet blijven veranderen. Op je derde album wil je niet over dezelfde dingen zingen als op je debuut. De volgende plaat moet opnieuw iets helemaal anders worden want ik verveel me nogal snel."
"Daarom dat ik voor ongewone arrangementen kies. Je hebt songs, maar veel hangt af van hoe je ze presenteert. Coldplay, Travis, al die groepen: het is zo standaard wat ze doen. Leuke songs, maar niets in de instrumentatie doet me iets. Ik wil daarin verschillen. Vandaar dat ik een solo-artiest wil zijn. Ik vind het wel fijn om in een groep te spelen — ik heb altijd met anderen samengespeeld — maar ik wil diegene zijn die zegt: ’zo zal het zijn’. Toegegeven: het is wat controlefreakerig, maar kunst draait niet om democratie. Kunst draait om iemand die een visie heeft en die oplegt. Zelfs al vindt de rest van de groep het de verkeerde visie, het blijft de juiste visie voor mij. Ik heb een helder beeld in mijn hoofd van wat voor soort artiest ik wil zijn, wat ik wil doen met mijn muziek, en ik ben de enige die ik daarin vertrouw."
"Muziek van een groep is over het algemeen een compromis. Je hóórt het als een groep een echte vriendenclub is: het klinkt als een compromis. Maar groepen als Radiohead: dat is Thom Yorke, Coldplay is Chris Martin. Bands zijn geen democratieën, het zijn een hoop muzikanten die rond een erg goeie songwriter hangen. Zoals bij R.E.M.: zonder Michael Stipe was dat de meest vervelende pubrockband ooit. Zijn stem en teksten maakt die groep."
Leugen
""You’ll never get close to me", zing ik, omdat ik me voortdurend onbegrepen voel. Maar ik trek het mij niet aan. Het maakte me niet uit dat een fan een andere interpretatie van een nummer heeft. Ik hoef niet begrepen te worden, als mijn muziek maar deel uitmaakt van mensen hun leven. Mijn persoonlijk leven is voor hen van geen belang."
"Ik wil schrijven over dingen die mij interesseren en of mensen dat vervelend vinden of niet, ik blijf over mezelf schrijven. Uiteindelijk ligt in de kern daarvan ook een fundamentele leugen. Wie kent zichzelf goed? Je kunt geen song schrijven die volledig eerlijk is. Er is altijd een concept, een idee. Dus aanvaard ik dat het fictie is: je neemt de werkelijkheid maar je maakt er meer van. Ik wil mensen raken en wat maal ik dan om de waarheid? Wat maakt het uit dat het een leugen is zolang het maar geweldige kunst oplevert?"
