118 min. / USA
Waar was u toen u 15 was? Net zoals ik, zat u
waarschijnlijk af te geven op uw leerkracht wiskunde, dromend van
een opwindend leven… Dat er enkele jaren later ook echt van kwam,
dat spreekt voor zich. Niet zo voor Cameron Crowe, die zijn
puberteitsjaren grotendeels doorbracht in het gezelschap van
dergelijke heerschappen als Neil Young, David Bowie en Lynyrd
Skynyrd om interviews af te nemen voor Rolling Stone. ‘Almost
Famous’ gaat over zijn ervaringen tijdens die periode, en het is
één van de mooiste films van 2001 geworden.
Crowe’s alter ego William, gespeeld door nieuwkomer Patrick Fugit,
groeit op onder de hoede van een intellectuele, radicaal
alternatieve moeder die ‘To Kill A Mockingbird’ bespreekt met haar
elfjarige zoon en kerstmis viert op een dag in september omdat ze
dan zeker is dat het niet “gecommercialiseerd” zal zijn. Williams
oudere zus, Anita, houdt het niet langer uit onder de – weliswaar
goed bedoelde – bemoeienissen van moeder en rent weg met een
vriendje om een stewardess te worden. Hey, dit zijn de late jaren
zestig, waarin meisjes er nog van dromen stewardess te worden, oké?
Anita laat William achter met een uitgebreide collectie platen
(‘Tommy’ van The Who, onder andere), en een plechtig uitgesproken,
zwaar op zijn schouders wegende nalatenschap: someday you will be
cool.
Maar die dag lijkt maar niet te willen komen, en tegen de tijd dat
hij 15 is, is William nog steeds een mikpunt van spot op zijn
school, die schuchter door de gangen flitst en zich uitleeft in
zijn droomwereld van muziek. Hij schrijft voor een ondergronds
muziekblaadje en wordt opgemerkt door rockcriticus Lester Bangs
(een schitterende Philip Seymour Hoffman), die hem opdracht geeft
een concert van Black Sabbath te verslaan. Williams aandacht wordt
echter meer getrokken door de groep in hun voorprogramma:
Stillwater, en wanneer toonaangevend rockblad Rolling Stone hem
opbelt, is het Stillwater waarmee hij op tournee wil gaan.
‘Almost Famous’ is een gedeeltelijk fictieve hervertelling van de
jeugd van de schrijver/regisseur, en de persoonlijke band die er
bestond tussen de maker en zijn materiaal straalt van elke minuut
film af. Crowe weet wie deze mensen zijn, en tegen de tijd dat de
film afgelopen is, weten wij het ook. Elk personage heeft – soms
onvermoede – dimensies en wordt met veel liefde voorgesteld.
Uitschieters zijn Frances McDormand als Williams moeder (don’t do
drugs!) en Kate Hudson als über-groupie Penny Lane, Williams love
interest. Dit was duidelijk een liefdeswerk voor Crowe: liefde voor
zijn familie thuis en op tournee, en liefde voor de muziek die
alles de moeite waard maakt.
Maar het mooie is net dat je geen specialist van de periode en de
muziek moet zijn om van de film te kunnen genieten: tenslotte is
dit bij uitstek een door de personages gedreven verhaal, waarin de
liefdesdriehoek tussen William, Penny en Russel (gitarist van
Stillwater) centraal staat. De muziek is de achterliggende motor en
verklaart waarom deze mensen zijn wie ze zijn, maar ook zonder die
te kunnen waarderen, blijven de personages voor elke kijker
hetzelfde.
Komedies worden steeds uitzinniger; ondingen à la ‘Scary Movie’
plakken alles op een dusdanig groffe manier in je gezicht dat het
uiteindelijk steeds moeilijker wordt om nog gevoelig te blijven
voor kleine, maar mooie tragikomische films als deze. De geestige
momenten vloeien voort uit de tragische en creëren een goed
getroffen ritme. Hier geen wilde ejculaties of genitale
doorboringen, maar pareltjes van scènes zoals het I am a golden
God-moment. ‘Almost Famous’ is een film die z’n stem niet hoeft te
verheffen om gehoord te worden; heel stilletjes en bescheiden
kruipt deze film onder je huid om er te blijven. Het is een immens
indrukwekkende prestatie om twee uur lang de dunne lijn tussen
emotie en sentiment, tussen humor en tragedie, te blijven
bewandelen en nergens uit te glijden. De Tiny Dancer-scène op de
bus had aarsvernauwend gênant kunnen zijn, maar het wérkt. En hoe
werk je regels tekst als: the only true currency in this bankrupt
world is what you share with someone when you’re being uncool in je
film zonder in meligheid te vervallen? Crowe doet het.
Het mooiste zijn echter de kleine details, die je vaak pas bij een
tweede visie opvallen. De manier waarop Jeff Bebe, de zanger van
Stillwater, scheercrème in zijn haar doet – gel voor mensen die
zich geen gel kunnen permitteren. De uitzinnige T-shirts van Lester
Bangs (Detroit sucks!) en ga zo maar door… Op de één of andere
manier weet de film een zekere waarheid te treffen, het komt
allemaal juist over. Dit is Cameron Crowe’s herinneringenalbum aan
de beste tijd van zijn leven, en we zijn allemaal uitgenodigd om
mee te kijken. Dat kan ik u alvast van harte aanraden.
http://www.almost-famous.com
